برنامه نوروزی رضاشاه: جشن سال نو با سفرای خارجی
در تاریخ معاصر ایران، یکی از رویدادهای مهم فرهنگی و اجتماعی، جشن نوروز است که ریشهای عمیق در فرهنگ ایرانی دارد. با نزدیک شدن به سال نو، این سنت باستانی به موضوعی مهم و مورد توجه تبدیل میشود، بهخصوص در دوران رضاشاه پهلوی که برنامهریزیهای ویژهای برای نمایش عظمت و فرهنگ ایران انجام میگرفت.
رضاشاه پهلوی، بنیانگذار سلسله پهلوی، در تلاش بود تا ایران را به عنوان یک کشور مستقل و مدرن در عرصه جهانی معرفی کند. او برگزاری جشنهای ملی و فرهنگی را به عنوان ابزاری برای تحکیم هویت ملی و جلب توجه جهانیان به تاریخ و تمدن ایران میدانست. در این راستا، نوروز نیز به عنوان یکی از مهمترین اعیاد ایرانی، تحت توجه ویژه قرار گرفت.
در نوروز سال ۱۳۰۶ شمسی، رضاشاه تصمیم به برگزاری مراسمی بزرگ و با شکوه گرفت که به شکلی کمنظیر در تاریخ ایران ثبت شد. یکی از جنبههای جالب توجه این مراسم، دعوت از سفرای کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اروپایی و همسایه بود. این دعوت به نوعی نشاندهنده تلاش رضاشاه برای دیپلماسی فرهنگی و تقویت روابط بینالمللی ایران با دیگر کشورها بود.
مراسم نوروزی در نهاد سلطنتی، با تشریفات خاصی برگزار میشد. کاخ سعدآباد، یکی از مکانهای مهم برگزاری این جشنها بود که در آن زمان به عنوان اقامتگاه رسمی شاه و خانوادهاش شناخته میشد. در این جشنها، سفرای کشورهای مختلف به همراه خانوادههای خود دعوت میشدند و فرصتی فراهم میشد تا آنان از فرهنگ و مهماننوازی ایرانیان بهرهمند شوند.
در این مراسم، علاوه بر برگزاری سنتهای مرسوم نوروزی مانند هفتسین و سفره آرایی، برنامههایی نیز برای آشنا کردن مهمانان با آداب و رسوم ایرانی برگزار میشد. از جمله این برنامهها میتوان به نمایش موسیقی و رقصهای محلی اشاره کرد که نه تنها نمادی از فرهنگ غنی ایران بلکه فرصتی برای تبادل فرهنگی میان کشورها بود.
سفرای کشورهای مختلف در این مراسم، امکانات و زیباییهای فرهنگی ایرانی را از نزدیک مشاهده کردند و همچنین در گفتوگو با رضاشاه و دیگر مقامهای عالیرتبه ایرانی، بر اهمیت روابط دو جانبه و همکاریهای فرهنگی تأکید کردند. این گونه تعاملات به مرور زمان به تقویت روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و کشورهای دیگر نیز انجامید و زمینههای جدیدی برای همکاریهای آینده فراهم آورد.
حضور سفرای کشورهای قدرتمند در این مراسم نه تنها برای ایران فرصت مناسبی بود تا توانمندیهای خود را به نمایش بگذارد، بلکه به عنوان ابزاری برای بیان ظرفیتهای فرهنگی و هنری ایران در سطح بینالمللی نیز عمل میکرد. در این راستا، رضاشاه به عنوان یک پیشگام در تلاش برای مدرنیزاسیون ایران، خود را در جایگاه رهبری نوین جهانی معرفی کرد که به تاریخ و فرهنگ کشورش افتخار میکند.
پس از برگزاری این جشن باشکوه، بازخوردهای مثبتی از سوی برخی از سفرا و حتی رسانههای خارجی منتشر شد. آنان در گزارشهای خود به زیبایی و شکوه مراسم، مهماننوازی ایرانیان و نیز ارادت و احترام به فرهنگهای مختلف اشاره کردند. این گزارشها به نوعی تصویرگر رویکرد مثبت رضاشاه به سمت دیپلماسی فرهنگی و اهمیت آن در سیاستهای خارجی ایران بود.
در نهایت، میتوان گفت که برنامه نوروزی رضاشاه و فراخوانی سفرای خارجی به این مراسم، حرکتی استراتژیک در راستای تقویت هویت ملی و نمایاندن فرهنگ غنی ایران به جهانیان بود. این رویداد، نه تنها به عنوان یک جشن ملی، بلکه به عنوان یک فرصت برای سرمایهگذاری در روابط بینالمللی، در تصمیمگیریها و سیاستهای رضاشاه نقش بسزایی ایفا کرد. از اینرو، نوروز در دوران رضاشاه نه تنها یک جشن باستانی، بلکه نمایانی از تلاشهای یک کشور برای معرفی خود به عنوان یک قدرت فرهنگی و سیاسی در جهان بود.