خوابت بهم ریخته؟ شاید نشونه یه چیز دیگه باشه! ارتباط اختلالات خواب و بیماری‌های روانپزشکی
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که بی‌خوابی‌های شبانه‌تان فقط یک مشکل ساده نیستند؟ در واقع، اختلالات خواب می‌توانند نشانه‌ای از مسائل عمیق‌تر، به ویژه مشکلات روانپزشکی باشند. در این مقاله، به بررسی این ارتباط مهم می‌پردازیم.
ارتباط پیچیده خواب و اختلالات روانپزشکی
اختلالات خواب و ریتم شبانه‌روزی در افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی بسیار شایع است. در واقع، مشکلات مربوط به خواب اغلب بخشی از معیارهای تشخیصی یا ویژگی‌های مرتبط با اکثر این اختلالات هستند. نه تنها بیماری‌های روانپزشکی مشکلات خواب را تشدید می‌کنند، بلکه اختلالات خواب نیز علائم روانپزشکی را بدتر می‌کنند. این تعاملات مهم، ضرورت شناسایی و درمان بهتر اختلالات خواب در بیماران روانپزشکی را برجسته می‌کند.
بی‌خوابی و افسردگی: یک رابطه دوطرفه
بی‌خوابی یکی از شایع‌ترین مشکلات گزارش‌شده در میان افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی است. بررسی‌های عینی خواب در این افراد نشان می‌دهد که میزان کل خواب، کارایی خواب و سرعت به خواب رفتن کاهش می‌یابد. جالب است بدانید که بی‌خوابی نه تنها در اختلالات روانپزشکی شایع است، بلکه پیش‌بینی‌کننده شروع یا تشدید این اختلالات، به ویژه افسردگی نیز هست. همچنین، بی‌خوابی و کاهش زمان خواب با افزایش خطر رفتارهای خودکشی مرتبط است.
خبر خوب این است که درمان بی‌خوابی با استفاده از روش‌های شناختی رفتاری (CBT) نشان داده است که علائم افسردگی را کاهش می‌دهد یا پاسخ به داروهای ضد افسردگی را در افراد مبتلا به افسردگی تسریع می‌کند.
آپنه انسدادی خواب و سایر اختلالات خواب
افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی ممکن است از مشکلات خواب ناشی از اختلالات خواب اولیه هم رنج ببرند. برای مثال، آپنه انسدادی خواب (OSA)، که با انسداد مکرر راه هوایی فوقانی در طول خواب مشخص می‌شود، در این بیماران شایع است. علائم OSA با بسیاری از علائم اختلالات روانپزشکی، مانند خلق افسرده، تحریک‌پذیری، اختلال خواب، اختلال شناختی و فقدان انگیزه همپوشانی دارد.
برخی داروهای روانپزشکی، مانند بنزودیازپین‌ها، داروهای خواب‌آور غیراپیوئیدی و باربیتورات‌ها، با ایجاد شل‌شدگی عضلات، کاهش تون عضلات راه هوایی فوقانی یا افزایش آستانه برانگیختگی، می‌توانند OSA را بدتر کنند.
اختلالات ریتم شبانه‌روزی، به ویژه اختلال فاز خواب تاخیری (افرادی که خیلی دیرتر از زمان مورد نظر به خواب می‌روند و بیدار می‌شوند)، نیز در افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی، به خصوص اختلال دوقطبی، دیده می‌شود و با افزایش خطر ابتلا به این اختلال مرتبط است.
پاراسومنیاها (رفتارهای غیرطبیعی که در طول خواب رخ می‌دهند) و سندرم پای بی‌قرار (RLS) (احساس نیاز به حرکت دادن پاها در عصر یا هنگام استراحت) نیز در افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی شایع‌تر هستند. لازم به ذکر است که برخی داروهای روانپزشکی می‌توانند باعث بروز پاراسومنیاها و RLS شوند.
مروری بر مقالات مرتبط
مقالات مختلفی در مورد ارتباط خواب و روانپزشکی منتشر شده‌اند که برای متخصصان بالینی بسیار مفید هستند. مقاله ““Beyond the Night: Unraveling the Psychiatric Impact of Sleep Disorders” (“فراتر از شب: آشکار کردن تأثیر روانپزشکی اختلالات خواب”) به ارتباط قوی بین اختلالات خواب اولیه و اختلالات روانپزشکی اشاره می‌کند. اهمیت درمان بی‌خوابی در افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی و مروری بر نحوه مدیریت آن در مقالات ““Promoting Insomnia Management in the Context of Psychiatric Symptoms” (“ارتقاء مدیریت بی‌خوابی در زمینه علائم روانپزشکی”) و ““Cognitive Behavior Therapy for Insomnia and Hypnotic Deprescribing.” (“درمان شناختی رفتاری برای بی‌خوابی و قطع تدریجی داروهای خواب‌آور”) مورد بحث قرار گرفته است.
اهمیت ارزیابی اختلالات خواب در بیماران روانپزشکی
متاسفانه، اختلالات خواب در افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی اغلب نادیده گرفته می‌شوند و بیماران به طور معمول از نظر این مشکلات ارزیابی نمی‌شوند. با توجه به همپوشانی علائم بین این دو گروه از اختلالات، ممکن است یک اختلال روانپزشکی مقاوم به درمان، در واقع یک اختلال خواب باشد که به درمان پاسخ می‌دهد. درمان مشکلات خواب اغلب منجر به بهبود علائم روانپزشکی و کیفیت زندگی می‌شود.
دکتر بنکا کیست؟
دکتر بنکا (Dr. Benca) استاد و رئیس روانپزشکی و پزشکی رفتاری در دانشکده پزشکی دانشگاه ویک فارست در وینستون-سالم، کارولینای شمالی است.
منابع:
(لیست منابع اصلی در انتهای مقاله ذکر شده است.)
- Benca RM, Obermeyer WH, Thisted RA, Gillin JC. Sleep and psychiatric disorders. A meta-analysis. Arch Gen Psychiatry. ۱۹۹۲;۴۹(۸):۶۵۱-۶۶۸.
- Baglioni C, Nanovska S, Regen W, et al. Sleep and mental disorders: a meta-analysis of polysomnographic research. Psychol Bull. ۲۰۱۶;۱۴۲(۹):۹۶۹-۹۹۰.
- Baglioni C, Battagliese G, Feige B, et al. Insomnia as a predictor of depression: a meta-analytic evaluation of longitudinal epidemiological studies. J Affect Disord. ۲۰۱۱;۱۳۵(۱-۳):۱۰-۱۹.
- Hertenstein E, Feige B, Gmeiner T, et al. Insomnia as a predictor of mental disorders: a systematic review and meta-analysis. Sleep Med Rev. ۲۰۱۹;۴۳:۹۶-۱۰۵.
- Liu RT, Steele SJ, Hamilton JL, et al. Sleep and suicide: a systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Clin Psychol Rev. ۲۰۲۰;۸۱:۱۰۱۸۹۵.
- Bernert RA, Kim JS, Iwata NG, Perlis ML. Sleep disturbances as an evidence-based suicide risk factor. Curr Psychiatry Rep. ۲۰۱۵;۱۷(۳):۵۵۴.
- Gee B, Orchard F, Clarke E, et al. The effect of non-pharmacological sleep interventions on depression symptoms: a meta-analysis of randomised controlled trials. Sleep Med Rev. ۲۰۱۹;۴۳:۱۱۸-۱۲۸.
- Hertenstein E, Trinca E, Wunderlin M, et al. Cognitive behavioral therapy for insomnia in patients with mental disorders and comorbid insomnia: a systematic review and meta-analysis. Sleep Med Rev. ۲۰۲۲;۶۲:۱۰۱۵۹۷.
- Benca RM, Krystal A, Chepke C, Doghramji K. Recognition and management of obstructive sleep apnea in psychiatric practice. J Clin Psychiatry. ۲۰۲۳;۸۴(۲):22r14521.
- Melo MCA, Abreu RLC, Linhares Neto VB, et al. Chronotype and circadian rhythm in bipolar disorder: a systematic review. Sleep Med Rev. ۲۰۱۷;۳۴:۴۶-۵۸.
- Scott J, Etain B, Miklowitz D, et al. A systematic review and meta-analysis of sleep and circadian rhythms disturbances in individuals at high-risk of developing or with early onset of bipolar disorders. Neurosci Biobehav Rev. ۲۰۲۲;۱۳۵:۱۰۴۵۸۵.
- Tomic T, Mombelli S, Oana S, et al. Psychopathology and NREM sleep parasomnias: a systematic review. Sleep Med Rev. ۲۰۲۵;۸۰:۱۰۲۰۴۳.
- Dumont S, Block V, Lillo-Lelouet A, et al. Parasomnias and sleep-related movement disorders induced by drugs in the adult population: a review about iatrogenic medication effects. J Sleep Res. ۲۰۲۵;۳۴(۲):e14306.
