زلزلهای که در روز شنبه، ۲۷ آبان ۱۴۰۲، شهر صفادشت واقع در استان تهران را لرزاند، نه تنها سبب ایجاد هراس در بین ساکنان این منطقه شد بلکه تأثیرات عمیقتری بر زندگی روزمره مردم گذاشت. این زلزله که با شدت ۵.۲ ریشتر در ساعت ۱۷ و ۴۱ دقیقه به وقوع پیوست، بلافاصله توجه رسانهها و مسئولان را به خود جلب کرد.
صفادشت که در فاصله ۳۵ کیلومتری از مرکز تهران واقع شده است، به علت نزدیک بودن به گسلهای زلزلهخیز، همواره در معرض خطر زلزله قرار دارد. با این وجود، زلزله اخیر به ویژه به دلیل شدت و زمان وقوع آن، موجب نگرانیهای جدی در میان ساکنان و مسئولان شد.
بلافاصله پس از وقوع زلزله، نیروهای امدادی و اورژانس به حالت آمادهباش درآمدند. در این راستا، مجتبی خانجانی، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی استان تهران، اعلام کرد که همزمان با وقوع زلزله، آمبولانسها و تیمهای امدادی به مناطق آسیبدیده اعزام شدند. وی همچنین افزود که خوشبختانه تا آن لحظه گزارشی مبنی بر تلفات انسانی و جراحات جدی دریافت نشده است؛ اما بررسیهای دقیقتری در حال انجام است تا از وضعیت آسیبدیدگان به طور کامل مطلع شد.
از آنجا که بسیاری از ساکنان صفادشت در واحدهای مسکونی قدیمی و غیرمقاوم زندگی میکنند، احتمالات ارائه شده درباره آسیبپذیری ساختمانها به شدت نگرانکننده بود. در این خصوص، علی نیکزاد، مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان تهران، به خبرنگاران گفت: «ضرورت مقاومسازی ساختمانها و پیادهسازی استانداردهای ضروری در ساخت و سازهای جدید بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.» وی همچنین به ضرورت اطلاعرسانی به ساکنان در مورد اصول ایمنی در زمان بروز زلزله اشاره کرد و خاطرنشان ساخت که آموزشهای لازم باید به شکل گستردهای در سطح جامعه انجام شود.
هراس عمومی نیز از جمله پیامدهایی بود که بلافاصله پس از این زلزله در صفادشت به وجود آمد. گزارشهای مکرر از ترس و اضطراب مردم در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی منتشر شد، و بسیاری از ساکنان از خانههای خود خارج شده و به مناطق باز و ایمن تر رفتند تا از وقوع پسلرزهها در امان بمانند. به گفته سارا حسینی، یکی از ساکنان صفادشت: «ما وقتی زلزله را احساس کردیم اولین حس ترس بود و همه خانواده تصمیم گرفتند که به بیرون برویم. هیچ کدام از ما نمیدانستیم که چه باید کنیم.»
در پی این زلزله، تعدادی پسلرزه نیز در منطقه احساس شد که این امر موجب افزایش نگرانیها و تنشهای روانی بین ساکنان شد. این پسلرزهها نه تنها زندگی روزمره مردم را مختل کرد، بلکه کسبوکارها را نیز تحت تأثیر قرار داد. در طی ساعات اولیه پس از زلزله، بسیاری از مغازهها و کسبوکارها به دلیل عدم حضور مشتریان و ترس از وقوع زلزلههای جدید، تعطیل شدند.
با توجه به اینکه وقوع زلزلههای کوچک و بزرگ در تهران و حومه آن امری رایج است، نیاز به یک سیستم هوشمند مدیریت بحران و همچنین آمادگی کامل جامعه برای مواجهه با این گونه حوادث بیش از پیش احساس میشود. برخی از کارشناسان معتقدند که مسئولان باید در خصوص آموزش عمومی در زمینه زلزله و تأسیس سیستمهای اطلاعرسانی فوری بیشتر سرمایهگذاری کنند تا آمادگی مردم در مواقع بحران افزایش یابد.
به طور کلی، زلزله اخیر در صفادشت یک بار دیگر این نکته را به خوبی نشان داد که زندگی در استانهای زلزلهخیزی چون تهران نیازمند توجه و دقت بیشتری است. با توجه به آثار روانی و اجتماعی ناشی از چنین حوادثی، ضروری است که اقداماتی فوری در راستای افزایش سطح ایمنی و آگاهی عمومی صورت گیرد تا جامعه بتواند به بهترین شکل ممکن با مخاطرات طبیعی مواجه شود.