رازهای صدساله شدن: چگونه عمر طولانی را با سلامت و نشاط تجربه کنیم؟

مقدمه: راز عمر طولانی و سالم

رسیدن به صد سالگی نه یک اتفاق تصادفی، بلکه نتیجه ترکیبی از عوامل علمی و سبک زندگی است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد افراد صدساله نه تنها عمر طولانی‌تری دارند، بلکه از سلامت بهتری نسبت به همسالان خود که زودتر فوت می‌کنند، برخوردارند. برخلاف باور رایج که عمر طولانی را با بیماری‌های مزمن همراه می‌داند، مطالعات اخیر تصویر متفاوتی ارائه می‌دهد: این افراد معمولاً دیرتر بیمار می‌شوند، روند پیشرفت بیماری در آنها کندتر است و در بسیاری موارد از عوارض کشنده بیماری‌ها در امان می‌مانند.

یافته‌های علمی درباره افراد صدساله

مطالعه‌ای سوئدی در سال ۲۰۲۴ که در مجله GeroScience منتشر شد، داده‌های تاریخی افراد ۶۰ سال به بالا متولد ۱۹۱۲ تا ۱۹۲۲ را از سال ۱۹۷۲ تا ۲۰۲۲ بررسی کرد. محققان دریافتند که صدسالگان خطر کمتری برای ابتلا به سکته مغزی، انفارکتوس میوکارد و انواع سرطان‌ها (به جز شکستگی لگن) در طول عمر خود دارند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که عمر طولانی‌تر بیشتر به معنی به تأخیر انداختن یا اجتناب کامل از بیماری‌هاست تا زنده ماندن با آنها (ژانگ، موراتا، اشمیت-مند، ابلینگ و مودیگ، ۲۰۲۴).

چرا برخی افراد کندتر پیر می‌شوند؟

در سال ۲۰۲۵، مطالعه تکمیلی با بررسی افراد متولد ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۲ و مقایسه نرخ تجمع بیماری‌ها بین صدسالگان و دیگران انجام شد. نتایج نشان داد افرادی که به صد سالگی رسیدند، بیماری‌های کمتری داشتند و حتی وقتی بیماری‌های شایع مانند بیماری‌های قلبی-عروقی ظاهر می‌شد، سرعت تجمع بیماری‌ها در آنها کندتر بود (ژانگ، موراتا، اشمیت-مند، ابلینگ و مودیگ، ۲۰۲۵).

جالب توجه است که اگرچه سرطان‌ها در بین صدسالگان شیوع بیشتری داشت، اما اختلالات عصبی-روانی مانند زوال عقل و اضطراب در آنها کمتر شایع بود. همچنین این افراد معمولاً به یک دسته بیماری محدود می‌شدند و از پیچیدگی ناشی از چندبیماری همزمان که در سالمندان شایع است، رنج نمی‌بردند.

تحقیقات نشانگرهای زیستی نیز الگوهای خاصی در شیمی بدن و سلامت کلی افرادی که بسیار بیشتر از میانگین عمر می‌کنند، شناسایی کرده‌اند (موراتا، ابلینگ، مایر، اشمیت-مند، هامار و مودیگ، ۲۰۲۴). اگرچه ژنتیک نقش مهمی دارد، اما محققان عوامل محیطی، اپی‌ژنتیک و سبک زندگی را به همان اندازه مؤثر می‌دانند (سباستیانی و پرلز، ۲۰۱۲).

درس‌هایی از نسل سنتی

دکتر ماسی پی. اسمیت، متخصص سالمندان از کارولینای جنوبی، دیدگاه عملی درباره زندگی صدسالگان ارائه می‌دهد. او اشاره می‌کند که بسیاری از صدسالگان امروزی در دوره‌ای رشد کردند که در معرض افزودنی‌های غذایی مضر، مواد نگهدارنده و رنگ‌های مصنوعی نبودند. همچنین آلاینده‌های محیطی و استرس ناشی از ارتباطات دیجیتال کمتری تجربه کردند.

اسمیت توضیح می‌دهد: «آنها می‌توانستند به کار خود برسند و سطح استرس خود را کاهش دهند» و اشاره می‌کند که کاهش آسیب‌های غیرمستقیم ممکن است یک عامل محافظتی پنهان بوده باشد (نیویورک پست، ۲۰۲۵). این نسل سنتی می‌دانستند چگونه از خود مراقبت کنند. آنها از درمان‌های خانگی استفاده می‌کردند، غذاهای طبیعی می‌خوردند و بدون فشار برای نمایش دائمی خود در جامعه زندگی می‌کردند. این «سنتی‌گرایان» زندگی ساده‌تر و باثبات‌تری داشتند، بیشتر پیاده‌روی می‌کردند، بیشتر صحبت می‌کردند و ارتباط نزدیکی با دوستان، خانواده و جامعه خود حفظ می‌کردند. این عوامل همواره با نتایج سلامت بهتر و طول عمر بیشتر مرتبط بوده‌اند (فرانکو، اوردونیس، کابایرو، تاپیا گرانادوس، لازو، برنال، گوالار و کوپر، ۲۰۰۷).

برای کسانی که چنین شروع پاکی نداشته‌اند، اسمیت یادآوری می‌کند که انتخاب‌های اولیه زندگی می‌تواند بر احساس ما دهه‌ها بعد تأثیر بگذارد. خوردن غذاهای تازه و فرآوری‌نشده، مدیریت استرس، تحرک بدنی و استراحت کافی، زمینه را برای زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر فراهم می‌کند. حفظ روابط نزدیک با خانواده و دوستان نیز به سلامت روانی و جسمی کمک می‌کند.

راهکارهای عملی برای عمر طولانی

ژن‌ها ممکن است نقطه شروع بهتری به ما بدهند، اما انتخاب‌های روزانه ماست که تعیین می‌کند چقدر پیش می‌رویم. صدسالگان به ما نشان می‌دهند که پیری لزوماً به معنای سال‌های بیماری نیست. پر کردن بشقاب غذا با مواد مغذی، معاشرت با افراد خوب، پرهیز از عادات مضر و مراقبت از ذهن، گام‌های ساده اما قدرتمندی هستند که هر روز می‌توانیم برداریم. با به کارگیری این روش‌ها از همان ابتدا، نه تنها شانس زندگی طولانی‌تر، بلکه زندگی باکیفیت‌تری خواهیم داشت و احتمال بیشتری وجود دارد که صدمین سالگرد تولد خود را با انرژی، شفافیت ذهنی و شادی جشن بگیریم.

منبع