در خبری که می‌تواند تحولی مهم در حوزه بهداشت و درمان و همچنین فعالیت‌های علمی دانشگاهی تلقی شود، اخیراً با اعطای مجوز فعالیت مطب به اعضای هیات علمی با مرتبه استادیاری در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور موافقت شده است. این تصمیم که پس از بررسی‌های کارشناسی و با هدف بهره‌مندی بیشتر جامعه از دانش و تخصص این گروه از اساتید اتخاذ شده، می‌تواند زمینه‌ساز ارائه خدمات درمانی تخصصی‌تر و در دسترس‌تر به عموم مردم گردد. همچنین، این اقدام می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای تبادل دانش و تجربه بین محیط‌های دانشگاهی و بالینی فراهم آورده و به ارتقای سطح آموزش و پژوهش در حوزه پزشکی کمک نماید. جزئیات بیشتر این مصوبه و نحوه اجرای آن، موضوعی است که در روزهای آتی به طور دقیق‌تر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
چراغ سبز وزارت بهداشت به فعالیت استادیاران در مطب؛ گامی مهم برای حفظ اساتید جوان با شرط عدم جراحی
معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از یک تصمیم مهم و تاثیرگذار در نظام فعالیت اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور خبر داد. دکتر سید جلیل حسینی اعلام کرد که بر اساس مصوبه‌ای جدید و با موافقت وزیر بهداشت، اعضای هیئت علمی با مرتبه استادیاری، حتی آن دسته که با ضریب تعهد خدمت در مناطق محروم (ضریب K) مشغول به کار هستند، می‌توانند مجوز تاسیس مطب دریافت کنند. این اقدام که با هدف حفظ و نگهداشت اساتید جوان در بدنه دانشگاهی صورت گرفته، البته با یک شرط کلیدی همراه است: این استادیاران مجاز به انجام عمل جراحی در مطب شخصی خود نخواهند بود.
جزئیات مصوبه جدید و چرایی آن
دکتر حسینی ضمن تشریح این خبر، اظهار داشت: “اخیراً وزیر محترم بهداشت مصوبه‌ای را ابلاغ کردند که بر اساس آن، اعضای هیئت علمی که در مرتبه استادیاری قرار دارند و همچنین مشمول ضریب K برای خدمت در مناطق محروم هستند، می‌توانند مجوز تاسیس مطب دریافت کنند. این یک تغییر قابل توجه نسبت به رویه سابق است.”
وی در خصوص محدودیت این مجوز افزود: “نکته بسیار مهم این است که این مجوز صرفاً برای فعالیت‌های تشخیصی و درمانی غیرجراحی صادر می‌شود. این عزیزان اجازه انجام عمل جراحی در مطب خود را ندارند. چنانچه بیماری نیاز به جراحی داشته باشد، این اساتید موظف هستند بیمار را به بیمارستان‌های دانشگاهی که در آن عضو هیئت علمی هستند، ارجاع داده و عمل جراحی را در آن مراکز انجام دهند.”
معاون آموزشی وزارت بهداشت در توضیح دلایل اتخاذ این تصمیم خاطرنشان کرد: “تا پیش از این مصوبه، بر اساس قوانین موجود، اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی به صورت رسمی تا رسیدن به مرتبه دانشیاری، اجازه فعالیت در مطب خصوصی و تاسیس آن را نداشتند. این محدودیت متاسفانه باعث بروز مشکلی شده بود؛ شاهد بودیم که تعدادی از اعضای هیئت علمی جوان و توانمند، پیش از آنکه به مرتبه دانشیاری ارتقا پیدا کنند، به دلیل عدم امکان فعالیت در بخش خصوصی و بعضاً مسائل معیشتی، از ادامه همکاری با دانشگاه انصراف می‌دادند و سیستم دانشگاهی را ترک می‌کردند.”
دکتر حسینی تاکید کرد: “این در حالی است که بسیاری از این اساتید، تعهدات خدمتی خود را به طور کامل انجام می‌دهند و حتی خودشان متقاضی هستند که این تعهدات در مناطق کمتر برخوردار و مورد نیاز کشور انجام شود. بنابراین، با هدف حفظ این سرمایه‌های انسانی ارزشمند و ایجاد انگیزه بیشتر برای ماندگاری آن‌ها در سیستم آموزشی و درمانی دولتی، به‌ویژه در مناطق محروم، این تصمیم اتخاذ شد.”
این مصوبه در واقع تلاشی است برای ایجاد تعادل میان نیاز سیستم به حفظ اساتید جوان و متخصص، و تمایل طبیعی این افراد به داشتن فعالیت خصوصی محدود در کنار تعهدات دانشگاهی‌شان. با این راهکار، امید می‌رود بخشی از دغدغه‌های معیشتی استادیاران جوان مرتفع شده و انگیزه آن‌ها برای ادامه فعالیت در دانشگاه و خدمت به مردم، به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار، افزایش یابد.
وضعیت فعالیت در مطب برای اعضای هیئت علمی در مناطق شهری
دکتر حسینی در ادامه به وضعیت اعضای هیئت علمی رسمی در مناطق شهری پرداخت و شفاف‌سازی کرد: “باید توجه داشت که شرایط برای عضو هیئت علمی رسمی یک دانشگاه علوم پزشکی در مناطق شهری که قصد دارد به طور کامل از دانشگاه خارج شده و صرفاً در مطب خصوصی خود فعالیت کند، متفاوت است. چنین فردی برای دریافت مجوز تاسیس مطب و قطع همکاری با دانشگاه، همچنان باید فرآیند ارتقا از مرتبه استادیاری به دانشیاری را طی کرده باشد. تا قبل از رسیدن به مرحله دانشیاری، مجوز تاسیس مطب به قصد خروج از سیستم دانشگاهی به این افراد داده نخواهد شد.”
این تفکیک نشان می‌دهد که هدف اصلی مصوبه جدید، ایجاد امکان فعالیت محدود و کنترل‌شده در بخش خصوصی در کنار حفظ عضویت هیئت علمی و انجام تعهدات دانشگاهی است، نه تسهیل خروج کامل از سیستم برای استادیاران.
حذف سقف پرداختی به اساتید؛ موضوعی در دست بررسی
معاون آموزشی وزارت بهداشت در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع مهم دیگری یعنی حذف سقف پرداختی به اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی اشاره کرد. وی گفت: “همانطور که اطلاع دارید، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیشتر موضوع حذف سقف پرداختی برای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های زیرمجموعه خود را اعلام و اجرایی کرده است.”
دکتر حسینی افزود: “پیرو این اقدام و با توجه به درخواست‌های مکرر اساتید محترم دانشگاه‌های علوم پزشکی، وزارت بهداشت نیز این موضوع را با جدیت دنبال می‌کند. مسئله حذف سقف پرداختی در شورای معاونین وزارتخانه مطرح شده و جوانب مختلف آن، به ویژه زمینه‌های اجرایی و تامین منابع مالی لازم برای پرداخت‌ها، در حال حاضر در معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت در دست بررسی کارشناسی دقیق قرار دارد.”
حذف احتمالی سقف پرداخت می‌تواند گام مهم دیگری در جهت افزایش انگیزه، بهبود وضعیت معیشتی و حفظ اعضای هیئت علمی توانمند در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور باشد و در کنار مصوبه اخیر مربوط به مجوز مطب برای استادیاران، به تقویت بدنه علمی و درمانی کشور کمک شایانی نماید.
در مجموع، به نظر می‌رسد وزارت بهداشت با اتخاذ رویکردهای جدید و بازنگری در قوانین پیشین، در تلاش است تا ضمن حفظ کیفیت آموزش و درمان در بخش دولتی و دانشگاهی، شرایط مناسب‌تری را برای فعالیت و ماندگاری اعضای هیئت علمی خود، به‌ویژه اساتید جوان و فعال در مناطق کمتر برخوردار، فراهم آورد. نظارت دقیق بر اجرای این مصوبات و ارزیابی مستمر نتایج آن، کلید موفقیت این سیاست‌ها خواهد بود.
