دولت روسیه و اوکراین در پی تنشها و درگیریهای بیپایان در شرق اروپا، با توجه به وضعیت وخیم انسانی و بحرانی کشور اوکراین، به نظر میرسد که وارد مرحلهای جدید از مذاکرات و دیپلماسی شدهاند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین ایالات متحده، اخیراً پیشنهاد کرد که روسیه باید با یک آتشبس ۳۰ روزه در اوکراین موافقت کند. این پیشنهاد ترامپ به طور گستردهای مورد توجه قرار گرفت و انتظار میرود که تأثیرات آن بر روی تحولات آینده در این منطقه چشمگیر باشد.
ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، نیز به این پیشنهاد واکنش مثبتی نشان داد و اعلام کرد که کشورش در صورت توافق روسها، آماده اجرای فوری آتشبس است. زلنسکی تاکید کرد که در این شرایط بهشتی، میتوان به آبادانی و بازسازی مناطق آسیبدیده و همچنین به ساماندهی زندگی مردم آسیبدیده پرداخت. او همچنین به ضرورت حمایتهای بینالمللی برای رسیدن به پایدارسازی در اوکراین اشاره کرد و از جامعه جهانی خواست تا در این زمینه کمکهای لازم را ارائه دهند.
تحلیگران سیاسی و کارشناسان روابط بینالملل بر این عقیدهاند که پیشنهاد ترامپ و استقبال زلنسکی میتواند نشاندهندهٔ امیدواریهای جدیدی در جهت حل و فصل این بحران درازمدت باشد. اوکراین از زمان آغاز درگیریها در سال ۲۰۱۴، شاهد آسیبهای جانی و مالی زیادی بوده است و بهبود شرایط انسانی در این کشور در اولویت هر دو طرف، یعنی کییف و مسکو، قرار دارد. آتشبس میتواند فرصتی مناسب برای مذاکره و گفتوگو بین دو طرف باشد و امکان بازگشت به مذاکرات صلح را فراهم کند.
در کنار این تحولات، بسیاری از مقامهای بلندپایه بینالمللی به ویژه در اتحادیه اروپا و ناتو، این پیشنهاد را مورد بررسی قرار میدهند و پیشبینی میشود که این آتشبس میتواند به تحرکات دیپلماتیک بیشتری در منطقه منجر شود. جامعه جهانی به شدت نگران افزایش تنشها و پیامدهای آن بر روی امنیت و ثبات منطقه است و در پی یافتن راهکارهایی برای جلوگیری از بروز بحرانهای بیشتر است.
البته باید توجه داشت که هنوز ابهاماتی در خصوص چگونگی اجرای این آتشبس و به رسمیت شناختن آن از سوی روسیه وجود دارد. دولت روسیه در گذشته نشان داده است که در موارد مشابه، به راحتی از وعدههایی که داده است، عدول کرده و به تعهدات خود عمل نکرده است. بنابراین، چگونگی پیشرفت این مذاکرات و تأسیس آتشبس کامل، نیازمند تضمینهایی محکم از طرف تمام ذینفعان خواهد بود.
از سویی دیگر، اوضاع انسانی در مناطق جنگزده اوکراین نیز بسیار نگرانکننده است. هزاران نفر از مردم در این قحطی و درد و رنج به سر میبرند و هر روزه شاهد تلفات جدیدی هستند. این شرایط مطمئناً بر روی واکنشهای عمومی و فشارهایی که بر هر دو طرف به منظور رسیدن به آرامش و صلح وجود دارد، تأثیرگذار خواهد بود.
در نهایت، به نظر میرسد که آتشبس ۳۰ روزه، اگر به واقعیت تبدیل شود، میتواند نقطه عطفی در حل بحران اوکراین باشد. با توجه به تجربیات گذشته، امیدواریم که طرفین بتوانند به یک توافق پایدار دست یابند و این بار به تعهدات خود پایبند بمانند. در چنین شرایطی، جامعه جهانی نیز میتواند نقش مؤثری در حمایت از فرآیند صلح ایفا کند و به فرآیند بازسازی و ترمیم اوکراین کمک نماید.
از این رو، باید به آینده امیدوار بود و با دقت تحولات آتی را تحت نظر داشت. روشن است که دستیابی به صلح و آرامش در این منطقه نیازمند همکاریهای بینالمللی و حمایتهای جامع است، و این که آیا ترامپ و زلنسکی میتوانند این روند را به درستی به جلو ببرند، بستگی به اراده سیاسی دو طرف و نیز جامعه بینالمللی دارد. وقت آن است که همه به همین سمت پیش برویم و آتش جنگ را خاموش کنیم.