تغییرات در کاخ سفید: وداع با دیوید والتز و جدایی چهرهای که بهعنوان یک مخالف ترامپ در برابر ایران شناخته میشد
در هفتههای اخیر، تغییر و تحولات قابل توجهی در ساختار احزاب سیاسی ایالات متحده و به ویژه در کاخ سفید مشاهده میشود. یکی از خبرهای مهم در این زمینه، استعفای دیوید والتز، مشاور کلیدی و کارشناس مسائل ایران در دولت دونالد ترامپ است. دو مقام دولتی اعلام کردند که والتز که روزگاری به عنوان چهرهای کلیدی در سیاستهای ضد ایرانی دولت ترامپ شناخته میشد، قصد دارد به دلیل دلایل شخصی و خانوادگی از سمت خود کنارهگیری کند.
دیوید والتز بهعنوان یک مشاور با تجربه در زمینه امنیت ملی و سیاست خارجی، نقش مهمی در شکلدهی به رویکرد دولت ترامپ در قبال ایران ایفا کرده و عمده تلاشهایش به ترویج فشارهای اقتصادی و سیاسی علیه ایران اختصاص یافته است. او در مذاکرات هستهای و همچنین در تدوین استراتژیهای تحریمی علیه تهران، نفوذ قابل توجهی داشت.
توسعه روابط ایران و ایالات متحده پس از توافق هستهای ۲۰۱۵ (برجام) در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما نقطه عطفی در دیپلماسی جهانی بود. اما خروج ترامپ از این توافق در سال ۲۰۱۸ و بازگشت به سیاستهای سختگیرانه، در کنار توصیههای دیوید والتز، فضای دیپلماتیک را دستخوش تغییرات عمدهای کرد.
حال با جدایی والتز، این سوال مطرح میشود که آینده رویکرد ایالات متحده در قبال ایران چه خواهد شد. آیا دولت بایدن که اینک در کاخ سفید مستقر است، در سیاستهای خود تغییری ایجاد خواهد کرد یا همچنان به پیگیری اهداف مشابه ادامه خواهد داد؟
پر واضح است که تغییرات در سطح بالای مشاورهها و سیاستگذاران میتواند بهعنوان نشانهای از تغییر رویکردهای کلانتر در سیاستهای خارجی تلقی شود. والتز بارها تصریح کرده بود که استراتژی فشار حداکثری علیه ایران باید ادامه یابد تا تهران را مجبور کند به توافقات جدید در زمینه هستهای و همچنین فعالیتهای منطقهای خود تن دهد. او در جلسات متعددی با نمایندگان کنگره و دیگر مقامات دولتی بر لزوم حمایت از مردم ایران و همچنین فشار بر رژیم برای تغییر رفتار تأکید کرده بود.
خروج والتز از کابینه میتواند به این معنا باشد که دولت بایدن در تلاش برای ایجاد فضایی جدید در دیپلماسی بینالمللی و کاهش تنشها با تهران است. با توجه به این که روابط بین دو کشور از دوران اوباما تا کنون دستخوش نوسانات فراوانی بوده است، تصمیمگیریهای آتی در این زمینه از اهمیت فوقالعادهای برخوردار خواهد بود.
گزارشهای منتشره حاکی از آن است که جانشین والتز در این سمت، ممکن است بهدنبال رویکردی منعطفتر درقبال مسائل ایران باشد. بر این اساس، ممکن است در آینده شاهد تغییرات در سیاستهای اقتصادی و دیپلماتیک ایالات متحده علیه ایران خواهیم بود. این تغییرات میتواند بر وضعیت بازارهای جهانی اثر گذار باشد و همچنین به مسائلی نظیر برنامه هستهای ایران و تحولات منطقهای مرتبط با آن، دامن بزند.
بنابراین، در میان این تحولات، باید به حفظ توازن در روابط بینالملل و تأثیرگذاری بر ثبات خاورمیانه توجه ویژهای داشته باشیم. دوران جدیدی که با خروج دیوید والتز آغاز میشود، ممکن است حرکتی به سمت دیپلماسی بازتر و کم تنشتر باشد. این درحالی است که فشارهای اقتصادی و تحریمی همچنان بر دوش ایران باقی خواهد ماند.
در نهایت، میتوان گفت که سرنوشت دیپلماسی غرب با ایران در دست افرادی است که بر سرنوشت کشورشان در کاخ سفید تصمیم میگیرند. انتظار میرود در پی استعفای والتز، کاخ سفید به دنبال تحقق اهدافی جدید و هماهنگ با شرایط روز باشد و همین عامل میتواند به تغییر شتابان رویکرد آمریکا نسبت به ایران منجر شود. به عبارت دیگر، وداع با دیوید والتز نشاندهنده دورانی جدید در سیاستگذاریهای آمریکاست که نیازمند رصد و تحلیل دقیقترین جزئیات در عرصه بینالمللی میباشد.