ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در جدیدترین اظهارات خود بر این نکته تأکید کرده است که برای دستیابی به آتشبس در جنگ جاری اوکراین، تنها راه ممکن، گفتوگوی مستقیم با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه است. این سخن زلنسکی در حالی مطرح میشود که جنگ در اوکراین بیش از دو سال است که بهطور مستمر ادامه دارد و بحران انسانی و اقتصادی عظیمی را بهوجود آورده است.
زلنسکی در سخنرانی اخیر خود خاطرنشان کرد که دیپلماسی و مذاکرات مستقیم میتوانند زمینهساز کاهش تنشها و دستیابی به صلح پایدار شوند. او به نقش کلیدی گفتوگوها در حل منازعات اشاره کرد و همچنین بر لزوم شفافیت و اعتمادسازی میان طرفین تأکید داشت. با این حال، رئیسجمهور اوکراین ابراز نگرانی کرد که مسکو بهطور جدی در این زمینه سکوت کرده است و این سکوت میتواند نشاندهنده عدم تمایل یا آمادگی طرف روسی برای آغاز مذاکرات باشد.
جنگ اوکراین که از سال ۲۰۲۲ با حمله نظامی روسیه آغاز شد، سبب بروز بحرانهای عمیق بشری و اقتصادی در منطقه شده است. بهگزارش سازمانهای بینالمللی، میلیونها نفر از ساکنان اوکراین مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدهاند و زیرساختهای این کشور به شدت آسیب دیده است. در این راستا، جامعه جهانی همواره خواستار راهحلی دیپلماتیک برای پایان دادن به این درگیری بوده و موضوع گفتوگوهای مستقیم به محور اصلی مذاکرات تبدیل شده است.
از سوی دیگر، واکنشهای روسیه نسبت به پیشنهادات زلنسکی قابل تأمل است. مقامات روسی در طول مدت درگیریها نهتنها به گفتوگوهای مستقیم تمایل نشان ندادهاند، بلکه بارها از نوعی موضع تهاجمی نسبت به اوکراین حمایت کردهاند. این در حالی است که برخی تحلیلگران بر این باورند که سکوت کنونی مسکو ممکن است به دلیل نیاز این کشور به زمان برای جلوگیری از تضعیف وضیعت نظامیاش باشد.
بهعلاوه، در شرایط کنونی، بسیاری از کشورها و سازمانهای بینالمللی در تلاشاند تا از طریق دورنمای دیپلماتیک، آشتی و مصالحه را میان طرفین برقرار نمایند. دولتهای غربی نظیر ایالات متحده و کشورهای عضو اتحادیه اروپا همواره به تأمین کمکهای نظامی و انسانی برای اوکراین ادامه دادهاند و در عین حال از مسکو هم خواستهاند که آمادگی خود برای گفتگو را اعلام کند.
در این میان، شرایط کنونی نبردها نیز بهطرز چشمگیری در تغییرات استراتژیک در میدان جنگ اثر گذاشته است. ارتش اوکراین در هفتههای اخیر موفقیتهای قابل توجهی را در بازپسگیری مناطقی که تحت کنترل نیروهای روسی بودند، کسب کرده است. این تحولات باعث شده تا زلنسکی و تیمش احساس کنند که زمان برای مذاکره بر سر آتشبس ممکن است به زودی فرا برسد.
اما سؤال کلیدی باقی میماند: آیا پوتین و مسکو واقعا به گفتگوهای مستقیم با زلنسکی تن خواهند داد؟ پاسخ به این سؤال به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله موقعیت نظامی دو طرف، فشارهای بینالمللی و شرایط داخلی روسیه. اگرچه زلنسکی ابراز امیدواری کرده است که گفتوگوها میتواند راهحلی برای بحران فعلی باشد، اما روشن نیست که آیا طرف روسی تمایلی به ورود به این مذاکرات خواهد داشت یا خیر.
در نتیجه، امروزه مسئله آتشبس و گفتوگوهای مستقیم میان اوکراین و روسیه بیشتر از هر زمان دیگر به یک چالش پیچیده و حساس تبدیل شده است. آینده روابط دو کشور و ثبات منطقهای، به شدت به نحوه برخورد آنها با این بحران بستگی دارد. انتظار میرود که زلنسکی در آینده نزدیک، با استمرار در تلاشهای دیپلماتیک خود، به دنبال جلب توجه بیشتر جامعه بینالمللی به این موضوع باشد و از این طریق فشار بر مسکو برای ورود به مذاکرات مستقیم را افزایش دهد.