با پایان تعطیلات نوروزی، نگاهی به آمار فروش سینماها نشان می‌دهد که گیشه بهاری امسال نتوانسته انتظارات فعالان و علاقه‌مندان به این هنر-صنعت را برآورده کند. در حالی که همواره اکران نوروزی به عنوان یکی از پررونق‌ترین دوره‌های سال برای سینماها محسوب می‌شده، اما فروش فیلم‌های اکران شده در این بازه زمانی، نتوانسته آن شور و استقبال مورد انتظار را به همراه داشته باشد. حال سوال اساسی این است که چه عواملی در این رکود نسبی نقش داشته‌اند؟
رکود گیشه سینما در نوروز ۱۴۰۴؛ افت مخاطب علی‌رغم تنوع ژانر
سینمای ایران در حالی تعطیلات نوروزی سال جدید را پشت سر گذاشت که آمار فروش و تعداد مخاطبان نتوانست انتظارات فعالان این حوزه را برآورده کند. در طول دو هفته تعطیلی نوروز، سینماهای کشور با جذب ۸۶ هزار مخاطب، فروشی بالغ بر ۸۰ میلیارد تومان را تجربه کردند. این در حالی است که در مدت مشابه در نوروز سال گذشته (۱۴۰۳)، سینماها ۸۸ هزار مخاطب را به خود جذب کرده و ۶۱ میلیارد تومان فروش داشتند.
این کاهش ۲ هزار نفری در تعداد مخاطبان نسبت به نوروز سال قبل، در شرایطی رقم خورد که اکران نوروزی امسال از تنوع قابل توجهی در ژانرهای مختلف برخوردار بود؛ فیلم‌هایی در ژانرهای کمدی، تاریخی، اجتماعی، دفاع مقدس، انیمیشن و کودک بر پرده سینماها نقش بستند. به اعتقاد کارشناسان، اگر افزایش قیمت بلیت سینماها پیش از آغاز تعطیلات نوروز اعمال نشده بود، احتمالاً میزان فروش در این دوره نسبت به سال گذشته با افت بیشتری مواجه می‌شد.
محمدرضا صابری، دبیر انجمن سینماداران، در گفت‌وگو با ایسنا، با ارزیابی وضعیت فروش فیلم‌ها و کاهش مخاطب در تعطیلات نوروز ۱۴۰۴، به عوامل متعددی اشاره کرد. وی گفت: نخستین و مهم‌ترین عاملی که باعث افت فروش سینماها در ایام نوروز امسال شد، همزمانی ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر با آغاز سال جدید بود که تاثیر بسزایی در میزان استقبال مخاطبان داشت. علاوه بر این، در چهار روز ابتدایی تعطیلات نوروز، تمامی سینماها به دلیل ایام سوگواری تعطیل بودند و به طور قطع تمامی فیلم‌های اکران شده چهار روز از فرصت فروش خود را از دست دادند. بسیاری از سینماهایی که ما خودمان مسئولیت مدیریت آن‌ها را بر عهده داریم، دقیقاً از تاریخ پنجم فروردین‌ماه فعالیت خود را از سر گرفتند.
وی افزود: پیش‌بینی ما با توجه به تنوع ژانرهای اکران نوروزی امسال این بود که تمامی فیلم‌ها از فروش بسیار خوبی برخوردار شوند، اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد.
صابری در خصوص مقایسه میزان فروش سینماهای تهران با سایر شهرهای کشور در ایام نوروز نیز اظهار داشت: با وجود اینکه سینماهای تهران نیز از چهارم فروردین‌ماه فعالیت خود را آغاز کردند، اما به نسبت سال گذشته، فروش بهتری را در برخی سینماهای تهران شاهد بودیم. احتمالاً دلیل این امر همزمانی ماه رمضان با تعطیلات نوروز و عدم سفر رفتن برخی از شهروندان تهرانی بوده است.
تاثیر عوامل سیاسی و اقتصادی بر گیشه نوروزی سینما
در همین زمینه، میثم نورانی، مدیر شرکت پخش فیلمیران، نیز در گفت‌وگو با ایسنا، دلایل مختلفی را برای فروش ضعیف‌تر سینماها در نوروز امسال نسبت به سال گذشته برشمرد. وی گفت: بخش قابل توجهی از افت فروش امسال به ماه رمضان مربوط می‌شود؛ چرا که به هر حال فرارسیدن شب‌های قدر و تعطیلی سینماها در آن ایام، تاثیر مستقیمی بر میزان فروش گذاشت.
وی ادامه داد: البته به طور معمول، فروش سینماها در ماه رمضان با کاهش نسبی مواجه می‌شود، اما امسال آغاز سال جدید با تعطیلی چند روزه سینماها همزمان شد که این موضوع نیز در افت فروش بی‌تاثیر نبود. ضمن اینکه حتی اگر یک فیلم در شرایط عادی فروش خوبی داشته باشد، مواجهه با تعطیلی چند روزه سینماها موجب کاهش فروش آن می‌شود و بازگشت به ریتم قبلی فروش نیازمند زمان خواهد بود. حال تصور کنید که امسال برخی فیلم‌ها در اوج فروش روزهای ابتدایی عید با تعطیلی چهار روزه مواجه شدند و فرصت فروش در آن روزهای طلایی را از دست دادند.
نورانی با اشاره به عوامل دیگر موثر بر کاهش فروش سینماها بیان کرد: به نظر من، اظهارنظرهای اخیر دونالد ترامپ و به طور کلی التهابات سیاسی که در کشور رخ داد نیز در این افت فروش بی‌تاثیر نبوده است. هرچند که از نظر من هیچ جنگی رخ نخواهد داد، اما به هر ترتیب همین اظهارنظرها بار روانی منفی بر افکار عمومی خواهد داشت و این موضوع در فروش سینماها نیز تاثیرگذار است؛ زیرا مردم به دلیل وجود استرس و نگرانی، دیگر حوصله تماشای فیلم را ندارند.
او در ادامه، نوسانات بازار ارز و طلا را به عنوان یکی دیگر از عوامل موثر در فروش ضعیف سینماها در نوروز امسال دانست و افزود: به نظر من، شرایط نامساعد اقتصادی کشور، به ویژه نوسانات شدید در بازار دلار و طلا، نیز در این افت فروش نقش داشته است. به هر حال، بخش قابل توجهی از جامعه و سرمایه‌های آن‌ها درگیر این نوسانات می‌شود و همین امر می‌تواند آرامش روانی افراد را بر هم بزند و فرصت و انگیزه آن‌ها برای تماشای فیلم را کاهش دهد.
انتقاد از افزایش قیمت بلیت پیش از نوروز
مدیر شرکت پخش فیلمیران با اشاره به افزایش قیمت بلیت سینماها پیش از آغاز سال نو و تاثیر آن بر میزان فروش فیلم‌ها تصریح کرد: افزایش قیمت بلیت همواره بر میزان فروش تاثیرگذار است و در ابتدای اعمال قیمت‌های جدید، مردم نسبت به آن مقاومت نشان می‌دهند و به همین دلیل، میزان خرید بلیت‌ها کاهش می‌یابد. مدتی زمان می‌برد تا مردم به قیمت‌های جدید عادت کنند. اگر افزایش قیمت بلیت سینماها پیش از برگزاری جشنواره فیلم فجر اعمال می‌شد، قطعاً تا شب عید مردم به این قیمت‌ها عادت می‌کردند. ما نیز بر این موضوع تاکید داشتیم، اما متاسفانه مسئولین با آن موافقت نکردند و اگر این اتفاق می‌افتاد، قطعاً شاهد فروش بهتری در ایام نوروز بودیم.
وی با بیان اینکه انتظار می‌رفت امسال به دلیل تنوع ژانر فیلم‌ها، فروش سینماها بهتر شود، یادآور شد: افزایش قیمت بلیت سینماها هنوز برای مردم جا نیفتاده است و بدون شک برخی از سینماها پس از ایام عید، قیمت‌های خود را شناور خواهند کرد؛ زیرا سینماداران نیز متوجه شده‌اند که افزایش قیمت منجر به کاهش فروش شده است. اگر این روند ادامه داشته باشد، ظرف یک تا دو ماه آینده قیمت‌ها برای مخاطبان عادی خواهد شد، مردم دوباره به سینما خواهند رفت و فروش مجدداً افزایش خواهد یافت.
نورانی در پاسخ به این سوال که آیا اکران نوروزی امسال تحت تاثیر تغییر دولت قرار گرفته است یا خیر، تصریح کرد: به نظر من، تغییر دولت تاثیر چندانی نداشته است و اتفاقاً فیلم‌های اکران شده در نوروز امسال به نسبت سال گذشته از کیفیت بالاتری برخوردار بودند. همچنین نباید فراموش کنیم که بسیاری از این فیلم‌ها در سال گذشته تولید شده بودند. البته سیاست سازمان سینمایی نیز تغییر چندانی نکرده است؛ زیرا مدیریت جدید به تازگی روی کار آمده است و به همین دلیل، بهتر است اکران نوروزی امسال را با اکران نوروزی سال ۱۴۰۵ مقایسه کنیم.
نورانی در پایان در خصوص تفاوت میزان فروش سینماها در ایام نوروز امسال در تهران نسبت به شهرستان‌ها گفت: تقریباً می‌توان گفت که وضعیت اکران در تهران و شهرستان‌ها تفاوت چندانی نداشته است و اختلاف قابل توجهی نسبت به سال گذشته نیز دیده نمی‌شود. شاید یک اختلاف حدود ده درصدی در میزان فروش‌ها وجود داشته باشد که در شرایط فعلی، امری طبیعی به نظر می‌رسد.
