مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده آمریکا در عمان، در شرایطی حساس و در پی تبادل پیام‌ها و نامه‌هایی میان دو طرف، آغاز شده است. این مذاکرات که با هدف کاهش تنش‌ها و بررسی امکان دستیابی به توافقی در خصوص مسائل مورد اختلاف، به ویژه برنامه هسته‌ای ایران، برگزار می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. […]
مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده آمریکا در عمان، در شرایطی حساس و در پی تبادل پیام‌ها و نامه‌هایی میان دو طرف، آغاز شده است. این مذاکرات که با هدف کاهش تنش‌ها و بررسی امکان دستیابی به توافقی در خصوص مسائل مورد اختلاف، به ویژه برنامه هسته‌ای ایران، برگزار می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، با تاکید بر جدی بودن این مذاکرات، آن را آزمونی برای اراده و صداقت طرف آمریکایی تلقی کرده و تصریح نموده است که “توپ در زمین آمریکاست”. این اظهارات، نشان‌دهنده انتظار ایران از آمریکا برای ارائه پاسخ‌های عملی و نشان دادن حسن نیت در این مذاکرات است. در این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف این مذاکرات و تحلیل مواضع دو طرف می‌پردازیم.
عراقچی در واشنگتن‌پست: دیدار عمان آزمون آمریکاست؛ ایران آماده توافق جدی است
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در یادداشتی اختصاصی که در نشریه معتبر آمریکایی واشنگتن‌پست منتشر شد، از تبادل نامه‌ها و پیام‌های متعدد میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در هفته‌های اخیر خبر داد. وی با تاکید بر رویکرد جدی تهران در این ارتباطات، تصریح کرد: ایران با آمادگی کامل برای ورود به تعاملات سازنده و با هدف دستیابی به یک توافق پایدار، آماده انجام گفت‌وگو است. عراقچی دیدار آتی در کشور عمان را هم یک فرصت مهم و هم یک آزمون جدی برای طرف مقابل ارزیابی کرد.
وزیر امور خارجه ایران در این یادداشت با اشاره به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، آمادگی ایران را برای تعاملات جدی و مذاکره با هدف رسیدن به توافق اعلام نمود و افزود: دیدار پیش رو در عمان که قرار است به صورت غیرمستقیم برگزار شود، هم یک شانس برای پیشرفت دیپلماسی است و هم محکی برای سنجش اراده طرف آمریکایی.
عراقچی پیگیری مسیر مذاکرات غیرمستقیم را یک انتخاب راهبردی مبتنی بر تجربه دانست و با اشاره به سابقه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در سال ۲۰۲۱ با میانجی‌گری اتحادیه اروپا، هرچند آن مذاکرات به نتیجه نهایی نرسید، دلیل اصلی آن را فقدان اراده واقعی از سوی دولت جو بایدن عنوان کرد. وی تاکید کرد که ایران به دلیل بی‌اعتمادی عمیق و تردیدهای جدی نسبت به صداقت نیات طرف مقابل، به ویژه با ادامه سیاست “فشار حداکثری” از سوی ایالات متحده، این مسیر را با احتیاط دنبال می‌کند.
وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر این واقعیت که “گزینه نظامی” نه تنها وجود ندارد بلکه “راه‌حل نظامی” نیز منتفی است، به توصیه اخیر رئیس‌جمهور ترامپ مبنی بر آتش‌بس به عنوان اولین گام برای پایان دادن به جنگ اوکراین اشاره کرد و افزود: هزینه کردن منابع مالیات‌دهندگان آمریکایی برای تقویت حضور نظامی ایالات متحده در منطقه خاورمیانه، نه تنها به یک راه حل دیپلماتیک منجر نخواهد شد، بلکه مانعی در این مسیر است. وی با اشاره به قدرت بازدارندگی ایران، تاکید کرد که ملت ایران هرگز تحمیل و اجبار را نخواهد پذیرفت و ابراز امیدواری کرد که رئیس‌جمهور ترامپ نخواهد خواست به سرنوشت روسای جمهور پیشین آمریکا که درگیر جنگ‌های فاجعه‌بار در خاورمیانه شدند، دچار شود.
عراقچی در بخش دیگری از یادداشت خود با اشاره به تعهد ایران در برجام مبنی بر عدم پیگیری سلاح هسته‌ای، تاکید کرد که پس از گذشت سال‌ها از این توافق و خروج یک‌جانبه آمریکا از آن، هیچ مدرکی مبنی بر نقض این تعهد از سوی ایران وجود ندارد و این موضوع بارها توسط نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده تایید شده است. وی با انتقاد از استانداردهای دوگانه غرب در حوزه اشاعه تسلیحات، آمادگی ایران را برای پاسخگویی به نگرانی‌های منطقی در خصوص برنامه هسته‌ای خود، همانگونه که در توافق برجام نشان داده شد، اعلام کرد و در عین حال تاکید کرد که تجربه عدم پایبندی ایالات متحده و اتحادیه اروپا به تعهداتشان در برجام، لزوم دریافت تضمین‌های لازم برای اجرای متقابل تعهدات در هر توافق جدید را برای ایران ضروری ساخته است.
وزیر امور خارجه ایران همچنین با رد تصور بسته بودن اقتصاد ایران، تاکید کرد که ایران به طور کامل برای حضور فعال شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بین‌المللی باز است و محدودیت‌های موجود نه از جانب ایران، بلکه ناشی از تحریم‌های ایالات متحده و موانع کنگره است که شرکت‌های آمریکایی را از بازار پرفرصت ایران محروم کرده است. وی به مذاکرات و قرارداد ایران با شرکت بوئینگ برای خرید هواپیما پس از صدور مجوزهای برجام اشاره کرد و فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در ایران را بی‌نظیر توصیف نمود.
عراقچی در پایان یادداشت خود بار دیگر پیشنهاد ایران برای آغاز مذاکرات غیرمستقیم را روی میز دانست و تاکید کرد که با وجود اراده واقعی، همواره راهی برای پیشرفت وجود دارد. وی با اشاره به نتایج مثبت دیپلماسی در گذشته، آمادگی ایران را برای شفاف‌سازی نیات صلح‌آمیز و رفع نگرانی‌های منطقی اعلام کرد و در مقابل، از ایالات متحده خواست تا جدیت خود در مسیر دیپلماسی را با پایبندی واقعی به توافقات نشان دهد. وی تاکید کرد که ایران خواهان صلح است اما هرگز تسلیم را نخواهد پذیرفت و اکنون توپ در زمین آمریکاست تا نشان دهد آیا به دنبال راه‌حل دیپلماتیک واقعی است یا همچنان بر سیاست فشار اصرار دارد. عراقچی در پایان ابراز امیدواری کرد که ایالات متحده از این فرصت برای داشتن یک “رئیس جمهور صلح” بهره ببرد.
