خطر ورود یک ماده مخدر عجیب از عراق به ایران: کپتاگون چیست و چرایی مصرف آن توسط تروریست‌ها
در سال‌های اخیر، نگرانی‌ها در مورد ورود مواد مخدر نوظهور به کشور افزایش یافته است. یکی از این مواد که به ویژه در میان گروه‌های تروریستی و جنایتکاران مورد استفاده قرار گرفته، «کپتاگون» نام دارد. این ماده به‌خصوص در کشور عراق به صورت گسترده تولید و مصرف می‌شود و سایه تهدیدات آن بر امنیت ملی ایران قابل کتمان نیست.
کپتاگون، که به‌طور علمی با نام «فن‌تیلین» شناخته می‌شود، ترکیبی از دو ماده فعال به نام‌های آمفتامین و تئوفیلین است. این ماده به عنوان یک محرک عمل می‌کند و باعث افزایش انرژی، تمرکز و احساس خوشحالی می‌شود. از این‌رو، مصرف آن می‌تواند برای افرادی که در شرایط سخت و دشوار قرار دارند، از قبیل نیروهای نظامی و شبه‌نظامیان، جذابیت خاصی داشته باشد.
گروه‌های تروریستی و مسلحی که در عراق و مناطق دیگر فعالیت می‌کنند، از کپتاگون به عنوان یک ابزار برای افزایش کارایی و تحمل درد استفاده می‌نمایند. در گزارش‌های متعددی به این موضوع اشاره شده است که این ماده به تروریست‌ها توانایی بیشتری برای مقابله با دشواری‌ها و استمرار در عملیات‌های مهم می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت، این ماده در کنار توجیهات اقتصادی و سیاسی، به نوعی به یک ابزار ضروری برای گروه‌های مسلح تبدیل شده است.
دولت‌های منطقه و به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران، همواره نسبت به ورود این نوع مواد مخدر به کشور هشدار داده‌اند. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، خلا امنیتی و ضعف در کنترل مرزها، عملاً شرایطی را فراهم کرده که در آن ورود این ماده مخدر به شکل روزافزونی افزایش یابد. عراقی که هم‌مرز با ایران است، به ناچار تأثیرپذیر از شرایط اقتصادی و اجتماعی خود نیز می‌باشد و این موضوع می‌تواند به ورود و انتقال کپتاگون به داخل ایران کمک کند.
با توجه به تاریخچه تولید کپتاگون در کشورهای دیگر و به ویژه در خاورمیانه، اقدامات بین‌المللی برای کنترل تولید و توزیع آن لازم و ضروری به نظر می‌رسد. ورود این ماده به خاک ایران، نه تنها می‌تواند تبعات اجتماعی و بهداشتی داشته باشد، بلکه امنیت ملی کشور را نیز تهدید می‌کند. اعتیاد به این ماده، عواقب وخیمی را برای جامعه به همراه خواهد داشت و می‌تواند زمینه‌ساز افزایش جرایم سازمان‌یافته و رفتارهای خشونت‌آمیز باشد.
جمهوری اسلامی ایران، در سال‌های اخیر اقداماتی را برای کنترل مرزها و مبارزه با مواد مخدر انجام داده است. این کشور با همکاری نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های غیردولتی، در تلاش است تا ضمن توزیع اطلاعات، امکان پیشگیری از ورود کپتاگون و سایر مواد مخدر به کشور را فراهم کند. این اقدامات شامل برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مبارزه با قاچاقچیان به‌ویژه در مناطق مرزی، می‌شود.
همچنین طور که می‌دانیم، مواد مخدر علاوه بر مشکلات روانی و جسمی، می‌توانند به شدت بر روی خانواده‌ها و جامعه تأثیر منفی بگذارند. لذا نیاز است علاوه بر کنترل مرزها، برنامه‌های آموزشی و فرهنگی نیز در نظر گرفته شود تا آگاهی جامعه نسبت به خطرات استفاده از مواد مخدر افزایش یابد.
در نهایت، به نظر می‌رسد در کنار اقدامات اجرایی، لازم است که در حوزه سیاست‌گذاری‌های اجتماعی و فرهنگی نیز توجه ویژه‌ای به موضوعات مرتبط با مواد مخدر شود. شناخت صحیح از کپتاگون و توعین خطرات آن می‌تواند به افزایش آگاهی‌های عمومی کمک کرده و از گسترش این پدیده شوم در جامعه جلوگیری کند. امری که نیازمند همت و همکاری بین تمامی ارکان دولت، نهادهای مدنی و جامعه است.
از این رو، ضرورت دارد که با تشخیص به موقع تهدیدات ناشی از کپتاگون، تمهیدات لازم به‌منظور حفاظت از نسل آینده کشور اتخاذ شود. سرمایه‌گذاری در بهداشت روانی، برنامه‌های پیشگیرانه و تشویق رفتارهای سالم اجتماعی می‌تواند شاهراهی مؤثر در مبارزه با این معضل اجتماعی باشد.
