موضوع به تعویق افتادن انتخابات نمایندگان احزاب ملی و استانی در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب، اخیراً به یکی از مباحث مهم و قابل توجه در محافل سیاسی و حزبی کشور تبدیل شده است. این مسئله که می‌تواند پیامدهای گوناگونی بر ساختار و فعالیت احزاب داشته باشد، در حال حاضر در دستور کار کمیسیون ماده ۱۰ قرار گرفته و ابعاد مختلف آن مورد بحث و تبادل نظر است.
تصمیمی برای انسجام بیشتر: انتخابات نمایندگان احزاب در ایران به آینده موکول شد
در عرصه فعالیت های سیاسی و حزبی کشور، گاهی اتخاذ تصمیماتی برای ایجاد هماهنگی و مشارکت گسترده تر، امری ضروری و اجتناب ناپذیر می نماید. در همین راستا، انتخابات نمایندگان احزاب ملی و استانی که قرار بود نقشی کلیدی در تعیین اعضای کمیسیون ماده ۱۰ قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه های سیاسی ایفا کنند، با تصمیم هیئت نظارت بر این انتخابات، به زمان دیگری موکول گردید. این خبر که توسط مرکز اطلاع رسانی وزارت کشور به نقل از هیئت نظارت مذکور منتشر شده است، نشان دهنده اهمیت ایجاد زمینه های لازم برای حضور فراگیر تمامی تشکل های سیاسی در فرآیندهای تصمیم گیری مرتبط با خودشان است.
اهمیت انتخابات و نقش کمیسیون ماده ۱۰
انتخابات نمایندگان احزاب ملی و استانی، رویدادی مهم در ساختار فعالیت های سیاسی مدون در جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود. هدف اصلی از برگزاری این انتخابات، تعیین نمایندگانی از سوی دبیران کل احزاب رسمی کشور، اعم از احزابی با گستره فعالیت ملی و یا احزابی با تمرکز بر فعالیت در سطح استان ها، برای عضویت در نهادی قانونی موسوم به “کمیسیون ماده ۱۰ قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه های سیاسی” است. این کمیسیون، که بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۰ قانون یاد شده تشکیل می شود، وظایف بسیار مهمی را در زمینه نظارت، صدور مجوز، بررسی عملکرد و رسیدگی به امور مرتبط با احزاب و گروه های سیاسی بر عهده دارد. در واقع، این کمیسیون به عنوان یکی از ارکان اصلی تنظیم کننده و ناظر بر چگونگی فعالیت تشکل های سیاسی در چارچوب قوانین کشور عمل می کند. حضور نمایندگان منتخب خود احزاب در این کمیسیون، می تواند تضمین کننده شنیده شدن صدای احزاب، مشارکت آن ها در فرآیندهای تصمیم سازی و ایجاد نوعی تعادل و همکاری متقابل میان نهادهای حاکمیتی و تشکل های سیاسی باشد. بنابراین، چگونگی انتخاب این نمایندگان و اطمینان از فراگیر بودن فرآیند آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.
دلایل تعویق: درخواست خانه احزاب و لزوم هماهنگی بیشتر
بر اساس اطلاعیه منتشر شده، تصمیم برای به تعویق انداختن این انتخابات، دلایل مشخصی داشته است. یکی از اصلی ترین دلایل ذکر شده، درخواست رسمی “خانه احزاب ایران” مبنی بر تعویق زمان برگزاری انتخابات بوده است. خانه احزاب ایران، به عنوان یک نهاد صنفی و هماهنگ کننده میان احزاب و تشکل های سیاسی قانونی کشور، نقش مهمی در پیگیری مطالبات و ایجاد زمینه های همکاری مشترک میان احزاب با گرایش های مختلف ایفا می کند. درخواست این نهاد برای تعویق انتخابات، می تواند ناشی از نیاز به زمان بیشتر برای رایزنی های درون گروهی احزاب، ایجاد اجماع گسترده تر بر سر سازوکارهای انتخاباتی، و یا فراهم آوردن شرایطی برای مشارکت حداکثری تمامی احزاب واجد شرایط باشد.
علاوه بر درخواست خانه احزاب، هیئت نظارت بر انتخابات نیز دلیل دیگر این تعویق را “به منظور هماهنگی و مشارکت فراگیر احزاب” عنوان کرده است. این عبارت نشان می دهد که احتمالا ارزیابی هیئت نظارت بر این بوده که برگزاری انتخابات در تاریخ از پیش تعیین شده (پنجشنبه، هجدهم اردیبهشت ماه ۱۴۰۴)، ممکن است با سطح مطلوب هماهنگی و مشارکت تمامی گروه های ذی نفع همراه نباشد. در فرآیندهای دموکراتیک و مشارکتی، حصول اطمینان از اینکه تمامی صداها شنیده می شوند و فرصت کافی برای مشارکت فعالانه تمامی بازیگران فراهم است، یک اصل بنیادین محسوب می شود. به نظر می رسد تصمیم به تعویق، در راستای پایبندی به همین اصل اتخاذ شده است تا انتخاباتی با کیفیت بالاتر و با مقبولیت گسترده تری در میان جامعه حزبی کشور برگزار گردد.
هیئت نظارت و مسئولیت برگزاری انتخاباتی سالم
هیئت نظارت بر انتخابات نمایندگان دبیران کل احزاب ملی و استانی، نهادی است که مسئولیت اصلی نظارت بر صحت و سلامت فرآیند این انتخابات خاص را بر عهده دارد. این هیئت موظف است تا اطمینان حاصل کند که تمامی مراحل انتخابات، از ثبت نام نامزدها تا شمارش آرا و اعلام نتایج، منطبق با قوانین و مقررات مربوطه و با رعایت اصل بی طرفی و شفافیت انجام می پذیرد. تصمیم این هیئت برای تعویق انتخابات، نشان دهنده اعمال مسئولیت و توجه به جوانب مختلف برای برگزاری هرچه بهتر این فرآیند است.
پیامدهای احتمالی و گام های بعدی
تعویق انتخابات، هرچند ممکن است منجر به تاخیر در تشکیل یا تکمیل اعضای کمیسیون ماده ۱۰ شود، اما در عین حال فرصتی را برای تمامی احزاب و گروه های سیاسی فراهم می آورد تا با آمادگی بیشتر، هماهنگی افزون تر و مشارکت فعال تری در این رویداد سیاسی داخلی حضور یابند. این زمان اضافی می تواند صرف بررسی دقیق تر شرایط، معرفی نامزدهای توانمندتر و ایجاد گفتمان سازنده میان احزاب مختلف گردد.
تاریخ جدید برگزاری این انتخابات هنوز به صورت قطعی اعلام نشده و در اطلاعیه هیئت نظارت ذکر شده است که “زمان دیگری که تاریخ آن متعاقباً اعلام خواهد شد” برای این منظور در نظر گرفته خواهد شد. انتظار می رود که پس از انجام هماهنگی های لازم و حصول اطمینان از فراهم بودن شرایط برای مشارکت فراگیر، تاریخ جدید از طریق مراجع رسمی به اطلاع عموم احزاب و رسانه ها رسانده شود.
در نهایت، این تصمیم نشان دهنده اهمیت دادن به رویه های دموکراتیک و تلاش برای ایجاد فضایی است که در آن تمامی احزاب قانونی کشور بتوانند نقش موثر خود را در چارچوب نظام سیاسی ایفا کنند. مشارکت گسترده و آگاهانه احزاب در انتخاب نمایندگان خود برای حضور در کمیسیون ماده ۱۰، می تواند به تقویت نهاد حزب در ایران و ارتقای سطح فعالیت های سیاسی قانونمند و مسئولانه در کشور کمک شایانی نماید. جامعه سیاسی کشور منتظر اعلام تاریخ جدید و برگزاری انتخاباتی پرشور و نماینده تمامی طیف های حزبی خواهد بود.