بیش از یک قرن است که زلزله جزء جدایی ناپذیر زندگی مردم ایران بوده و همین موضوع نگرانی‌های فراوانی را برای ساکنان مناطق مختلف کشور به وجود آورده است. در تازه‌ترین رویداد زلزله، در تاریخ سوم آبان ماه ۱۴۰۲، تهران پایتخت ایران به شدت لرزید. این زلزله با شدت ۳.۳ ریشتری در ساعت ۱۶:۲۲ در عمق ۱۰ کیلومتری زمین رخ داد و شمار زیادی از شهروندان را دچار وحشت و نگرانی کرد.
طبق اطلاعات مرکز لرزه‌نگاری کشور، این زلزله در شمال شرق تهران و نزدیک به منطقه‌ای به نام لواسانات به وقوع پیوسته است. البته، خبر خوشحال‌کننده اینکه این زلزله منجر به خسارت جدی یا تلفات جانی نشد، اما باز هم یادآوری می‌کند که تهران، به‌عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین و مهم‌ترین شهرهای ایران، در معرض خطر زلزله‌های بزرگ‌تری نیز قرار دارد.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش و قرارگیری بر روی چندین گسل زلزله، به‌ویژه گسل‌های زلزله‌خیز زاگرس و البرز، هر ساله با زلزله‌هایی در مقیاس‌های مختلف مواجه می‌شود. از آنجا که پایتخت کشور بر روی این گسل‌ها واقع شده است، خطر زلزله در تهران همواره جدی است.
از عوامل مهمی که باعث وقوع زلزله‌های کوچک و بزرگ در این منطقه می‌شود، می‌توان به حرکت صفحات تکتونیکی زمین اشاره کرد. زمین در لایه‌های زیرین خود شامل صفحات تکتونیکی است که به آرامی در حال حرکت هستند. زمانی که این صفحات با یکدیگر برخورد می‌کنند یا از یکدیگر دور می‌شوند، فشارهایی ایجاد می‌شود که در نهایت منجر به آزاد شدن انرژی و بروز زلزله می‌گردد. به‌ویژه، گسل‌های فعال مانند گسل مشاء، گسل شمال تهران و گسل دماوند عامل اصلی این زلزله‌ها به شمار می‌روند.
همچنین، با افزایش ساخت و سازهای بی‌رویه و عدم رعایت اصول مهندسی در برخی از ساختمان‌ها، خطر تخریب در زلزله‌های بزرگ‌تر نیز افزایش می‌یابد. در سالهای اخیر، متأسفانه با فراموشی استانداردهای ساخت و ساز و افزایش جمعیت، سازه‌ها در بسیاری از مناطق تهران چنین شرایطی را دارند که در صورت بروز زلزله‌های شدید، خطرات جانی و مالی قابل توجهی را ایجاد کنند.
شهرداری تهران و سایر مسئولان ذی‌ربط، در راستای آماده‌سازی پایتخت در برابر زلزله‌های آینده در حال اجرای طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی هستند. به‌عنوان مثال، برگزاری مانورهای زلزله و اطلاع‌رسانی در مورد روش‌های صحیح رفتار در زمان بروز زلزله از جمله اقداماتی است که در این راستا انجام می‌شود. از دیگر اقدامات می‌توان به بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و افزایش ضوابط مقاوم‌سازی ساختمان‌ها اشاره کرد.
عدم آگاهی و عدم رعایت پروتکل‌های ایمنی در زمان بروز زلزله، از جمله دلایل اصلی است که می‌تواند بر شدت آسیب‌دیدگی افراد در این حوادث تأثیرگذار باشد. برای همین لازم است که شهروندان به آموزش‌های لازم در این زمینه توجه کنند و در مواقع بروز زلزله، با رعایت نکات ایمنی رفتار کنند.
در نهایت، وقوع زلزله ۳.۳ ریشتری در تهران یک زنگ خطر برای مسئولان و شهروندان است تا به مقوله زلزله و آمادگی در برابر آن توجه بیشتری داشته باشند. امید است که با اقدامات زیربنایی و فرهنگی، بتوان خطرات زلزله را کاهش داده و بر روحیه امنیت و آرامش در زندگی شهری افزوده شود. تهران و ساکنانش باید برای مواجهه با این بلای طبیعی آماده باشند تا در هر معضل و بحرانی که پیش می‌آید، توانایی مقابله مؤثر و بهینه را داشته باشند.
