پویا معارفی، کارشناس ایل‌نابه، با استناد به گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، در یک برنامه میز اقتصاد، جزئیاتی از مقابله با قاچاق سوخت را تشریح کرد. به گفته وی، با تلاش‌های هوشمندانه و پیگیری‌های لجستیکی، ردپای سوخت در 600 نقطه از خطوط لوله و مخازن شرکت ملی پالایش و پخش، شناسایی شده است.

جزئیات کشف و مقابله با قاچاق

وی با اشاره به اینکه میتر (وسیله‌ای برای اندازه‌گیری جریان سیالات) وسیله‌ای حیاتی برای اندازه‌گیری جریان سیال در فازهای مایع و گاز است، افزود: اندازه‌گیری دقیق در حوزه نفت و گاز تنها به میتر محدود نمی‌شود، بلکه شامل اندازه‌گیری عمق‌سنجی مخازن ذخیره نیز می‌شود که روشی استاندارد در سطح جهانی است.

مدیر طرح میترینگ و پایش لحظه‌ای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با تاکید بر اینکه مبادلات نفتی داخلی کشور بر اساس روش‌های استاندارد جهانی صورت می‌گیرد و تاییدیه سازمان ملی استاندارد را دارد، گفت: در مجموعه پالایش و پخش، نفت خام فرآوری شده و تک‌تک فرآورده‌های گازی آن به عنوان خوراک پالایشگاه‌های نفتی، ردیابی می‌شوند تا به سوخت اصلی کشور و فرآورده‌های ویژه صنایع پایین‌دستی تبدیل شده و به 30 استان کشور منتقل شوند.

نظارت متمرکز بر انتقال و ذخیره‌سازی سوخت

معارفی با اشاره به انتقال فرآورده‌ها از طریق 12 هزار کیلومتر خطوط لوله و 33 منطقه دپوی شرکت ملی پخش، تصریح کرد که صرفه‌جویی حاصل از این ردیابی، بالغ بر 10 میلیارد لیتر بوده است. وی تاکید کرد که با برنامه‌ریزی دقیق، سوخت‌های اصلی مانند بنزین، نفت و گاز به سراسر کشور تامین خواهد شد.

وی در ادامه، با اشاره به اینکه انتقال فرآورده‌ها از طریق 12 هزار کیلومتر خطوط لوله و 33 منطقه دپوی شرکت ملی پخش انجام می‌شود، اظهار داشت که این صرفه‌جویی به سبب مدیریت دقیق سوخت‌های اصلی کشور، بنزین، نفت و گاز، در سراسر کشور حاصل شده است.

مدیر طرح میترینگ و پایش لحظه‌ای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، در تشریح ارتباط میترینگ با سامانه جامع مدیریت هوشمند انرژی گفت: میترینگ به عنوان یک عضو کلیدی در این سامانه، با اندازه‌گیری دقیق، اطلاعات معتبر و لحظه‌ای را به اتاق کنترل منتقل می‌کند تا میزان سیال عبوری به سامانه بالادستی این شرکت ارسال شود.

مدیر طرح میترینگ و پایش لحظه‌ای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه از مجموع 1084 مخزن موجود در 43 انبار شرکت ملی پخش، 600 مخزن مجهز به سطح‌سنج اتوماتیک پیوسته هستند، افزود: میترهای بازوهای بارگیری نفتکش‌ها که سوخت را به جایگاه‌ها منتقل می‌کنند، نیز اطلاعات خود را به مرکز دیسپچینگ ارسال می‌کنند.

چالش‌های قاچاق سوخت و راهکارهای مقابله

معارفی با اشاره به اینکه اختلاف قیمت سوخت در کشور و کشورهای همسایه عامل ایجاد زمینه قاچاق شده است، گفت: روزانه بین 2 تا 3 میلیون لیتر سوخت قاچاق می‌شود که عمده آن نفت‌گاز است، چرا که در مقایسه با بنزین راحت‌تر قاچاق می‌شود.

وی با بیان اینکه از خرداد 1400، 2000 نقطه در وزارت نفت برای نصب سیستم‌های میترینگ شناسایی شده است که 42 نقطه از آن مربوط به شرکت ملی پالایش و پخش بوده است، اظهار کرد: این پروژه طبق بند «پ» ماده 48 قانون برنامه پنج‌ساله هفتم در حال انجام است.

مدیر طرح میترینگ و پایش لحظه‌ای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تاکید کرد: از طریق تطبیق داده‌های سامانه کارت هوشمند سوخت و اطلاعات پلیس راهور، در دو ماه گذشته، 59 هزار کارت سوخت نامعتبر شناسایی و از سرویس خارج شده است که سبب صرفه‌جویی و پایش بیش از 1.4 میلیون لیتر بنزین در روز شده است.

معارفی گفت: آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از 5 درصد هدررفت و قاچاق سوخت در حوزه مصرف رخ می‌دهد که نیازمند توجه جدی است.

ضرورت ایجاد سازمان ملی میترینگ انرژی

عبدالعلی رحیمی مظفری، رئیس مرکز امور نمایندگان مجلس نیز در ادامه برنامه با بیان اینکه به منظور پایش لحظه‌ای وضعیت انرژی از ابتدا تا انتها در کشور نیازمند توجه به پایش لحظه‌ای وضعیت انرژی هستیم و تاکید کرد: باید این سازمان میترینگ را داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه امروزه، متاسفانه یک سازمان پالایش لحظه‌ای برای مدیریت مصارف انرژی از ابتدا تا انتها در کشور نداریم، افزود: هم‌اکنون آن چیزی که خود سازمان برنامه و بودجه با همکاری وزارت نفت استخراج کرده، حدود 4500 نقطه مجهز به میترینگ در اولویت است که کل این نقاط در شرکت ملی پخش، 2900 نقطه از آن ثبت است.

رئیس مرکز امور نمایندگان مجلس با بیان اینکه طرح پایش لحظه‌ای زنجیره تامین و توزیع فرآورده‌ها از یک ماده قانونی در برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران آغاز شده است، بیان کرد: بر اساس بند «پ» ماده 48، وزارت نفت موظف به نصب سیستم‌های میترینگ جرمی و ایجاد سامانه مدیریت هوشمند انرژی در زنجیره تولید، انتقال و توزیع نفت خام، گاز و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی کشور شده است.

چالش‌های سازمان‌یافته قاچاق سوخت

احسان قاضی‌زاده هاشمی، نماینده مردم فریمان، سرخس، احمدآباد و رضویه در مجلس شورای اسلامی نیز در ارتباط تلفنی گفت: قاچاق سوخت بعضا کار سازمان‌دهی‌شده‌ای است که از طریق مختلف نظیر لوله‌های دریایی یا کنار بنادر کشور قاچاق آن شکل می‌گیرد. متاسفانه هیچ‌وقت به‌صورت عملی جلوی قاچاق سوخت گرفته نشده است. وی با بیان اینکه متاسفانه هنوز بررسی همه سازمان‌ها به‌صورت کامل انجام نشده، افزود: به‌طورکلی یکی از راهکارهای مشخص شدن مقدار مصرف انرژی در کشور، راه‌اندازی یا تشکیل سازمان بهینه‌سازی انرژی است. همچنین رقم اعتباری برای تشکیل سازمان بهینه‌سازی انرژی دیده شده است که در مجلس است و بعد از گذشت یک سال و نیم هنوز اجرا نشده است.