رئیس قوه قضائیه: بررسی وضعیت اجتماعی و بازاجتماعی‌سازی محکومان حوادث دانش‌آموزی و دانشجویی در سال ۱۴۰۱
در سال ۱۴۰۱، رئیس قوه قضائیه با اشاره به تشکیل ۹۰ هزار پرونده مرتبط با حوادثی که در آن‌ها دانش‌آموزان و دانشجویان نقش داشته‌اند، موضوعی بسیار جدی و مهم را مطرح کردند. این آمار در واقع زنگ خطری برای سیستم قضائی و اجتماعی کشور به شمار می‌رود و نیازمند توجه و اقدام فوری است.
**تحلیل وضعیت»
در بررسی این حوادث، لازم است به وضوح برداشت کنیم که آیا آن دسته از محکومین این پرونده‌ها واقعاً متنبه شده‌اند یا خیر. آیا صرفاً اجرای مجازات زندان یا سایر اقدامات تنبیهی توانسته است در تغییر رفتار و نگرش این جوانان موثر باشد؟ این پرسش‌ها، نیازمند پاسخ‌های دقیق و مستند از سوی مسؤولین مربوطه است.
اقدامات بازاجتماعی
متولیان قوه قضائیه و سایر نهادهای اجتماعی و آموزشی باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند. در سال‌های اخیر، اقدامات قابل توجهی در زمینه بازاجتماعی‌سازی محکومان صورت گرفته است، اما سوال این است که آیا این اقدامات به درستی عمل کرده و توانسته‌اند در تسهیل ورود دوباره این افراد به جامعه و تغییر رفتار آن‌ها تأثیرگذار باشند؟
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، بازاجتماعی‌سازی و توانمندسازی افراد محکوم، یکی از اصول اساسی در نظام کیفری به شمار می‌آید. این کشورها به دنبال آن هستند که با ارائه برنامه‌های آموزشی، روانشناختی و اجتماعی به محکومان، آنان را به عضوی مفید برای جامعه تبدیل کنند. آیا ما نیز به همان اندازه به این مسئله توجه داریم؟
چالش‌های اجتماعی و فرهنگی
جوانان و نوجوانان به دلیل سن و سال خود، در مرحله‌ای از زندگی قرار دارند که به شدت تحت تأثیر محیط‌های اجتماعی و فرهنگی قرار می‌گیرند. به همین دلیل سزاوار است که در مواجهه با جرایم و تخلفات، به جای صرفاً مجازات، بیشتر با رویکرد اصلاح و بازآموزی برخورد شود. خطر این است که اگر بازاجتماعی‌سازی به درستی انجام نشود، این افراد ممکن است دوباره به دامان بزهکاری بازگردند و نسل جدیدی از مشکلات اجتماعی را به وجود آورند.
نیاز به همکاری‌های بین‌سازمانی
در راستای اصلاح و بازاجتماعی‌سازی جوانان، نیاز به همکاری بین دستگاه‌های مختلف وجود دارد. نهادهایی همچون آموزش و پرورش، بهزیستی، و نهادهای فرهنگی باید با قوه قضائیه همکاری کنند تا برنامه‌های آموزشی و فرهنگی مناسبی برای این افراد فراهم شود. هدف باید بر آن باشد که نه تنها مجازات افراد محکوم انجام شود، بلکه بر روی جنبه‌های بهبود و اصلاح آن‌ها نیز تمرکز گردد.
نقش خانواده و جامعه
قطعاً نقش خانواده در این فرآیند غیرقابل انکار است. خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی، دارای تاثیر عمیق و مستقیمی بر رفتار و شخصیت نوجوانان است. حتی می‌توان گفت که بسیاری از حوادثی که مرتبط با جوانان می‌شوند، ریشه در مشکلات خانوادگی دارد. بنابراین، حمایت از خانواده‌ها و تقویت روابط خانوادگی می‌تواند تا حد زیادی به پیشگیری از بروز جرایم کمک کند.
نتیجه‌گیری
بر اساس آنچه که اشاره شد، وضعیت جوانان و نوجوانان در کشور نیازمند پیگیری و توجه ویژه است. با توجه به آمار نگران‌کننده‌ای که رئیس قوه قضائیه در خصوص ۹۰ هزار پرونده نوجوانان و دانش‌آموزان ارائه داد، لازم است که همگان به طور جدی و برای تحقق اهداف اجتماعی و فرهنگی خود در راستای بازاجتماعی‌سازی این نسل از جوانان گام بردارند.
در نهایت، ضرورت دارد که مسؤولان و نهادها با ایجاد برنامه‌های حمایتی و آموزشی مناسب، به نوجوانان و جوانان این امکان را بدهند که به جامعه‌ای سالم و فعال برگردند و زندگی‌ای سرشار از امید و موفقیت را تجربه کنند.
