چرا تغییر کاربری‌ها منجر به بروز سیل‌های شدید در کشور شده است؟
سازمان هواشناسی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان نهاد اصلی در ارائه خدمات مربوط به پیش‌بینی وضعیت جوی و آب و هوا، همواره نسبت به خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی هشدار داده است. در این راستا رئیس سازمان هواشناسی، با اشاره به معضلات ناشی از تغییر کاربری اراضی و تأثیرات آن بر وقوع سیل‌های شدید، به شفاف‌سازی ابعاد این مسئله پرداختند.
وی با تأکید بر این نکته که تغییر کاربری اراضی در برخی مناطق، به‌ویژه در نواحی کوهستانی و ارتفاعات، تأثیرات جدی بر روند جریان آب و سرریزهای ناشی از بارش‌های شدید داشته است، گفت: «فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وسازهایی که بدون توجه به ملاحظات زیست‌محیطی و اقلیمی انجام می‌شوند، می‌توانند موجب بروز سیلاب‌های وحشتناک شوند. »
در ادامه، رئیس سازمان هواشناسی به ویژه به جاده چالوس اشاره کرد و اضافه نمود: «در این منطقه، فعالیت‌های ساختمانی و تغییر کاربری‌ها یکی از عوامل اصلی بروز سیل‌های شدید به شمار می‌آید. جاده چالوس به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و تمرکز بر روی اکوسیستم‌های شکننده، همواره در معرض خطر سیلاب قرار دارد. وقتی اراضی به‌صورت غیرمنابع مدیریت می‌شود، قابلیت جذب آب باران به شدت کاهش می‌یابد و این امر زمینه‌ساز بروز سیل می‌شود. »
این مقام مسئول همچنین تصریح کرد که در تمامی نقاط کشور باید بررسی‌های لازم برای تأثیر تغییرات کاربری بر اکوسیستم‌های طبیعی صورت گیرد. با توجه به اینکه نواحی بالادست و سیلابی به‌عنوان منابع اصلی ذخیره آب باران به شمار می‌روند، تخریب این مناطق می‌تواند آثار ویرانگری بر سطح شیب‌دار و نواحی پایین‌دست برجا بگذارد.
رئیس سازمان هواشناسی از اهمیت حفاظت از منابع طبیعی و مدیریت درست آن‌ها هم یادآور شد و افزود: «در برخی از مناطق، عدم وجود قوانین کافی و نظارت‌های ناپایدار سبب شده که افراد با کمترین ملاحظات زیست‌محیطی اقدام به ساخت‌وساز کنند که این موضوع در بلندمدت بر روی ساختار اکولوژیکی مناطق تأثیر محسوسی خواهد گذاشت. »
وی در ادامه به دیگر عوامل مؤثر در بروز سیلاب‌ها اشاره کرد و گفت: «تغییرات اقلیمی جهانی و نوسانات جوی نیز بدون شک در بروز سیل‌های شدید نقش دارند. با افزایش دماهای جهانی، انتظار می‌رود که بارش‌های شدید و غیرمنتظره بیشتری را در سال‌های آینده تجربه کنیم. اما این شرایط بحرانی به‌واسطه انسان‌ها و دست کاری‌های غیرمجاز در طبیعت تعمیق شده است.»
به‌طور کلی، اعمال مدیریت درست بر منابع آبی و چگونگی استفاده از زمین باید مورد توجه قرار گیرد. رئیس سازمان هواشناسی بر لزوم ایجاد تدابیر لازم برای مدیریت منابع آب و انجام برنامه‌ریزی‌های مناسب معطوف به رعایت اصول زیست‌محیطی تأکید کرد.
در نتیجه، در شرایط کنونی که تغییرات آب و هوایی به‌طور فزاینده‌ای احساس می‌شود، لازم است که تمامی نهادهای مسئول، از دولت گرفته تا جوامع محلی، برای حفظ و نگهداری از محیط زیست و کاهش تهدیدات ناشی از سیلاب‌ها تلاش کنند. همچنین، آموزش آگاهی عمومی در زمینه رعایت اصول مهم در ساخت‌وساز و عدم تخریب اراضی طبیعی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در پیش‌گیری از بروز سیلاب‌های مخرب عمل کند.
در پایان، باید گفت که اهمیت این مسائل تنها به سیلاب‌ها ختم نمی‌شود و حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی در راستای تأمین سلامتی آینده نسل‌های آینده نیز ضرورت دارد. بنابراین، هرگونه اقدام در این زمینه باید مورد توجه و پیگیری قرار گیرد تا از بروز چنین حوادث طبیعی جلوگیری شود.
