رازگشایی از کلاف سردرگم ADHD: آیا فرزند شما هم درگیر این چالش پنهان است؟
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) می‌تواند به شکل‌های مختلفی در کودکان بروز کند و تشخیص آن گاهی دشوار است. اگر نگران هستید که فرزندتان ممکن است با این اختلال دست و پنجه نرم کند، این مقاله به شما کمک می‌کند تا با علائم، چالش‌های تشخیص و نحوه شناسایی به موقع آن آشنا شوید.
ADHD چیست و چگونه خود را نشان می‌دهد؟
طبق معیارهای DSM-5-TR، برای تشخیص ADHD در کودکان زیر ۱۶ سال، وجود حداقل شش مورد از نه علامت مرتبط با بی‌توجهی یا بیش‌فعالی-تکانشگری ضروری است. این علائم در دو دسته اصلی قرار می‌گیرند:
- علائم بی‌توجهی: این دسته از علائم اغلب نادیده گرفته می‌شوند، به ویژه در دخترانی که بیشتر با نوع بی‌توجهی ADHD مواجه هستند. این علائم عبارتند از:
- مشکل در گوش دادن فعال
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای
- گم کردن وسایل
- اشتباهات ناشیانه
- اجتناب از فعالیت‌هایی که نیازمند تمرکز طولانی‌مدت هستند
- پرت شدن حواس به آسانی
- علائم بیش‌فعالی-تکانشگری: این علائم بیشتر قابل مشاهده هستند و عبارتند از:
- احساس بی‌قراری و فعالیت دائمی
- مشکل در صبر کردن برای نوبت
- پریدن وسط حرف دیگران و پاسخ دادن قبل از تمام شدن سوال
- ناتوانی در نشستن آرام
- قطع کردن صحبت دیگران
- تکان دادن بیش از حد دست‌ها و پاها یا وول خوردن
- دویدن یا بالا رفتن از موانع در مکان‌های نامناسب
گاهی اوقات، کودکان ترکیبی از هر دو دسته علائم را نشان می‌دهند که به آن “نوع ترکیبی” ADHD می‌گویند. مهم است بدانید که نوع علائم و شدت آن‌ها می‌تواند با رشد کودک و تغییرات در نیازهای تحصیلی او تغییر کند.
چالش‌های تشخیص ADHD
تشخیص ADHD می‌تواند پیچیده باشد، زیرا:
- باید اطمینان حاصل شود که علائم مشاهده شده فراتر از رفتارهای طبیعی دوران کودکی هستند و از نظر رشدی نامتناسب محسوب می‌شوند.
- ADHD می‌تواند با سایر اختلالات مانند افسردگی و اضطراب همپوشانی داشته باشد، که تشخیص دقیق را دشوارتر می‌کند.
- کودکان باهوش ممکن است بتوانند علائم خود را تا زمانی که فشارهای تحصیلی افزایش یابد، جبران کنند، که این امر می‌تواند تشخیص را به تاخیر بیندازد.
ابزارهای ارزیابی مانند مقیاس‌های “Vanderbilt” و “Conners” می‌توانند به جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف (والدین، معلمان و خود کودک) در محیط‌های مختلف کمک کنند. پزشکان باید به ویژه مراقب علائم بی‌توجهی باشند که ممکن است نادیده گرفته شوند، به ویژه در بیماران دختر و کودکان با استعداد تحصیلی.
شناسایی به موقع، کلید موفقیت
تشخیص و مداخله زودهنگام در ADHD می‌تواند به کودکان کمک کند تا مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در مدرسه، خانه و زندگی اجتماعی را توسعه دهند. اگر نگران این هستید که فرزندتان ممکن است ADHD داشته باشد، با پزشک متخصص اطفال یا روانپزشک کودک مشورت کنید. تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب می‌تواند به کودک شما کمک کند تا به پتانسیل کامل خود دست یابد.
