راز پنهان تستوسترون: افسانه یا واقعیت؟ بررسی علمی و دقیق هورمون مردانه
آیا درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) همان اکسیر جوانی است که در اینترنت تبلیغ می‌شود؟ آیا این درمان واقعاً برای همه مناسب است، یا خطرات پنهانی در کمین است؟ در این مقاله، با کمک استیفانی پاپاس، خبرنگار علمی، به بررسی علمی و دقیق مزایا، معایب و واقعیت‌های مربوط به درمان جایگزینی تستوسترون می‌پردازیم.
تستوسترون: داروی همه‌کاره یا یک مُد زودگذر؟
امروزه، تبلیغات گسترده‌ای در مورد درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) در فضای مجازی دیده می‌شود. این درمان، اغلب به عنوان راهی برای افزایش انرژی، بهبود میل جنسی و عضله‌سازی معرفی می‌شود. اما آیا این تبلیغات واقعیت دارند؟ استیفانی پاپاس، که به تازگی مقاله‌ای در مورد محبوبیت روزافزون این درمان در نشریه Scientific American منتشر کرده است، در این مورد می‌گوید:
“درمان جایگزینی تستوسترون به شدت محبوب شده است. اگرچه ایده استفاده از تستوسترون مصنوعی به سال ۱۹۳۵ برمی‌گردد، اما سال‌ها تصور می‌شد که این درمان می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات یا بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد. خوشبختانه، تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که این نگرانی‌ها چندان جدی نیستند. با این حال، هنوز اطلاعات زیادی در مورد اثرات بلندمدت TRT در دسترس نیست.”
پاپاس ادامه می‌دهد: “بسیاری از افراد، صرفاً به دلیل تبلیغات دهان به دهان به سمت TRT روی می‌آورند. کلینیک‌های خصوصی زیادی وجود دارند که این درمان را بدون نیاز به تأیید شرکت‌های بیمه ارائه می‌دهند. در شبکه‌های اجتماعی، TRT به عنوان درمان هر مشکلی، از عضله‌سازی و خستگی گرفته تا مشکلات خلقی و تحریک‌پذیری، تبلیغ می‌شود.”
مزایای واقعی TRT چیست؟
البته، کمبود تستوسترون یک عارضه واقعی است. اما سوال اینجاست که TRT چه مزایایی برای مردانی که واقعاً با کمبود این هورمون مواجه هستند، دارد؟ پاپاس در این باره توضیح می‌دهد:
“متاسفانه، در مورد میزان دقیق تستوسترون نرمال، توافق نظر وجود ندارد. اما شواهد نشان می‌دهد که TRT می‌تواند به بهبود خلق و خو در افراد مبتلا به افسردگی شدید، افزایش سطح انرژی و تقویت میل جنسی کمک کند. این تأثیرات، به ویژه در افرادی که کمبود تستوسترون دارند، مشهودتر است، زیرا تستوسترون در مغز، مسئول افزایش میل جنسی است.”
اما برای مردانی که سطح تستوسترون نرمالی دارند، قضیه متفاوت است. پاپاس معتقد است: “در این افراد، مزایای TRT بسیار محدودتر است و احتمالاً به افزایش قدرت عضله‌سازی خلاصه می‌شود.”
خطرات پنهان: از ناباروری تا عوارض جانبی آزاردهنده
یکی از دلایل افزایش محبوبیت TRT، کاهش نگرانی‌ها در مورد ارتباط آن با سرطان پروستات است. اما این به معنای بی‌خطر بودن این درمان نیست. پاپاس به خطرات احتمالی TRT، به ویژه در افرادی که کمبود تستوسترون ندارند، اشاره می‌کند:
“مصرف مکمل‌های تستوسترون باعث می‌شود بدن تولید طبیعی این هورمون را متوقف کند. از آنجا که تستوسترون در تولید اسپرم نقش دارد، این مسئله می‌تواند منجر به ناباروری شود. متاسفانه، بسیاری از مردان جوان که به دنبال TRT هستند، از این عارضه جانبی بی‌اطلاع‌اند و تصور می‌کنند که پس از قطع درمان، به طور کامل بهبود خواهند یافت. اما این فرآیند می‌تواند بسیار طولانی و پیچیده باشد.”
پاپاس با اشاره به تبلیغات اغراق‌آمیز TRT می‌گوید: “تبلیغات این درمان، اغلب بر مردانگی و قدرت بدنی تأکید دارند. بنابراین، جای تعجب نیست که بسیاری از مردان از عارضه ناباروری غافلگیر می‌شوند.”
بازگشت به وضعیت قبل: یک فرآیند طولانی و پیچیده
پاپاس در مورد چالش‌های بازگشت به وضعیت باروری پس از قطع TRT توضیح می‌دهد:
“پس از قطع مصرف تستوسترون، سطح هورمون و تولید اسپرم به شدت کاهش می‌یابد و فرد ممکن است دچار نوسانات خلقی و خستگی شود. پزشکان معمولاً داروهایی را برای کمک به تنظیم سطح هورمون و تحریک تولید اسپرم تجویز می‌کنند. اما این فرآیند زمان‌بر و پرهزینه است. اورولوژیست‌ها نگرانند که بسیاری از مردان تصور نادرستی از این دوران داشته باشند. بازگشت کامل باروری ممکن است تا دو سال طول بکشد و مشخص نیست که کیفیت اسپرم‌ها پس از این مدت، به حالت قبل بازخواهد گشت یا خیر.”
کلینیک‌های TRT: فرصتی برای سودجویی؟
در کنار افزایش تقاضا برای TRT، تعداد کلینیک‌هایی که این درمان را ارائه می‌دهند نیز افزایش یافته است. اما آیا همه این کلینیک‌ها قابل اعتماد هستند؟ پاپاس در این مورد هشدار می‌دهد:
“نباید همه کلینیک‌ها را با یک چوب راند. اما بسیاری از این مراکز، معاینات کاملی را که توسط یک اورولوژیست یا متخصص غدد انجام می‌شود، ارائه نمی‌دهند. انجمن‌های پزشکی توصیه می‌کنند که برای تشخیص کمبود تستوسترون، دو آزمایش در روزهای مختلف انجام شود، زیرا سطح این هورمون نوسانات زیادی دارد. اما متاسفانه، بسیاری از کلینیک‌ها تنها یک آزمایش انجام می‌دهند و انگیزه اصلی آنها، تجویز TRT به هر قیمتی است.”
به گفته پاپاس، یکی از مشکلات اصلی این است که بسیاری از پزشکان عمومی، به دلیل ترس از عوارض جانبی یا عدم آموزش کافی، تمایلی به تجویز TRT ندارند. او به نقل از مردی که به یکی از این کلینیک‌ها مراجعه کرده بود، می‌گوید:
“پزشک من گفت که سطح تستوسترونم پایین است، اما نمی‌دانست چطور باید آن را درمان کند و پیشنهاد داد به یکی از این کلینیک‌ها مراجعه کنم. متاسفانه، در آنجا یک نسخه عمومی به من دادند، بدون اینکه سطح هورمونم را به دقت بررسی کنند یا در مورد درمان‌های جایگزین صحبت کنند. در نهایت، مجبور شدم برای کسب اطلاعات، به انجمن‌های آنلاین مانند Reddit مراجعه کنم که همیشه منابع معتبری نیستند.”
توصیه‌های متخصصان: آگاهی و آموزش
به گفته پاپاس، متخصصان معتقدند که برای بهبود نحوه تجویز TRT، باید دو اقدام اساسی انجام شود:
- افزایش آگاهی پزشکان عمومی: بسیاری از مردان با کمبود تستوسترون دست و پنجه نرم می‌کنند، اما به دلیل عدم آگاهی پزشکان عمومی، هرگز برای تشخیص و درمان اقدام نمی‌کنند.
- آموزش بیماران: قبل از شروع TRT، باید به دنبال کلینیک‌هایی بود که به طور کامل در مورد مزایا، معایب و خطرات احتمالی این درمان توضیح می‌دهند و تغییرات سبک زندگی و درمان‌های جایگزین را نیز در نظر می‌گیرند.
پاپاس به نقل از یکی از پزشکان متخصص در این زمینه می‌گوید: “اولین قدم ما، بررسی احتمال آپنه خواب در بیماران است. اگر بتوانیم این مشکل را درمان کنیم، اغلب نیازی به بررسی سطح تستوسترون نخواهیم داشت. همچنین، نباید برای دریافت نسخه عجله کرد، زیرا دوز بالای تستوسترون می‌تواند عوارض جانبی مانند آکنه یا افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون را به همراه داشته باشد.”
در پایان، ریچل فلتمن از استیفانی پاپاس برای ارائه اطلاعات ارزشمند در مورد TRT تشکر می‌کند و به شنوندگان یادآوری می‌کند که می‌توانند مقاله کامل او را در شماره جولای/آگوست نشریه Scientific American مطالعه کنند. همچنین، فلتمن اعلام می‌کند که برنامه هفته آینده، یک مینی‌سریال سه قسمتی در مورد آنفولانزای پرندگان خواهد بود.
برنامه Science Quickly توسط ریچل فلتمن، به همراه فوندا موانگی، کلسو هارپر، نعیم امارسی و جف دل ویسکیو تهیه شده است. این قسمت توسط الکس سوگیورا ویرایش شده و صحت اطلاعات توسط شینا پوسس و آرون شاتاک بررسی شده است. موسیقی تیتراژ توسط دومینیک اسمیت ساخته شده است. برای دریافت آخرین اخبار علمی، در نشریه Scientific American مشترک شوید.
