پس از یک دوره نسبتاً آرام، بار دیگر خاموشی‌های ناگهانی چهره شهر تهران را تیره کرد. این قطعی‌های مکرر برق، علاوه بر ایجاد اختلال در زندگی روزمره شهروندان، موجی از نارضایتی را به همراه داشته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از مشترکان از عدم تطابق زمان خاموشی‌های اعمال شده با جدول اعلامی شرکت توزیع برق گلایه دارند و این مسئله سردرگمی و مشکلات بیشتری را برای آن‌ها به وجود آورده است.
جدال با گرمای پایتخت: خاموشی ها، گلایه ها و راهکارهای مدیریت مصرف برق در تهران
با فرا رسیدن موج گرما و افزایش بی سابقه دمای هوا در کلانشهر تهران، مصرف انرژی الکتریکی به ویژه برای راه اندازی وسایل سرمایشی، به شدت افزایش یافته است. این جهش در تقاضا، بار دیگر چالش دیرینه “ناترازی در تامین برق” را به صدر اخبار کشانده و منجر به اعمال برنامه های مدیریت اضطراری بار یا همان خاموشی های برنامه ریزی شده در برخی از مناطق پایتخت شده است. در حالی که شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ جداول زمان بندی این محدودیت ها را منتشر کرده، برخی از شهروندان از عدم تطابق دقیق زمان وقوع خاموشی ها با ساعات اعلام شده گلایه مند هستند؛ موضوعی که به دغدغه ای جدید برای ساکنان پایتخت در کنار تحمل گرمای هوا تبدیل شده است.
ناترازی برق چیست و چرا اتفاق می افتد؟
پیش از پرداختن به جزئیات، لازم است مفهوم “ناترازی برق” را به زبانی ساده مرور کنیم. ناترازی برق به وضعیتی اطلاق می شود که در آن، شبکه توزیع برق در ساعات اوج مصرف، قادر به تامین کامل میزان برق مورد نیاز تمامی مصرف کنندگان نیست. این پدیده، به طور معمول در ماه های گرم سال و همزمان با استفاده گسترده از دستگاه های تهویه مطبوع و وسایل سرمایشی مشابه، خود را نشان می دهد. هنگامی که تقاضا برای برق از ظرفیت تولید و انتقال شبکه فراتر می رود، برای جلوگیری از بروز اختلالات گسترده تر و فروپاشی شبکه (بلک اوت کامل)، شرکت های توزیع برق ناگزیر به اعمال محدودیت های برنامه ریزی شده و قطع موقت برق در برخی مناطق به صورت نوبتی می شوند. این اقدام، اگرچه ممکن است برای شهروندان دشواری هایی ایجاد کند، اما راهکاری ضروری برای حفظ پایداری کلی شبکه برق در شرایط بحرانی است. دلایل مختلفی می تواند به این ناترازی دامن بزند، از جمله رشد مصرف بدون تناسب با توسعه ظرفیت های تولید، محدودیت های شبکه انتقال، و گاهی اوقات تعمیرات و نگهداری نیروگاه ها یا خطوط انتقال.
صدای شهروندان: گلایه از خاموشی های ناهمخوان با جدول
در پی اعلام رسمی شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ مبنی بر آغاز برنامه های محدودیت بار و انتشار جداول زمان بندی، برخی از مشترکین تهرانی تجربیات متفاوتی را گزارش کرده اند. گروهی از شهروندان عنوان می کنند که در ساعات اعلام شده در جدول، برق منزل یا محل کارشان قطع نشده است، در حالی که گروهی دیگر از وقوع خاموشی های پیش بینی نشده و خارج از برنامه زمانی منتشر شده، ابراز نارضایتی می کنند. این ناهمخوانی ها، برنامه ریزی روزانه شهروندان را با مشکل مواجه ساخته و به خصوص برای افرادی که کسب و کارشان وابسته به برق است یا در منزل از بیماران و سالمندان مراقبت می کنند، چالش های جدی تری را به همراه داشته است. عدم قطعیت در زمان اعمال خاموشی، می تواند منجر به آسیب دیدن وسایل برقی، اختلال در فعالیت های آموزشی و کاری آنلاین و افزایش نگرانی در میان خانواده ها شود.
پاسخ شرکت توزیع برق: پایبندی به جداول و حوادث غیرمترقبه شبکه
در واکنش به این گزارش ها و گلایه ها، سمیرا رضایی، مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ، در گفتگویی با خبرگزاری ایسنا، بر پایبندی این شرکت به اجرای دقیق برنامه های اعلامی تاکید کرد. وی اظهار داشت: “اعمال محدودیت برای مشترکان برق شهر تهران دقیقا مطابق با ساعات اعلام شده صورت می گیرد.” خانم رضایی در ادامه افزود: “بدیهی است چنانچه مشترکی در ساعاتی غیر از ساعات اعلام شده دچار خاموشی شود، این امر به دلیل حوادث فنی طبیعی شبکه است.” این حوادث فنی می تواند شامل بروز نقص فنی در تجهیزات پست های توزیع، پارگی سیم ها به دلایل مختلف، یا سایر اتفاقات غیر قابل پیش بینی باشد که منجر به قطع برق نقطه ای یا منطقه ای خارج از برنامه می شوند.
مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ همچنین اطمینان داد که این شرکت تمام تلاش خود را برای رعایت عدالت در توزیع خاموشی ها به کار می گیرد و محدودیت های ناشی از ناترازی انرژی در تمام سطح شهر به صورت یکسان و دقیقا مطابق با ساعات اعلام شده در درگاه های اطلاع رسانی این شرکت اعمال می شود. وی همچنین یادآور شد که مراکز بسیار حساس و حیاتی مانند بیمارستان ها، مراکز درمانی و تاسیسات استراتژیک، تحت هیچ شرایطی در برنامه اعمال محدودیت و خاموشی قرار نمی گیرند تا خللی در ارائه خدمات ضروری به شهروندان ایجاد نشود.
چالش های پیش روی مدیریت شبکه و اهمیت همکاری شهروندان
مدیریت شبکه برق یک کلانشهر مانند تهران، به ویژه در فصول پرمصرف، با پیچیدگی ها و چالش های فراوانی روبروست. پیش بینی دقیق میزان مصرف لحظه ای، کنترل بار شبکه، رسیدگی به حوادث و اتفاقات غیرمترقبه و تلاش برای توزیع عادلانه محدودیت ها، از جمله وظایف سنگینی است که بر دوش متولیان این حوزه قرار دارد. در چنین شرایطی، همکاری و همراهی شهروندان نقشی کلیدی در عبور موفقیت آمیز از این دوره پر چالش ایفا می کند.
با توجه به تداوم روند افزایشی مصرف برق و پیش بینی های هواشناسی مبنی بر ادامه گرمای هوا در هفته های پیش رو، به نظر می رسد که راهکار اصلی، ترکیبی از مدیریت مصرف بهینه از سوی مشترکین و پایبندی شرکت توزیع به برنامه های اعلامی و اطلاع رسانی شفاف باشد. شهروندان می توانند با رعایت نکات ساده اما موثری مانند تنظیم دمای مناسب برای کولرها (بین ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد)، استفاده نکردن همزمان از وسایل برقی پرمصرف در ساعات اوج بار (معمولا از ظهر تا غروب و ساعات اولیه شب)، خاموش کردن لامپ های اضافی و استفاده از روشنایی طبیعی در طول روز، و همچنین انتقال مصارف غیر ضروری به ساعات کم باری، نقش بسزایی در کاهش فشار بر شبکه و در نتیجه، کاهش احتمال و مدت زمان خاموشی ها داشته باشند.
نگاه به آینده و راهکارهای پایدار
اگرچه مدیریت مصرف و برنامه ریزی های کوتاه مدت می تواند به عبور از بحران های فصلی کمک کند، اما برای حل پایدار معضل ناترازی برق، نیازمند سرمایه گذاری های کلان در توسعه زیرساخت های تولید، انتقال و توزیع برق، افزایش بهره وری نیروگاه ها، و همچنین حرکت به سمت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پاک هستیم. فرهنگ سازی و آموزش مداوم در زمینه اصلاح الگوی مصرف نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. امید است با تلاش همگانی و برنامه ریزی های دقیق، شاهد پایداری هرچه بیشتر شبکه برق و کاهش دغدغه های شهروندان در این زمینه باشیم.