زلزله‌ای که صفادشت تهران را لرزاند؛ نگاهی به ابعاد آن و پیامدهای احتمالی
در روز دوشنبه، ۲۵ مهرماه ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۴۲ به وقت محلی، زمین‌لرزه‌ای به شدت ۵.۲ مقیاس ریشتر، شهر صفادشت در استان تهران را تحت تأثیر قرار داد. این زلزله که در عمق ۸ کیلومتری زمین رخ داد، باعث وحشت و نگرانی میان ساکنان این منطقه شده و آثاری از خود بر جا گذاشت.
صفادشت، یکی از مناطق حاشیه‌ای و در حال توسعه تهران، به دلیل نزدیکی به گسل‌های فعال زلزله، همواره در معرض خطر زلزله‌های شدید قرار دارد. این زلزله نه تنها بر زندگی روزمره ساکنان تأثیر گذاشت، بلکه می‌تواند پیامدهایی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی نیز به دنبال داشته باشد.
بر اساس گزارش‌های اولیه، پس از وقوع زلزله، تیم‌های امدادی به‌سرعت در محل حادثه حاضر شدند و عملیات ارزیابی خسارات آغاز شد. خوشبخانه تاکنون گزارشی از تلفات جانی جدی منتشر نشده است، اما بروز برخی خسارات جزئی به ساختمان‌ها و تأسیسات عمومی غیرقابل انکار است. همچنین، شماری از مردم به دلیل ایجاد ترس و اضطراب، به خارج از منازل خود رفتند و تا ساعات اولیه صبح در خیابان‌ها تجمع کردند.
به گفته مدیرکل مدیریت بحران استان تهران، مراتب ارزیابی خسارات و امدادرسانی به سرعت در حال انجام است. او همچنین اعلام کرد که از ۲۲ زمین‌لرزه‌ای که در طول سال جاری در این استان مشاهده شده، این زلزله با شدت بیشتری خود را نمایان کرده است.
این زلزله همچنین دوباره توجهات را به مشکلات جدی مرتبط با ساخت و ساز در این مناطق جلب کرد. در سال‌های اخیر، با توجه به رشد سریع جمعیت و افزایش تقاضا برای مسکن، بسیاری از ساختمان‌ها در مناطق پیرامون تهران بدون رعایت اصول مهندسی و استانداردهای لازم ساخته شده‌اند. این مسئله می‌تواند پیامدهای ناگوارتر از حوادث طبیعی، به‌ویژه زلزله‌ها را به همراه داشته باشد.
از سویی دیگر، زمین‌لرزه‌ها همچنین بر فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی این منطقه تأثیرگذارند. ساکنان صفادشت که پیش از این با چالش‌های اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کردند، حالا با پرداختن به مسائل مربوط به تأسیسات و تعمیرات ناشی از زلزله، بار مالی بیشتری را تحمل خواهند کرد.
به‌علاوه، زلزله اخیر موجب شده که موضوع آماده‌سازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله دوباره در محافل عمومی و رسانه‌ای مطرح شود. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که لازم است دولت و نهادهای مسئول اقدامات اساسی برای ارتقاء سطح آگاهی عمومی درباره خطرات زلزله و تأکید بر اصول ساخت و ساز استاندارد در این مناطق انجام دهند.
با توجه به گستردگی تأثیرات این حادثه طبیعی، انتظار می‌رود که در روزهای آینده، جلسات تخصصی و هم‌اندیشی‌های کارشناسی با حضور متخصصین زلزله‌شناسی و مهندسی عمران در خصوص تحلیل وضعیت و ارائه راهکارهای عملی برگزار شود.
در پایان، می‌توان گفت که زلزله اخیر، صرف‌نظر از شدت آن، بار دیگر اهمیت آمادگی در برابر بلایای طبیعی را به ساکنان این منطقه گوشزد کرد. مردم صفادشت و نواحی اطراف باید به یاد داشته باشند که امنیت و بقا در برابر چنین حوادثی به عمل مشترک و برنامه‌ریزی شده برای کاهش خطر و آسیب‌پذیری بستگی دارد. لذا اصلاحات در زمینه‌های urban planning، ساخت و ساز، و آمادگی عمومی باید به یک اولویت اساسی تبدیل شود، تا روزهای آرام‌تری را برای ساکنان رقم بزند.
امید است که نهادهای ذی‌ربط با توجه به تجربیات حاصل از این زلزله، اقدامات مؤثری را در راستای مدیریت بحران و کاهش آسیب‌ها به انجام رسانند.
