تحلیل چهرهها: واکنش پلیس به استفاده از دوربینهای شناسایی چهره
در سالهای اخیر، تکنولوژی شناسایی چهره به یکی از ابزارهای مهم در حوزه امنیت عمومی و حفظ نظم اجتماعی تبدیل شده است. این فناوری، که تحت عنوان «شناسایی بیومتریک چهره» نیز شناخته میشود، به نهادهای مختلف انتظامی این امکان را میدهد تا هویت افراد را بهراحتی شناسایی کرده و در مواقع لزوم اقدامهای لازم را انجام دهند. با این حال، سوالاتی در مورد حریم خصوصی و اخلاق این فناوری وجود دارد که به بحثهای داغی در جوامع مختلف منجر شده است. به ویژه در کشورهایی که تلاش میکنند تا با مشکلات مختلفی، نظیر犯罪های سازمانیافته و تروریسم مقابله کنند، این پارامترها اهمیت بیشتری پیدا میکنند.
پلیس در بسیاری از کشورها از جمله ایران، به بررسی و ارزیابی استفاده از دوربینهای شناسایی چهره پرداخته است. در ایران، این موضوع بهطور خاص در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته و مورد بحث قرار گرفته است. بسیاری از کارشناسان و نهادهای حقوق بشری نسبت به استفاده از این فناوری نگرانیهایی را ابراز کردهاند. این نگرانیها عمدتاً به دو جنبه اصلی برمیگردد: نقض حریم خصوصی افراد و امکان سوءاستفاده از اطلاعات جمعآوریشده.
پلیس ایران با توجه به افزایش جرم و جنایت و همچنین تحولات اجتماعی و امنیتی، به استفاده از فناوری شناسایی چهره روی آورده است. این نهاد با استناد به موفقیتهای فناوری مذکور در کشورهای مختلف، در تلاش است تا بهمنظور کاهش جرم، این سیستم را در مکانهای عمومی، مانند ایستگاههای مترو، فرودگاهها و نقاط پرتردد شهری به کار گیرد. در این راستا، وزارت کشور اعلام کرده است که دوربینهای شناسایی چهره بهعنوان یک ابزار مدرن در کنار روشهای سنتی پلیسی، میتوانند بهطور موثری در شناسایی متهمان و جلوگیری از وقوع جرایم نقشی مؤثر ایفا کنند.
با این حال، واکنشهای متفاوتی به این اقدام و سیاستهای مربوط به آن وجود دارد. برخی از کارشناسان بر این عقیدهاند که استفاده از دوربینهای شناسایی چهره میتواند به تقویت امنیت عمومی کمک کند و از وقوع جرایم جلوگیری نماید. این گروه معتقدند که بهکارگیری این فناوری باعث میشود که مجرمان به دلیل ترس از شناسایی و پیگرد قانونی، دست به اقدامهای مجرمانه نزنند. وجود الگوریتمهای شناسایی پیشرفته، میتواند در شناسایی دقیق افراد و سرعت بخشیدن به روند تحقیقات پلیسی مؤثر باشد.
در مقابل، گروه دیگر از ناظران و فعالان حقوق بشر، بهویژه کسانی که بر حفظ حقوق فردی تأکید دارند، نسبت به این فناوری هشدار دادهاند. آنها معتقدند که شناسایی چهره افراد در مکانهای عمومی میتواند به نقض حریم خصوصی منجر شود و حتی به بهانههای امنیتی، آزادیهای فردی را تحت فشار قرار دهد. این نگرانیها بهویژه زمانی شدت میگیرد که مردم بدون آگاهی و اطلاع از جمعآوری و استفاده از دادههای بیومتریک خود میباشند.
پلیس و مسئولان امنیتی کشور در پاسخ به این نقدها، اعلام کردهاند که استفاده از دوربینهای شناسایی چهره تحت مقررات و ضوابط مشخصی انجام خواهد شد و نظارتهای لازم بر آن وجود دارد. همچنین تأکید کردهاند که هیچگونه اطلاعات بیموردی از افراد جمعآوری نخواهد شد و این فناوری تنها برای شناسایی مجرمان و حفظ امنیت عمومی بهکار گرفته خواهد شد.
در نهایت، این موضوع نیازمند یک رویکرد چندجانبه و کارشناسی است که به بررسی دقیق مزایا و معایب فناوری شناسایی چهره پرداخته و نتایج نهایی را به ذینفعان، شامل عموم مردم، ارائه دهد. در حالی که امنیت عمومی یکی از اساسیترین حقوق هر شهروندی است، حفظ حریم خصوصی و حقوق فردی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین، ایجاد تعادل میان این دو هدف، نیازمند همکاری و تعامل میان نهادهای دولتی، متخصصان فناوری و فعالان حقوق بشر میباشد. این مسئله بدون شک در آیندهای نزدیک، یکی از موضوعات مهم و چالشبرانگیز در عرصه فناوری و امنیت خواهند بود.