تحلیل نفوذ بنیامین نتانیاهو بر تصمیمات دونالد ترامپ در مذاکرات
در چند سال اخیر، رابطه میان ایالات متحده و اسرائیل تحت رهبری دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو توجه رسانهها و تحلیلگران را به خود جلب کرده است. دو چهرهای که هر یک به نوعی بر صحنه سیاسی جهانی تأثیر گذاشتهاند. سؤال اساسی این است که آیا دونالد ترامپ به واقع در مقابل بنیامین نتانیاهو تسلیم میشود؟
دولت ترامپ در طی مدت زمان حضورش در کاخ سفید، برنامههای کلانی برای خاورمیانه و به ویژه روابط با اسرائیل طراحی کرد. پیشنهاد توافق قرن بهعنوان یک طرح جامع صلح در خاورمیانه نه تنها سیاستگذاریهای کاخ سفید را تحت تأثیر قرار داد بلکه به وضوح نشاندهنده نفوذ نتانیاهو بر تصمیمات ترامپ بود. این طرح بهزعم بسیاری از تحلیلگران، عمدتاً به نفع اسرائیل طراحی شده و فضای سیاسی را بهگونهای تنظیم کرده بود که فاصلهها بین دو طرف را بیشتر کند.
از جمله تصمیمات جنجالی ترامپ، اعلام رسمی شناسایی قدس بهعنوان پایتخت اسرائیل در دسامبر ۲۰۱۷ بود. این اقدام به طور قابل توجهی تنشها در منطقه را افزایش داد و بسیاری از دولتها و سازمانهای بینالمللی آن را محکوم کردند. اما هواداران ترامپ بر این باور بودند که این اقدام نشاندهنده حمایت بیقید و شرط ایالات متحده از اسرائیل و شخص بنیامین نتانیاهو است.
در این میان، حضور نتانیاهو در سیاستهای ترامپ بهویژه از منظر نزدیکیهای سیاسی و اقتصادی قابل توجه است. بهطور مثال، برقراری روابط نزدیک اقتصادی میان اسرائیل و ایالات متحده در زمینههای مختلف نیز نشاندهنده این نفوذ است. نتانیاهو با استفاده از توانمندیهای خود در لابیگری و دیپلماسی موفق شد به آسانی بر تصمیمات ترامپ در موضوعات مختلف تأثیر بگذارد.
تحلیلگران بر این باورند که نتانیاهو در مدیریت روابط با ترامپ توانست از نقاط قوت او بهرهبرداری کند و از تندترین بیانیههای او علیه ایران و جهان عرب برای تقویت موضع اسرائیل استفاده کند. ترامپ در بسیاری از مواقع با صدور پیامهای شدیدالحن علیه ایران، به نظر میرسد به اوج جذابیتهای سیاسی برای نتانیاهو کمک کرده است.
با وجود این، باید به این نکته نیز توجه داشت که سیاستهای ترامپ در حوزه خاورمیانه با چالشهای جدی روبهرو بوده است. تصمیمات دونالد ترامپ در مورد خروج از برجام و تحریمهای اقتصادی علیه ایران، نه تنها حمایت نتانیاهو را جلب کرد بلکه در عین حال به بروز تنشهای جدید در منطقه نیز منجر شد. شدت تنشها بهخصوص در روابط میان ایران و اسرائیل، خود نشان از تأثیرات مستقیم سیاستهای ترامپ و نتانیاهو بر یکدیگر دارد.
این پیوند فشرده میان دو کشور و دو رهبر، تنها محدود به مسائل سیاسی و نظامی نیست. در بُعد اجتماعی نیز، نتانیاهو سعی کرد تا نظرات و انتقادات را به نفع اسرائیل و منافع آن به حرکت درآورد. ترامپ، در تلاش برای جذب حمایتهای انتخاباتی از جامعه یهودی در ایالات متحده، به تدریج به عنوان حامی اسرائیل شناخته شد.
نتیجهگیری این تحلیل آن است که نفوذ نتانیاهو بر ترامپ بهوضوح در سیاستهای کاخ سفید دیده میشود. بهطور کلی، روابط میان این دو نفر انعکاسدهنده چالشهای سیاسی و استراتژیک در خاورمیانه است. سوال اصلی که باقی میماند این است که آیا این نفوذ در آینده نیز ادامه خواهد داشت و ترامپ در برابر نتانیاهو، بهویژه در زمینههای حساس مثل مذاکرات هستهای ایران و توافقات صلح در اعراب و اسرائیل، همچنان تسلیم خواهد شد یا خیر.
تاکید بر این نکته نیز ضروری است که تغییرات سیاسی و انتخاباتی در ایالات متحده میتواند باعث تغییر در این روابط و نفوذهای احتمالی شود. به همین دلیل، نظارت بر روندهای سیاست خارجی ایالات متحده و نیز واکنشهای اسرائیل به این تغییرات، امری حیاتی به نظر میرسد.