جاذبه‌ای پنهان در دل سنگ‌های ماه: راز میدان مغناطیسی غیرمنتظره در نیمه پنهان!
دهه‌هاست که سنگ‌های قمری، ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده‌اند. با وجود اینکه امروزه کره ماه فاقد میدان مغناطیسی سراسری است، نمونه‌های جمع‌آوری شده در طی ماموریت‌های آپولو ناسا و داده‌های فضاپیماهای مدارگرد نشان می‌دهند که مناطق خاصی از سطح ماه، به‌ویژه در نیمه دور (farside)، حاوی سنگ‌هایی با امضای مغناطیسی به طرز شگفت‌آوری قوی هستند. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که یک برخورد سیارکی عظیم میلیاردها سال پیش می‌تواند دلیل این امر باشد. اگر به دنبال یافتن علت این مغناطیس غیرمنتظره هستید، با ما همراه باشید.
چگونه سنگ‌های ماه مغناطیسی شدند؟
از نظر تاریخی، محققان ویژگی‌های مغناطیسی ماه را به یک میدان مغناطیسی ضعیف نسبت داده‌اند که زمانی وجود داشته و توسط یک هسته مذاب کوچک ایجاد شده است. با این حال، قدرت این میدان باستانی احتمالاً برای مغناطیسی کردن سنگ‌های سطحی کافی نبوده است. اکنون، یک شبیه‌سازی کامپیوتری جدید به رهبری آیزاک نارت (Isaac Narrett)، دانشجوی فارغ‌التحصیل در دپارتمان علوم زمین، جوی و سیاره‌ای MIT، توضیح متفاوتی را پیشنهاد می‌کند.
بر اساس این مطالعه، یک برخورد سیارکی عظیم – احتمالاً همان برخوردی که مسئول ایجاد حوضه ایمبریوم (Imbrium basin)، یک دهانه وسیع در سمت نزدیک ماه است – ممکن است به طور لحظه‌ای میدان مغناطیسی ماه را تقویت کرده باشد. این ضربه باعث تبخیر مواد سطحی شده و ابری از پلاسمای فوق گرم و دارای بار الکتریکی تولید می‌کرد. با فراگیری این پلاسما در اطراف ماه، بیشتر آن در سمت مقابل منطقه برخورد متمرکز شده و به طور موقت میدان مغناطیسی را در آن ناحیه تشدید می‌کند.
این تقویت مختصر می‌توانسته برای مغناطیسی کردن سنگ‌ها در نیمه دور ماه کافی باشد، و اساساً یک امضای مغناطیسی را در آنجا قفل کند که امروزه نیز قابل تشخیص است.
امواج لرزه‌ای و مغناطیس قفل‌شده
این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که این ضربه باعث ایجاد امواج شوک لرزه‌ای شده که در سراسر ماه تابیده و در نیمه دور همگرا شده‌اند. این امواج باعث حرکت لرزش‌مانندی در الکترون‌ها درون سنگ‌های مجاور می‌شوند. وقتی این حرکت دقیقاً با اوج میدان مغناطیسی تقویت‌شده همزمان شود، جهت‌گیری مغناطیسی در ساختارهای سنگی قفل می‌شود.
محققان تخمین می‌زنند که کل این فرآیند در کمتر از یک ساعت اتفاق افتاده است، اما امضای مغناطیسی به جا مانده می‌تواند برای میلیاردها سال باقی بماند.
به گفته بنجامین وایس (Benjamin Weiss)، استاد علوم سیاره‌ای در MIT و یکی از نویسندگان این مقاله: «این مانند این است که شما یک دسته ۵۲ کارتی را در هوا در یک میدان مغناطیسی پرتاب کنید، و هر کارت یک سوزن قطب‌نما داشته باشد. وقتی کارت‌ها به زمین می‌افتند، جهت‌گیری جدیدی پیدا می‌کنند – این اساساً فرآیند مغناطیسی شدن است.»
ماموریت‌های آینده در کجا وارد عمل می‌شوند؟
قوی‌ترین ناهنجاری‌های مغناطیسی در نزدیکی قطب جنوب ماه، در نیمه دور یافت می‌شوند – منطقه‌ای که تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است. ماموریت‌های بین‌المللی آتی، از جمله ماموریت‌های تحت برنامه آرتمیس ناسا، این منطقه را هدف قرار داده‌اند. اگر این ماموریت‌ها سنگ‌هایی را کشف کنند که هم ویژگی‌های شوک و هم مغناطیس باستانی را نشان می‌دهند، این امر قویاً از فرضیه برخورد سیارکی حمایت خواهد کرد.
نارت خاطرنشان کرد: «بخش‌های بزرگی از مغناطیس ماه هنوز ناشناخته است.» و این نشان می‌دهد که این تحقیق افق‌های جدیدی را باز می‌کند، اما پرونده اسرار مغناطیسی ماه را نمی‌بندد.
