در عصری که رسانه‌ها اغلب بر چهره‌های مشهور و ستارگان پر زرق و برق تمرکز دارند، داستان کسانی که بدون داشتن عناوین و القاب دهان‌پرکن، توانسته‌اند قلب‌ها را تسخیر کرده و برای مردم جذاب باشند، شنیدنی و قابل تامل است. این افراد، که شاید نامشان در صدر اخبار نبوده و نورافکن‌های تبلیغاتی بر زندگی‌شان نتابیده، […]
در عصری که رسانه‌ها اغلب بر چهره‌های مشهور و ستارگان پر زرق و برق تمرکز دارند، داستان کسانی که بدون داشتن عناوین و القاب دهان‌پرکن، توانسته‌اند قلب‌ها را تسخیر کرده و برای مردم جذاب باشند، شنیدنی و قابل تامل است. این افراد، که شاید نامشان در صدر اخبار نبوده و نورافکن‌های تبلیغاتی بر زندگی‌شان نتابیده، با ویژگی‌های اصیل، تلاش‌های بی‌وقفه و ارتباطی صمیمانه با جامعه، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در میان مردم پیدا کنند و نشان دهند که جذابیت واقعی فراتر از شهرت و ستاره بودن است.
در میان نمایش‌های پرشماری که سال گذشته در تهران روی صحنه رفتند، سه اثر نمایشی بدون اتکا به چهره‌های مشهور، توانستند توجه ویژه مخاطبان تئاتر را به خود جلب کنند. این سه نمایش که بارها تمدید شدند، با تکیه بر کیفیت خود و با در نظر گرفتن ظرفیت سالن‌ها و قیمت بلیت، فروش قابل توجهی را نیز تجربه کردند.
تکیه بر کیفیت؛ سه نمایش غیرچهره‌ای که تماشاگران تئاتر را مجذوب کردند
حضور بازیگران چهره و شناخته‌شده در تئاتر، موضوعی است که در یکی دو دهه اخیر و با گسترش تئاترهای خصوصی، بحث‌های زیادی را به همراه داشته است. اجرای یک اثر نمایشی با حضور این بازیگران، به خودی خود نه یک مزیت قطعی است و نه یک ضعف. تجربه نشان داده که حضور چهره‌های معروف لزوماً ضامن جذب مخاطب نیست و چه بسا نمایش‌هایی با کیفیت پایین، حتی با وجود بازیگران مشهور نیز نتوانسته‌اند تماشاگران را راضی کنند. لازم به ذکر است که در این گزارش، منظور ما صرفاً آثار نمایشی جدی تئاتر است و نمایش‌هایی که با حضور بلاگرها، خوانندگان رپ یا سایر چهره‌های غیرمرتبط با تئاتر روی صحنه رفته‌اند، مورد بررسی قرار نمی‌گیرند.
در این میان، سه نمایش «مَثلِث» به کارگردانی قیس یساقی، «در انتظار گودو» به کارگردانی امیرحسین جوانی و «هیدن» به کارگردانی کورش شاهونه، نمونه‌های برجسته‌ای هستند که بدون داشتن کارگردان‌های بسیار مشهور یا بازیگران چهره، صرفاً با اتکا به کیفیت بالای خود، توانستند نظر مثبت تماشاگران تئاتر را جلب کنند.
«مثلث»؛ موفقیت یک نمایش عروسکی بزرگسال
نمایش «مثلث» به کارگردانی قیس یساقی، از جمله آثار تحسین‌شده در نوزدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک بود. این نمایش که از مشهد در جشنواره شرکت کرده بود، پس از کسب جوایزی در این رویداد بین‌المللی، در جشنواره تئاتر قزاقستان نیز به روی صحنه رفت و در آنجا نیز موفقیت‌هایی را کسب کرد.
با هماهنگی هادی حجازی‌فر، دبیر نوزدهمین جشنواره نمایش عروسکی، با مدیریت وقت تئاتر شهر، مقرر شد نمایش‌های برگزیده جشنواره در این مجموعه اجرای عمومی داشته باشند. بر همین اساس، «مثلث» در کنار دو نمایش «مامان» و «دویست و هشتادمین شب سال»، توانست در تئاتر شهر روی صحنه برود. این نمایش در اسفند سال ۱۴۰۲ در تالار قشقایی تئاتر شهر اولین دور اجرای عمومی خود را سپری کرد و با وجود زمان نامناسب اجرا، با استقبال نسبی تماشاگران مواجه شد. اما حجازی‌فر به این اجرا بسنده نکرد و خبر داد که این نمایش در زمان بهتری دوباره اجرا خواهد شد. بدین ترتیب، «مثلث» از اردیبهشت سال ۱۴۰۳ در تئاتر «هامون» به مدیریت حجازی‌فر دومین دور اجرای خود را آغاز کرد و تا پایان سال گذشته میزبان علاقه‌مندان بود.
در طول این مدت، اجرای نمایش به دلایلی مانند اجرا در شهرهای دیگر یا آماده‌سازی گروه برای نمایش جدیدشان «جک نارن» در بیستمین جشنواره نمایش عروسکی، برای مدتی کوتاه متوقف شد، اما در مجموع، «مثلث» نزدیک به یک سال به طور پیوسته روی صحنه ماند. نکته قابل توجه دیگر درباره این نمایش، اجرای آن به عنوان یک نمایش عروسکی بزرگسال بود. موفقیت آن در اجرای عمومی، باعث دلگرمی هنرمندان نمایش عروسکی شد و نشان داد که یک اثر نمایشی با کیفیت، فارغ از نوع آن، می‌تواند در جذب مخاطب موفق باشد.
«مثلث» که اقتباسی آزاد از نمایشنامه‌های شکسپیر بود، به طور مشترک توسط فواد زیدانلویی، قیس یساقی و محمدجواد مهدیان نوشته شده و با بازی محمدجواد مهدیان، قیس یساقی و امیرحسین بلندی اجرا شد. این نمایش در مجموع ۲۹۲ اجرا داشت و حدود ۳۲ هزار تماشاگر را در تئاتر هامون پذیرا بود و به فروشی بالغ بر ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان دست یافت. قیمت بلیت این نمایش ۱۸۰ هزار تومان بود و گروه اجرایی در بیشتر اجراها تخفیف ۲۰ درصدی نیز ارائه می‌کردند.
«در انتظار گودو»؛ استقبال از یک تئاتر فلسفی
نمایش «در انتظار گودو» به کارگردانی امیرحسین جوانی نیز یکی دیگر از آثاری بود که با استقبال قابل توجه تماشاگران روبرو شد. این نمایش که متن آن اثر مشهور ساموئل بکت با ترجمه نجف دریابندری و تهیه‌کنندگی سجاد افشاریان است، ابتدا در بهار سال ۱۴۰۳ در سالن هیلاج و سپس در تابستان همان سال در کاخ هنر اجرا شد. دور سوم اجراهای آن از شهریور تا آذر سال گذشته در عمارت هما به روی صحنه رفت و پس از آن در باغ کتاب نیز اجرا شد. از دی تا اسفند سال ۱۴۰۳، «در انتظار گودو» در باغ کتاب میزبان تماشاگران بود و اکنون نیز پنجمین دور اجرای خود را در تئاتر «لبخند» سپری می‌کند.
نکته حائز اهمیت در مورد این نمایش، ژانر غیرمعمول آن برای جذب مخاطب عام است. «در انتظار گودو» نه یک نمایش موزیکال است و نه یک تئاتر کمدی، بلکه به عنوان یک تئاتر فلسفی و جدی روی صحنه رفته است. با توجه به جوان و کمتر شناخته‌شده بودن بازیگران آن، موفقیت این نمایش نشان می‌دهد که تماشاگران حرفه‌ای تئاتر، از گروه‌های جوان و باکیفیت حمایت می‌کنند.
نمایش «در انتظار گودو» پیش از آغاز اجرای خود در تئاتر «لبخند»، تا پایان سال گذشته ۲۸۰ اجرا را پشت سر گذاشت و میزبان بیش از ۲۵ هزار تماشاگر شد و به فروشی بالغ بر ۷ میلیارد تومان دست یافت. در اجرای جدید این نمایش، حمید رحیمی، امیرمحمد رفیع‌خواه، محمدحسین قاسمی و مجتبی بیات به ایفای نقش می‌پردازند. پیش از این، سعید احمدی نقش «ولادمیر» را بازی می‌کرد که در اجرای جدید، حمید رحیمی این نقش را بر عهده گرفته است.
«هیدن»؛ تداوم موفقیت یک اثر متفاوت
نمایش «هیدن» یا «پنهان» به نویسندگی مشترک ریحانه رضی و کورش شاهونه و کارگردانی شاهونه با تهیه‌کنندگی سجاد افشاریان، دیگر اثری است که در سال گذشته همچنان مورد توجه تماشاگران قرار گرفت. مخاطبان پیگیر تئاتر به یاد دارند که این نمایش برای اولین بار در تابستان سال ۱۴۰۲ در تالار قشقایی تئاتر شهر به روی صحنه رفت و دو دور نخست اجراهای خود را در همین تالار سپری کرد. پس از بازگشایی تئاتر هامون، «هیدن» مهمان این تئاتر شد و در پاییز همان سال در آنجا اجرا شد.
پس از دریافت جوایزی همچون تندیس بهترین کارگردانی و بهترین بازیگری زن در چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر، «هیدن» دور بعدی اجراهای خود را در تماشاخانه هیلاج و خانه هنر دیوار گذراند. دور چهارم اجراهای این نمایش از نیمه فروردین سال گذشته در تماشاخانه هیلاج آغاز شد و سپس در خانه هنر دیوار به روی صحنه رفت. در ششمین دور اجراهای خود، «هیدن» در عمارت هما میزبان تماشاگران تئاتر شد و از اول پاییز تا پایان زمستان گذشته در این تئاتر اجرا شد.
شایان ذکر است که در طول سال گذشته نمایش‌های دیگری نیز با استقبال تماشاگران روبرو شدند، اما در این گزارش، ملاک نمایش‌هایی بوده است که در بسیاری از اجراهای خود مورد توجه قرار گرفته‌اند و این در حالی است که این آثار نه به عنوان کنسرت تئاتر، نه نمایش کمدی و نه با حضور بازیگران مشهور اجرا نشده‌اند و کیفیت بالای آن‌ها، عامل اصلی موفقیتشان در جلب رضایت تماشاگران تئاتر بوده است.
