در تاریخ اخیر، زلزلهای مهیب در کشور ترکیه، همسایه غربی ایران، رخ داد که نگرانیهای بسیاری را در میان شهروندان و مسئولان ایرانی برانگیخت. این زلزله که در روز ۶ فوریه ۲۰۲۳ به وقوع پیوست، با شدت ۷.۸ ریشتر جنوب ترکیه را به تکان درآورد و خسارات جانی و مالی فراوانی به بار آورد. این حادثه، ضمن به وجود آوردن آسیبهای زیاد در این کشور، واکنشهای مختلفی را در ایران و سایر کشورهای همسایه به همراه داشت.
دلیل اصلی نگرانی ایرانیان، موقعیت جغرافیایی ایران و قرارگیری آن در ناحیه زلزلهخیز است. ایران بر روی چندین گسل اصلی جغرافیایی قرار دارد که هر یک از آنها امکان ایجاد زلزلههای شدید را فراهم میکند. به عنوان مثال، در سالهای گذشته نیز زلزلههای بزرگ و خسارتباری در استانهای مختلف کشور، از جمله زلزله بم در سال ۲۰۰۳ و زلزله آذربایجان در سال ۲۰۱۲، بارها این واقعیت را ثابت کردهاند.
به گزارش رسانهها، زلزله اخیر در ترکیه به عنوان یکی از شدیدترین زلزلههای تاریخ این کشور شناخته میشود و به سرعت در جامعه جهانی تبدیل به موضوعی داغ شد. اظهارنظرهای کارشناسان زلزلهشناس بر این نکته اشاره دارد که وقوع چنین زلزلههایی، زنگ خطری برای سایر کشورهای همجوار نیز به حساب میآید. جغرافیای ایران به گونهای است که زلزلههای بزرگ در ترکیه میتواند تأثیرات مستقیم بر مناطق نزدیک به مرزهای ایران داشته باشد.
پس از وقوع زلزله، مرکز مدیریت بحران کشور و مسئولان محلی در ایران به طور فوری به بررسی وضعیت مناطق مرزی و احتمال وقوع پسلرزهها پرداخته و بر آمادگی مردم و نهادهای محلی تأکید کردند. در این راستا، آموزشهای لازم در زمینه آمادگی در برابر زلزله و چگونگی اجرای اقدامات ایمنی به شهروندان ارائه شد.
زیبایی و غنای فرهنگی کشورهای همسایه و رشتههای ارتباطی و معیشتی که میان آنها وجود دارد، ایجاب میکند که آنان در برابر زلزلهها و بلایای طبیعی به صورت مشترک و هماهنگ عمل کنند. با توجه به تجربیات تلخی که ایران در زمینه بلایای طبیعی داشته است، ضرورت وجود برنامههای پیشگیرانه و مشترک بینالمللی بیش از پیش نمایان میشود.
کارشناسان تأکید میکنند که آمادگی پیش از وقوع زلزله، انجام تمرینات ایمنی و شناخت رفتار زمینلرزهها میتواند به کاهش خسارات انسانی و مالی کمک کند. این موضوع به ویژه برای ساکنان مناطق نزدیک به گسلهای زلزلهخیز حائز اهمیت است.
به علاوه، اهمیت ایجاد زیرساختهای مقاوم در برابر زلزله در کشورها اجتنابناپذیر است. سازههایی که از استانداردهای لازم در ساخت و ساز برخوردار نباشند، به طور ویژه در معرض آسیب قرار دارند و میتوانند در زمان وقوع زلزله جان بسیاری از افراد را به خطر بیندازند. بنابراین، نیاز به بازنگری و بهبود قوانین ساخت و ساز و ارتقای کیفیت مصالح مورد استفاده برای افزایش مقاومت سازهها احساس میشود.
در نهایت، زلزله اخیر در ترکیه به وسیلهای برای یادآوری خطرات طبیعی و ضرورت همکاریهای بینالمللی در زمینه مدیریت بلایا تبدیل شد. این حادثه نه تنها به عنوان یک ضایعه انسانی در یادها باقی خواهد ماند، بلکه به عنوان فرصتی برای بازنگری در سیاستها و اقدامهای ایمنی در برابر زلزله در ایران و سایر کشورهای همسایه به شمار میرود. لازم است که همگان—چه مردم و چه مسئولان—در این راستا به همافزایی و همدلی بپردازند تا در مواجهه با اینگونه بلایا، بتوانند از حداکثر توان خود استفاده کنند و از تکرار حوادث مشابه جلوگیری به عمل آورند.