تشک‌دوزی سنتی در روستای دوآب سوادکوه: دنیای رنگ‌ها و نقش‌ها
روستای دوآب سوادکوه، واقع در استان مازندران، با طبیعتی سرسبز و مناظر بکر و زیبا، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و هنری ایران به شمار می‌آید. در این روستا، یکی از هنرهای سنتی و برجسته، تشک‌دوزی است که از دیرباز مورد توجه اهالی این دیار بوده و همچنان در دستان هنرمندان محلی زنده و پویا است. تشک‌دوزی با استفاده از مواد اولیه طبیعی و رنگ‌های متنوع، نمادی از ذوق و سلیقه‌ی مردم این منطقه به شمار می‌آید و نقش بسزایی در حفظ هنرهای صنایع دستی ایران دارد.
تشک‌دوزی در دوآب به‌عنوان یک هنر دستی با قدمتی طولانی به‌حساب می‌آید. این هنر به‌ویژه در فصل‌های سرد سال، به‌عنوان یک وسیله ضروری و کاربردی در زندگی روزمره مردم، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سویی، این هنر به‌عنوان یک نمایش از زیبایی‌شناسی و تفکر خلاقانه‌ی زنان روستا، تغییرات رنگ و نقش‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. زنان دوآبی با بهره‌گیری از منسوجات طبیعی و رنگ‌های گیاهی، الگوهای مختلفی را به روی تشک‌ها نقش می‌زنند که هر کدام نشانه‌ای از فرهنگ، تاریخ و باورهای محلی دارد.
در درون این تشک‌های زیبا، بافت و ساختار خاصی به‌کار رفته است که سبب افزایش کیفیت و دوام آن‌ها می‌شود. مواد اولیه طبیعی مانند پشم، پنبه و الیاف گیاهی، تورم و گرما را در فصل‌های سرد سال حفظ می‌کند و به همین دلیل، این تشک‌ها همواره از محبوبیت بالایی در بین اهالی برخوردار بوده‌اند. تشک‌دوزی نه‌تنها یک هنر زیبا بلکه تجلی‌دهنده‌ی فرهنگ و هویت مردم منطقه نیز به شمار می‌آید.
به‌طور کلی، فرآیند تشک‌دوزی شامل مراحل متعددی است که هر کدام از آن‌ها به دقت و مهارت زیادی نیاز دارد. از ابتدا، انتخاب مواد اولیه از مهم‌ترین مراحل محسوب می‌شود. از پشم و پنبه طبیعی گرفته تا انتخاب رنگ‌های گیاهی، همه و همه به دقت و با وسواس انتخاب می‌شوند. پس از آن، بافت تشک آغاز می‌شود که بسته به نوع طرح و نقشی که در نظر گرفته شده، می‌تواند متفاوت باشد. در این مرحله، مهارت هنرمند در انتقال زیبایی و اصالت آثارش، نمایان می‌شود.
براساس آمارهای غیررسمی، در حال حاضر حدود ۲۰ خانواده در روستای دوآب به هنر تشک‌دوزی مشغول هستند و این حرفه به‌عنوان یک منبع اصلی درآمد برای آن‌ها به حساب می‌آید. هنرمندان این حوزه، با حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، آثار خود را به نمایش می‌گذارند و به معرفی فرهنگ و هنر روستای خود می‌پردازند. این اقدامات نه‌تنها به شناساندن این هنر به دیگران کمک می‌کند، بلکه موجب رونق اقتصادی و حفظ اشتغال در این منطقه نیز می‌شود.
علاوه بر این، آموزش‌های لازم به نسل جدید نیز ضرورت دارد تا این هنر سنتی به‌عنوان یکی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی ایران حفظ شود. در سال‌های اخیر، برخی نهادهای دولتی و غیر دولتی به‌منظور حمایت از این هنر، اقداماتی نظیر برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای جوانان و نیز تسهیل در فروش محصولات را آغاز کرده‌اند. این اقدامات موجب جلب توجه بیشتر به تشک‌دوزی و ارتقاء سطح زندگی هنرمندان شده است.
به‌طورکلی، تشک‌دوزی در روستای دوآب سوادکوه، نه‌تنها به‌عنوان یک هنر دستی شناخته می‌شود، بلکه به‌عنوان نمادی از هویت فرهنگی و تاریخی مردم این دیار نیز اهمیت دارد. در دنیای پررنگ و رونق امروزی، همچنان این هنر با کمال زیبایی و خلاقیت، روایت‌گر سنت و فرهنگ‌های غنی ایرانی خواهد بود. با حمایت از هنرمندان و تلاش برای زنده نگه‌داشتن این هنر، می‌توان امید داشت که تشک‌دوزی به‌عنوان یکی از ارکان فرهنگ و صنایع دستی ایران، همچنان در دل‌ها و خانه‌های مردم جاودان بماند.
