سلسله فیلم‌های غارتگر: از بدترین تا بهترین، سفری در دنیای شکار و بقا

فرنچایز «غارتگر» (Predator)، مجموعه‌ای پرطرفدار در ژانر علمی‌تخیلی و اکشن، همواره با موجودات شکارچی بیگانه خود، طرفداران بسیاری را به دنیای ترس و هیجان کشانده است. قرار است در سال ۲۰۲۵ فیلم تازه‌ای از این سری با نام «غارتگر: سرزمین‌های بد» (Predator: Badlands) اکران شود و بار دیگر، علاقه‌مندان شاهد نبرد انسان‌ها با این شکارچیان فضایی باشند. فیلم‌سازان نوید داستانی مهیج با صحنه‌های جذاب و جلوه‌های بصری خیره‌کننده را داده‌اند، اما هنوز اطلاعات رسمی و دقیقی از این اثر منتشر نشده است. آنچه مشخص است، این است که داستان فیلم در فضایی متفاوت و با روایتی جدید از نبرد انسان و غارتگر روایت خواهد شد.

به بهانه ساخت این فیلم جدید، مروری خواهیم داشت بر تمام فیلم‌های این فرنچایز سینمایی و آن‌ها را از بدترین تا بهترین، بر اساس کیفیت ساخت و میزان تاثیرگذاری رتبه‌بندی می‌کنیم. با ما همراه باشید تا سفری داشته باشیم در دنیای شکارچیان فضایی و فیلم‌های سینمایی مرتبط با آن‌ها.

آغاز یک افسانه: از ۱۹۸۷ تا امروز

اولین قسمت از این مجموعه در سال ۱۹۸۷ اکران شد و به سرعت توانست جای خود را در میان علاقه‌مندان به ژانر علمی‌تخیلی، وحشت و اکشن باز کند. این فیلم با نمایش موجودی قدرتمند و مرگبار که برای تفریح به شکار انسان‌ها می‌پردازد، استانداردهای جدیدی را در سینمای اکشن تعریف کرد. طراحی منحصربه‌فرد این موجود، سلاح‌های پیشرفته‌اش و داستان بقای گروهی از سربازان در برابر تهدیدی نامرئی، «غارتگر» را به یکی از ماندگارترین فیلم‌های تاریخ سینما تبدیل کرد. در این فیلم، گروهی از کماندوهای آموزش‌دیده، به رهبری سرگرد داچ شفر (با بازی آرنولد شوارتزنگر)، در جنگلی واقع در آمریکای مرکزی به ماموریتی اعزام می‌شوند. اما چیزی نمی‌گذرد که متوجه می‌شوند نه تنها با شورشیان، بلکه با شکارچی‌ای بسیار خطرناک‌تر روبرو هستند.

این فیلم در دورانی ساخته شد که فیلم‌های اکشن با قهرمانان عضلانی و شکست‌ناپذیر، بسیار محبوب بودند. اما «غارتگر» با معرفی موجودی که می‌توانست این قهرمانان را به چالش بکشد و حتی شکست دهد، تغییری اساسی در این ژانر ایجاد کرد. این شکارچی نامرئی با تجهیزات پیشرفته و توانایی‌های فراانسانی خود، نبردی نابرابر را به قهرمانان داستان تحمیل می‌کند و برای بقا، آن‌ها مجبور به استفاده از تمام توانایی‌های خود هستند.

حضور آرنولد شوارتزنگر در نقش اصلی، به جذابیت فیلم افزود و صحنه‌های اکشن و جلوه‌های ویژه آن، در زمان خود بسیار نوآورانه و تماشایی بودند. این فیلم با استقبال گسترده تماشاگران و منتقدان روبرو شد و به سرعت به یک اثر کلاسیک تبدیل شد. موفقیت «غارتگر» راه را برای ساخت دنباله‌ها، اسپین‌آف‌ها و اقتباس‌های مختلف در دنیای سینما، بازی‌های ویدیویی و کمیک‌بوک‌ها هموار کرد.

نگاهی به فیلم‌های این مجموعه: از خوب تا بد

همان‌طور که در هر فرنچایز دیگری با قدمت زیاد شاهد هستیم، در میان فیلم‌های «غارتگر» هم آثار بسیار موفقی وجود دارند و هم قسمت‌هایی که نتوانستند انتظارات را برآورده کنند. با این حال، هسته اصلی داستان و جذابیت شکارچی فضایی، همواره در این مجموعه حفظ شده و همچنان طرفداران خود را دارد. در ادامه، به بررسی و رتبه‌بندی فیلم‌های این مجموعه خواهیم پرداخت، با این توضیح که این رتبه‌بندی، صرفاً نظر شخصی نویسنده است و ممکن است با دیدگاه شما متفاوت باشد. در این لیست، دو فیلم «بیگانه علیه غارتگر» نیز حضور دارند، چرا که این دو مجموعه، ارتباط داستانی تنگاتنگی با یکدیگر دارند و طرفداران هر دو، معمولاً از تماشای فیلم‌های مشترک آن‌ها لذت می‌برند. پس با ما همراه باشید:

۷. بیگانه علیه غارتگر: مرثیه (Alien VS Predator: Requiem)

• کارگردانان: گرگ استراوس و کالین استراوس
• بازیگران: استیون پاسکوال، ریکو آیلسورت و جان اورتیز
• محصول: 2007، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 4.۶ از ۱۰
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 12%

این فیلم دنباله‌ای بر داستان «بیگانه علیه غارتگر» است که در سال ۲۰۰۴ اکران شد. هر دو فیلم از یک نقطه ضربه خورده‌اند و آن‌ها را در جایگاهی انتهای فهرست فیلم‌های «غارتگر» قرار داده‌ایم. هر دو فیلم از یک نقطه ضعف مشترک رنج می‌برند: حضور موجودات ترسناک، داستان نه‌چندان قوی و عدم توجه به ریشه‌های وجودشان. سازندگان تصویر کرده‌اند که هر دو هیولا موجوداتی ترسناک هستند و از مکانی غیر از کره زمین آمده‌اند و می‌توان آن‌ها را به جان هم انداخت و این چنین پتانسیل خوبی به هدر رفت. اما نتیجه رسمی فاجعه‌ای تمام عیار شد که نمی‌شد حتی تا به انتهایش آن‌ها را دید.

این فیلم دومین و آخرین همکاری استودیوهای آماکانات هم رنگ می‌برد. کارگردان‌ها آشکارا آدم کاربلدی نیستند و جلوه‌های ویژه هم چیزی نزدیک به فاجعه است. زوایای دوربین عجیب و غریب و استفاده‌ی بی‌جا از دوربین روی دست به اثر لطمه زده و مبارزات این دو غول بی‌شاخ و دم هم چندان چنگی به دل نمی‌زند. موضوع این جاست که چه بیگانه و چه غارتگر جلال و جبروتی در فیلم‌های دیگر داشته‌اند که هاله‎‌های رازآمیزی اطراف‌شان قرار می‌داد و حال که مدام از این سو به آن سو می‌دوند و به جان هم می‌افتند، خبری از آن شکوه خوفناک نیست.

در «بیگانه علیه غارتگر: مرثیه» که شخصیت‌های انسانی درستی هم وجود ندارند تا مخاطب با دیدن آن‌ها و دنبال کردن سرنوشت‌شان به وجد آید و تا به انتها تماشای فیلم را تحمل کند. حقیقتاً تحمل این یکی از مجموعه فیلم‌های «غارتگر» صبر بسیاری می‌خواهد و فقط از دلباختگان این هیولاها بر می‌آید. نکته این که در چنین قابی این غارتگر فیلم است که در جای قهرمان قرار می‌گیرد.

«پس از درگیری‌های بین بیگانه و غارتگر در فیلم قبل، بیگانه‌های تازه از دل غارتگری بیرون می‌آید و دوباره با دیگران مبارزه می‌کند. در این میان سفینه سقوط کرده و به زمین می‌رسد. حال آخرین غارتگر باقی مانده تقاضای کمک کمی می‌کند اما بیگانه موفق شده به فاضلاب نفوذ کند و دررون چند بیخانمان را تخم‌گذاری کند و …»

۶. بیگانه علیه غارتگر (Alien VS Predator)

• کارگردان: پل دبلیو. اس. اندرسون
• بازیگران: جان دیویس، گوردون کارور و دیوید گیلر
• محصول: 2004، آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان و کانادا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 5.۷ از ۱۰
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 21%

سال ۲۰۰۴ عده‌ای دور هم نشستند و تصور کردند که ساختن یک کراس‌اوور با دو هیولای معروف ژانر وحشت می‌تواند کار جذابی باشد. یکی از دلایل مجموعه‌های «بیگانه» (Alien) می‌آمد و ریدلی اسکات، کارگردان اولین فیلم آن مجموعه ترس از کشف دنیایی ناشناخته در عصر تسخیر فضا توسط انسان را به فیلمی پر آب و تاب تبدیل کرده بود که حساب مخاطب را می‌ترساند. اما فیلم‌های «غارتگر» از جهانی کاملا متفاوت می‌آمدند؛ آن‌ها محصول دوران روشن‌بینی دهه‌ی ۱۹۸۰ بودند و قرار بود در برابر ارتش آمریکا قد علم کنند. یکی ریشه‌های عمیقا ترسناک داشت، در حالی که دیگری از دل ژانر اکشن بیرون می‌آمد.

در چنین قابی بود که فیلم «بیگانه علیه غارتگر» هم اثر چندان قابل قبولی از کار درنیامد و نتیجه تبدیل به فیلمی فراموش شدنی شد. نکته اینکه تهیه‌کنندگان فیلم را فراموش نکردند و در سال ۲۰۰۷ دنباله‌ای از آن روانه پرده سینما کردند که این یکی هم بدتر بود! جلوه‌های ویژه‌ی این یکی تا حدودی قابل قبول از کار درآمده. کارگردانی هم بهتر از فیلم بعضی هست اما باز هم قصه تا حدود بسیاری احمقانه است.

داستان فیلم ملغمه‌ای از فیلم «موجود» (The Thing) اثر باشکوه جان کارپنتر به سال ۱۹۸۲ میلادی با فیلم‌های علمی-تخیلی ترسناک است. مثلاً قرار بوده که دست درازی بشر به طبیعت زیر تیغ انتقام سازندگان برود اما همه‌چیز سطحی برگزار شده، اصلاً به چشم نمی‌آیند. سکانس‌های ترسناک فیلم هم نه شوری برمی‌انگیزند و نه هیجانی ایجاد می‌کنند. خلاصه که همه‌چیز در حد ایده‌هایی که قرار بوده جذاب باشند، باقی مانده است و اصلاً به چشم نمی‌آیند. سکانس‌های ترسناک فیلم هم نه شوری برمی‌انگیزند و نه هیجانی ایجاد می‌کنند. خلاصه که همه‌چیز در حد ایده‌هایی که قرار بوده جذاب باشد، باقی مانده و اصلاً به چشم نمی‌آیند. و چه بسا، باز هم باید گفت برای اینکه یکی از بهترین فیلم‌های «غارتگر» ساخته شود.

«به نظر می‌رسد در جایی دورافتاده بقایایی از یک تمدن قدیمی وجود دارد. افرادی برای کشف حقیقت ماجرا به آن مکان اعزام می‌شوند. مشخص می‌شود که اجساد و استخوان‌های بسیاری در این منطقه وجود دارد و کشتاری عظیم در این مکان اتفاق افتاده است. همزمان یک سفینه از غارتگران هم به مدار زمین می‌رسد و …»

۵. غارتگر (The Predator)

• کارگردان: شین بلک
• بازیگران: بوید هالبروک، اولیویا مان و توماس جین
• محصول: 2018، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 5.۳ از ۱۰
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 34%

«غارتگر» از آن بازسازی‌هایی است که سعی می‌کند قصه‌ای قدیمی را به روز کند و آن داستان سابق را در بستری تازه تعریف کند. در این جا هم مانند فیلم اول مجموعه با تعدادی نظامی سر و کار داریم. فرق فیلم اول در این بود که کاری به منشاء غارتگران نداشت و حضور آن‌ها را در هاله ای از ابهام برگزار می‌کرد و حضور آن‌ها را در هاله‌ای از ابهام قرار داده بود و کاری به ریشه‌های‌شان نداشت. اما این فیلم تازه با توجه به مخاطب تازه این گونه نیست.

بالاخره یکی از ایراداتی که نسل تازه‌ی تماشاگر از فیلم‌ها می‌گیرد به جواب نگرفتن برخی سوال‌هایش در انتها اثر است و چندان در قید و بند لذت بردن از ابهام نیست. به بالاخره یکی از ایراداتی که نسل تازه‌ی تماشاگر از فیلم‌ها می‌گیرد، جواب دادن به این گونه نیست. طبیعتاً کیفیت سکانس‌های اکشن فیلم خوب است. استانداردهای هالیوودی در این جا رعایت شده اما این برای یکی از فیلم‌های «غارتگر» کافی نیست تا آن را اثری موفق بنامیم. به همین دلیل هم احتمالا به جز طرفداران این هیولا کسی از تماشای آن سرگرم نخواهد شد. نکته‌ی دیگر به رویکرد تازه‌‎ی سازندگان بازمی‌گردد؛ فیلم اول مجموعه اثری ترسناک است تا اکشن اما این یکی کاملاً برعکس از کار درآمده.

فردی به طور ناخواسته کاری می‌کند که پای موجودی فرازمینی و ترسناک به زمین باز شود. حال در چنین شرایطی، تعدادی نظامی سر راه این موجود فضایی قرار گرفته و …»

۴. غارتگر ۲ (Predator 2)

• کارگردان: استیون هاپکینز
• بازیگران: دنی گلاور، گری باسی، روبن بلیدز و بیل پاکستون
• محصول: 1990، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.۳ از ۱۰
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 29%

داستان قسمت دوم «غارتگر» ده سال پس از اتفاقات فیلم اول اتفاق می‌افتد. حال پای آن موجود ترسناک به شهری چون لس آنجلس باز شده و چند مامور پلیس باید از شهر دفاع کنند. نکته این که این دومی بر خلاف اثر اول چندان فیلم موفقی از کار درنیامد و حتی در باکس آفیس هم شکست خورد. باید زمانی می‌گذشت تا این مجموعه فیلم‌ها به آثاری کالت تبدیل شوند و «غارتگر ۲» به عنوان یکی از فیلم‌های «غارتگر» دیده شود و کسانی دست به تحسین از آن بزنند. البته بازی دنی گلاور در طول این سال‌ها در قالب یک مامور پلیس جان بر کف همواره مورد تحسین شده است.

مشکل عمده‌ی فیلم حضور نه چندان باور این موجود عجیب و غریب در شهری چون لس آنجلس است. داستان درگیری پلیس با دو کارتل بزرگ مواد مخدر ناگهان به حضور یک غارتگر پیوند می‌خورد. همین خط باعث می‌شود که مخاطب ناآشنا با مجموعه فیلم‌های «غارتگر» تصور کند با یک اثر پارودیک روبه‌رو است. اما ابداً این گونه نیست و باید از اثری شدیداً ترسید. نکته این که سازندگان فیلم تلاش کرده‌اند با بردن داستان فیلم به آینده و ساختن فضایی پساآخرازمانی قصه خود را قابل باور کنند اما چندان در رسیدن به این هدف موفق نبوده‌اند.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد رویکرد متفاوت سازندگان نسبت به فیلم اول است؛ در این جا هم مانند فیلم اول موضوعی درباره چند نظامی سر راه این ترسناک‌ترین شکارچی که کشان کشان قرار می‌گیرد و …»

۳. غارتگران (Predators)

• کارگردان: نیمرود آنتال
• بازیگران: آدرین برودی، تافر گریس و آلیس براگا
• محصول: 2010، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.۴ از ۱۰
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 65%

فیلم «غارتگران» تلاش تازه‌ای از سوی هالیوود برای جان بخشیدن به فرنچایزی بود که پس از دو فیلم ناموفق «بیگانه علیه غارتگر» در قرن تازه نفسش به شماره افتاده و می‌رفت که فراموش شود. نکته این که اثر خوبی هم از کار در آمد. اولین نکته در دست یافتن به این موفقیت برگرداندن قصه به شخصیت‌پردازی‌ها با ابهام بسیار بود؛ یعنی همان نکته‌ای که فیلم اول را موفق از کار درآورد. قصه از این جا آغاز می‌شود که عده‌ای نظامی ناگهان خود را در سیاره‌ای ناشناخته می‌بینند و حال باید از پس تعدادی غارتگر برآیند. ظاهرا این سیاره محل زندگی آن‌ها است اما فیلم توضیحات چندانی در این خصوص نمی‌دهد و فقط به قصه‌ای سلاخ و قربانی می‌پردازد.

فیلم که تمام می‌شود مخاطب احساس می‌کند با قصه‌ای وارونه اثر اول از مجموعه فیلم‌های «غارتگر» روبه‌رو است. اگر در فیلم اول غارتگری در سیاره ما در برابر تعدادی نظامی تا بن دندان مسلح قرار می‌گرفت، در این جا کاملا قضیه برعکس است. نکته‌ای بعد که فیلم را شایسته‌ی احترام می‌کند، این است که تا لحظه‌ای آخر، کارگردان قصد ندارد از این توازی بیرون بیاید و به قصه‌ای سلاخ و قربانی می‌پردازد.

فیلم که تمام می‌شود مخاطب احساس می‌کند با قصه‌ای وارونه اثر اول از مجموعه فیلم‌های «غارتگر» روبه‌رو است. اگر در فیلم اول غارتگری در سیاره ما در برابر تعدادی نظامی تا بن دندان مسلح قرار می‌گرفت، در این جا کاملا قضیه برعکس است. نکته ای بعد که فیلم را شایسته‌ی احترام می‌کند، این است که تا لحظه‌ای آخر، کارگردان قصد ندارد از این توازی بیرون بیاید.

«یک نظام سابق نا