راز سنگی که سر امام حسین (ع) را در آغوش کشید
فاجعه کربلا، اندوهناکترین واقعه تاریخ اسلام است که پس از گذشت بیش از چهارده قرن، همچنان دلهای مسلمانان را متأثر و داغدار مظلومیت شهدای کربلا نگه داشته است. یکی از پرسشهای اساسی در مورد این واقعه، سرنوشت سر مبارک امام حسین (علیه السلام) پس از جدا شدن از پیکر مطهر ایشان توسط دشمنان و محل دفن آن است. در ادامه به ماجرای سنگی میپردازیم که میزبان سر مطهر سیدالشهداء (ع) بود و روایات مختلفی که درباره محل دفن آن وجود دارد.
ماجرای سنگی که میزبان سر مبارک امام حسین (ع) در حلب بود
بر اساس روایات تاریخی نقل شده در منابع شیعه و اهل سنت، در روز عاشورای سال ۶۱ هجری قمری و پس از شهادت امام حسین (علیه السلام)، عمر بن سعد دستور داد سر مبارک ایشان را از بدن مطهر جدا کنند. سپس این سر نورانی به همراه سرهای دیگر شهدای کربلا توسط خولی و حمید بن مسلم به سوی عبیدالله بن زیاد در کوفه فرستاده شد. ابن زیاد نیز این سرهای مقدس را برای یزید بن معاویه به شام فرستاد.
در مسیر حرکت کاروان اسرا و سرهای مطهر از کوفه به شام، در منطقهای نزدیک کوه «الجوشن» در شهر حلب، توقفی کوتاه صورت گرفت. در این مکان، سر مبارک امام حسین (ع) را بر روی سنگی بلند قرار دادند. در این هنگام، قطرهای از خون پاک ایشان بر روی آن سنگ جاری شد. این قطعه سنگ خونین مورد توجه مسلمانان قرار گرفت و از آن نگهداری میشد تا زمانی که «سیف الدوله الحمدانی» شام را فتح کرد. او در محل این سنگ مقدس، بارگاهی بنا نهاد که امروزه در شهر حلب به «مسجد النقطة» (محل قطره خون) شهرت دارد. طبق روایات، این سنگ در روز عاشورا خون گریه میکرد و مورد احترام زائران بود.
روایات پیرامون سنگ مشهد النقطة
در مورد سنگ مقدس مشهد النقطة، روایات متعددی وجود دارد:
- برخی روایات حاکی از آن است که هر سال در روز عاشورا، از این سنگ خون میجوشید و این پدیده توجه بسیاری از مردم حلب را به خود جلب کرده بود. این موضوع سبب شد که “ولید بن عبدالملک بن مروان اموی” دستور به انتقال سنگ از این مکان دهد. اما در دوران “سیف الدوله حمدانی”، این سنگ دوباره به جایگاه اصلی خود بازگردانده شد.
- روایتی دیگر از وجود یک راهب مسیحی در کلیسای مشهد النقطة خبر میدهد. این راهب در زمان انتقال سرهای شهدای کربلا به شام، که کاروان در این محل استراحت کرده بود، شاهد بود که نوری از سر مبارک امام حسین (ع) به آسمان ساطع میشود. او با اصرار فراوان و پرداخت مال فراوان، موفق شد برای مدت کوتاهی سر مبارک امام را به امانت بگیرد. پس از غسل و شستشو و معطر کردن آن، سر را بر روی همان سنگی که اکنون در داخل ضریح مشهد النقطة قرار دارد، گذاشت. این راهب پس از مشاهده این کرامت، مسلمان شد.
تخریب و بازسازی مسجد النقطة
در سال ۱۳۳۲ هجری قمری، همزمان با وقوع جنگ جهانی اول، نیروهای عثمانی از این مسجد بهعنوان انبار جنگی استفاده کردند. این وضعیت تا اواخر سال ۱۳۳۷ هجری قمری ادامه یافت. پس از خروج انگلیسیها از حلب و ورود فرانسویها به این شهر، عدهای از مردم به مسجد هجوم بردند و ذخایر و سلاحهایی را که عثمانیها برجای گذاشته بودند، غارت کردند. در این هیاهو و دینامیتگذاری منفجره، بخش اعظم بنای مسجد مشهد النقطة تخریب شد.
این مکان تا سال ۱۳۷۹ هجری قمری به همان شکل باقی ماند، تا اینکه یکی از مراجع عالیقدر شیعه مرمت و بازسازی آن را بر عهده گرفت. با همت یک جمعیت اسلامی، مسجد به شکل اولیه خود قبل از انفجار بازگشت.
زائران ایرانی که از طریق زمینی وارد سوریه میشوند، پس از طی مسافت ۳۵ کیلومتری از مرز ترکیه تا حلب، ساعاتی را در مشهد النقطة در شهر حلب به زیارت، عزاداری، اقامه نماز جماعت، صرف غذا و استراحت میپردازند و سپس مسیر ۳۸۵ کیلومتری خود را تا دمشق ادامه میدهند.
سرنوشت سر مبارک امام حسین (ع)
درباره محل دفن سر مبارک امام حسین (ع) و سایر سرها، اختلاف نظرهایی در روایات تاریخی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- نجف اشرف: برخی از علمای شیعه، با استناد به اخبار و روایات ائمه معصومین (ع)، فرمودهاند که سر مقدس سیدالشهدا در نجف اشرف، کنار مرقد مطهر امیرالمؤمنین (ع) دفن شده است. (وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، ج ۱۰، باب ۳۳ المزار و المناسب).
- عسقلان و مصر: روایت است که خلفای فاطمی، سر مقدس را از باب الفرادیس به عسقلان که بین شام و مصر قرار داشت، بردند و از آنجا به مصر منتقل کرده و در مشهدی که معروف است، دفن نمودند که زیارتگاه مورد علاقه شیعیان است.
- مدینه (بقیع): یزید (لعنة الله علیه) سر مبارک امام را برای حاکم مدینه – عمرو بن سعید بن ابی العاص – فرستاد و او نیز آن را در بقیع، کنار قبر مادرش زهرا دفن کرد. (شذرات الذهب، عماد حنبلی، ج ۱، ص ۶۷؛ مرآة الجنان، یافعی، ج ۱، ص ۱۴۴؛ البدایة و النهایة، ابن کثیر، ج ۸، ص ۲۰۴).
- دمشق: در دمشق دفن شده که البته در مکان آن اختلاف است. به گفته ابن ابی الدنیا، در باب الفرادیس و به گفته بلاذری و واقدی، در دارالاماره دمشق دفن شده است.
- کربلا: سر مطهر به کربلا بازگردانده شده و به بدن مقدس ایشان ملحق گشته است.
