«مامور مخفی»: فیلمی با ریتم سامبا و داستانی میخکوب‌کننده در جشنواره کن؟
آیا جدیدترین اثر کله‌بر مندونسا فیلیو، کارگردان مطرح برزیلی، می‌تواند تماشاگران جشنواره کن ۲۰۲۵ را شوکه کند؟ فیلم «مامور مخفی» (The Secret Agent)، که پس از موفقیت چشمگیر «قوش شب» (Bacurau) در کن ۲۰۱۹، انتظارات را بالا برده است، در ژانر تریلر جاسوسی قرار می‌گیرد و منتقدان از همین حالا درباره آن گمانه‌زنی می‌کنند.
«مامور مخفی» که بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین ساخته کله‌بر مندونسا فیلیو به شمار می‌رود، قرار است در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ با داستانی متفاوت به نمایش درآید. این فیلم زندگی مردی ۴۰ ساله در دهه ۷۰ میلادی را به تصویر می‌کشد که به عنوان مامور مخفی به شهر رسیفی قدم می‌گذارد تا در مورد یک جنایت کوچک تحقیق کند؛ اما اوضاع بسیار پیچیده‌تر از چیزی است که تصور می‌کرد.
نگاهی به فیلم «مامور مخفی» ساخته کله‌بر مندونسا فیلیو
فیلم «مامور مخفی» از جنبه‌های مختلف، از جمله کارگردانی، فیلمنامه و بازیگری، مورد توجه منتقدان قرار گرفته است. این فیلم در وبسایت راتن تومیتوز امتیاز ۸ از ۱۰ را کسب کرده و بسیاری از منتقدان، آن را یکی از بهترین آثار مندونسا فیلیو می‌دانند. در ادامه، به بررسی برخی از نقدهای منتشرشده درباره این فیلم می‌پردازیم.
ایندی‌وایر – دیوید ارلیش
دیوید ارلیش از ایندی‌وایر معتقد است که «مامور مخفی» فراتر از یک فیلم جاسوسی صرف است. او می‌گوید: «این فیلم، با وجود آنکه در ژانر جاسوسی قرار می‌گیرد، به شخصیت اصلی‌اش عمق می‌بخشد و تماشاگر را با انگیزه‌های او همراه می‌کند. فیلم با ریتم و لحنی آرام، به درامی پرکشش تبدیل می‌شود و هرچند با آثار درجه B و کم‌هزینه این ژانر شباهت‌هایی دارد، اما درنهایت، تجربه‌ای متفاوت را رقم می‌زند.»
به باور ارلیش، داستان فیلم به تدریج شکل می‌گیرد و مارسالو، شخصیت اصلی، با تکیه بر این جمله که «من برای دردسر ساخته نشده‌ام»، به یک سیاهی‌لشکر تبدیل می‌شود که تنها می‌خواهد زنده بماند. او اگرچه می‌تواند یک کمونیست متعصب باشد، اما در عین حال، آرزو دارد یک محقق فضانوردی باشد که در شهر رسیفی به دنبال کار می‌گردد. این دوگانگی در قلب داستان واگنر مورا (بازیگر نقش اصلی) قرار دارد.
ورایتی – پیتر دبروژ
به باور پیتر دبروژ از ورایتی، کله‌بر مندونسا فیلیو، فیلمساز ۵۶ ساله برزیلی، در دورانی که رویدادهای فیلم در آن اتفاق می‌افتد، تنها ۸ سال داشته است. با این حال، او به خوبی توانسته حس و حال آن دوران را به تصویر بکشد. دبروژ، فرناندو پسوا، شخصیت اصلی فیلم را به مردی با هویت‌های متعدد تشبیه می‌کند که به واسطه بازیگر سریال «نارکوس»، واگنر مورا، جان گرفته است. مندونسا توانایی ویژه‌ای در نشان دادن ظرافت‌های جامعه برزیل دارد و این ویژگی در این فیلم نیز به چشم می‌خورد.
در خلاصه داستان فیلم آمده است که مردان بدون پیراهن در حال گشت‌زنی هستند (شاید برای کنار آمدن با گرما)، اما این موضوع، در تقابل با فشارهای روزانه و حضور دیکتاتوری نظامی که هشت سال پیش از این اتفاق روی کار آمده، هیچ است. برخلاف فیلم اخیر والتر سالس، «هنوز اینجام»، فیلم «مامور مخفی» درباره آدم‌ربایی‌های سیاسی نیست، بلکه بیشتر به شخصیت مارسالو (که اسم واقعی‌اش نیست) می‌پردازد که از شمال برزیل فرار می‌کند تا با سرنوشت محتوم خود روبه‌رو شود.
در ادامه، او وارد یک پمپ بنزین می‌شود، جایی که پمپ‌ها چند متر با هم فاصله دارند. در این دنیا، زندگی تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد. زیرا یک افسر پلیس فدرال در جست‌وجوی دو افسر پلیس است که مارسالو نمی‌تواند برای کمک به مقامات، آنها را به یاد بیاورد.
اگر داستان فیلم برایتان مبهم به نظر می‌رسد، باید به این نکته اشاره کنم که در حال تماشای یک فیلم معمایی هستیم. حتی با وجود تمام این‌ها، این واقعیت که مندونسا از پیشینه خود آگاه است (همانند یاکائودرو، جان کارپنتر، برایان دی پالما و مارتین اسکورسیزی)، حس خوبی به تماشاگر می‌دهد. مندونسا، مانند فیلمسازان موج نوی فرانسه، فعالیت خود را به عنوان منتقد سینما آغاز کرد و این حساسیت در هر فریم از فیلم‌هایش مشهود است و تعادلی جذاب بین اصالت و ادای احترام برقرار می‌کند.
در اینجا، او را در حالتی هیچکاکی می‌بینیم، زیرا یک مقام دولتی پیشنهاد کاری پرمنفعت برای از بین بردن مارسالو را مطرح می‌کند و او مجبور می‌شود در شهر رسیفی به دنبال یک زن مسن پناه بگیرد؛ زنی که آدم‌های دیگری شبیه او را هم پناه داده است. فیلم “مامور مخفی” درباره یک دانشجو نیست، بلکه درباره الیزا (ماریا فرناندا کاندیدو) است؛ زنی که نام مستعار شغلی‌اش را برای او در اداره سانسور رسیفی جور کرده است. او آزاد است که سوابق مربوط به یافتن هر سندی را که ممکن است به مادر فکری‌اش مرتبط باشد، بررسی کند؛ واقعیتی که در پایان فیلم آشکار می‌شود.
در یک روز کاری خسته‌کننده، مارسالو شاهد تبعیض موجود در سیستمی است که از ثروتمندان حمایت می‌کند و طبقه کارگر را در جایگاه خود نگه می‌دارد. این تنها یکی از انتقادات فرعی متعددی است که کارگردان در فیلم به جامعه برزیل وارد می‌کند؛ فیلمی که مدت زمان آن بدون این حاشیه‌ها، به زیر دو ساعت می‌رسد.
هالیوود ریپورتر – دیوید رونی
به باور دیوید رونی از هالیوود ریپورتر، «جادوی «مامور مخفی» در این است که همه عناصر ناهمگون، به‌طور غریزی در خدمت داستانی کلی‌تر قرار می‌گیرند. فیلم به شخصیت اصلی‌اش پر و بال می‌دهد و تماشاگر را با انگیزه‌های او همراه می‌کند. مارسالو با عینک ته استکانی، کت و شلواری از مادی‌کالا و دردی که از واگنر مورا به تصویر کشیده شده، تبدیل به شخصیتی می‌شود که پس از چند سال دوری، به سینمای برزیل بازگشته است. او همچنین بازیگر خوبی است؛ اما کله‌بر مندونسا فیلیو (کارگردان) او را به یک ستاره سینما تبدیل می‌کند.»
رونی معتقد است که «مامور مخفی» فیلمی عمیق درباره دوران درهم‌شکستگی در گذشته برزیل است؛ زمانی که افراد بی‌شماری ناپدید می‌شدند، قاتلان اجیر شده بر سر دستمزد چانه می‌زدند و حتی شهرهای دورافتاده نیز از نفوذ و تاثیر آن در امان نبودند.
فیلم با ورود مارسالو به یک پمپ بنزین در ناکجاآباد، با فولکس‌واگن زردش آغاز می‌شود. او با دیدن جسدی که زیر آفتاب سوزان بر روی شن‌ها افتاده، وحشت می‌کند. او متوجه می‌شود که مردی توسط تعدادی متصل از چاه‌ها به قتل رسیده و تنها قسمتی از آن با یک تپه پوشانده شده است و وحشت می‌کند. او متوجه می‌شود که مردی توسط تعدادی متصل از چاه‌ها به قتل رسیده و تنها قسمتی از آن با یک تپه پوشانده شده است و تنها قسمتی از آن با یک تپه پوشانده شده است، وحشت می‌کند. او متوجه می‌شود که مردی توسط تعدادی متصل از چاه‌ها به قتل رسیده و تنها قسمتی از آن با یک تپه پوشانده شده است. او متوجه می‌شود که مردی توسط تعدادی متصل از چاه‌ها به قتل رسیده و تنها قسمتی از آن با یک تپه پوشانده شده است و تنها قسمتی از آن با یک تپه پوشانده شده است.
