در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران، نام «خلیج فارس» به عنوان یک عنصر کلیدی و بسیار مهم مطرح است. این نام، فراتر از یک عنوان جغرافیایی، نشان‌دهنده هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه است. این مسئله به‌خصوص در دنیای پیچیده کنونی که تلاش‌ها برای تغییر نام و هویت جغرافیایی مناطق مختلف افزایش یافته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
سید محمدعلی عارف، یکی از چهره‌های فرهنگی و سیاسی ایران، به طور مداوم بر اهمیت این نام تأکید کرده و آن را نشانه‌ای از هویت ملی و تاریخی ایرانیان می‌داند. او بر این باور است که «خلیج فارس» نه تنها بخشی از جغرافیای کشور ماست بلکه سمبلی از تاریخ، فرهنگ و هویت ملت ایران نیز به شمار می‌آید.
تاریخ شواهد قاطعی از استفاده دائمی از نام «خلیج فارس» دارد. این نام در متون تاریخی، نقشه‌ها و اسناد قدیمی به‌وفور مشاهده می‌شود. استفاده از این نام در کتاب‌های جغرافیایی و تاریخی یونانیان باستان، همچنین متون عربی و فارسی در قرون وسطی، درستی ادعای عارف را درباره ریشه‌دار بودن این نام تأیید می‌کند. در واقع، نام «خلیج فارس» از زمان‌های دور به عنوان یک واژه ثابت در زبان‌های مختلف ذکر شده و به‌عنوان نمایانگر این ناحیه جغرافیایی عمل کرده است.
تنش‌های سیاسی و فرهنگی که در دوران معاصر به‌ویژه از سوی برخی کشورهای همسایه بوجود آمده‌اند، تلاش‌هایی برای تغییر این نام را به دنبال داشته است. این تحولات نشان‌دهنده انگیزه‌های سیاسی و ایدئولوژیک است که برخی کشورها برای تعدیل تاریخ و هویت خود به کار می‌برند. در این شرایط، عارف و دیگر شخصیت‌های فرهنگی بر این موضوع تأکید می‌کنند که حفظ و ترویج نام «خلیج فارس» باید یک اولویت اساسی برای دولت و جامعه ایرانی باشد.
علاوه بر این، ضرورت حفظ این نام در برابر فشارهای سیاسی و فرهنگی کشورهای همسایه به‌ویژه در آموزش و فرهنگ‌سازی نسل‌های آینده احساس می‌شود. گفت‌وگوها و برنامه‌های آموزشی باید بتوانند نسل جدید را با تاریخ و اهمیت این نام آشنا سازند. در این راستا، عارف بر لزوم تأسیس بنیادهای پژوهشی و فرهنگی برای تحقیق و نشر مستندات مربوط به «خلیج فارس» تأکید می‌کند.
تاریخ و جغرافیا، دو عنصر کلیدی در شکل‌دهی هویت ملی یک کشور به شمار می‌روند. در این بین، نام «خلیج فارس» باید به عنوان یک عنصر جدایی‌ناپذیر از تاریخ و فرهنگ ایران تلقی شود. این نام نه فقط نشان‌دهنده موقعیت جغرافیایی، بلکه میدان‌داری تاریخ ایران و حضور آن در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است.
برنامه‌ریزی شده است که در سال‌های آتی، جشنواره‌ها و سمینارهایی در حمایت از نام «خلیج فارس» و بررسی ابعاد گوناگون این موضوع برگزار شود. این برنامه‌ها به‌منظور جلب توجه عمومی و افزایش آگاهی نسبت به اهمیت و معنای این نام تاریخی طراحی شده‌اند. عارف و همکارانش بر این باورند که برگزاری اینگونه مراسم می‌تواند به تقویت هویت ملی و معرفی تاریخ غنی ایران کمک کند.
در نهایت، باید گفت که حفظ و ترویج نام «خلیج فارس» فراتر از یک مناقشه جغرافیایی، موضوعی است که به هویت ما به‌عنوان یک ملت ایرانی مربوط می‌شود. به همین دلیل، باید همه به‌ویژه نسل‌های جوان، به این نام و تاریخ پربار آن احترام بگذارند و تلاش کنند که این هویت تاریخی به نسل‌های آینده منتقل شود. این پیمان با تاریخ و فرهنگ یک کشور نه تنها باید در حافظه ما زنده بماند، بلکه باید آن را به عنوان یک میراث زنده به نسل‌های آینده تحویل دهیم.