دانشمندان دو گونه جدید از قورباغه‌های سمی را در آمازون دورافتاده برزیل شناسایی کرده‌اند که به تنوع زیستی پنهان این جنگل وسیع می‌افزاید. این تحقیقات که به تازگی در نشریات ZooKeys و PLOS One منتشر شده، پس از سال‌ها کار میدانی و کارهای ژنتیکی شدید انجام شده است و گونه‌هایی از جنس Ranitomeya را نشان می‌دهد که بیشتر از یک دهه دیده نشده‌اند.
اکتشافات دورافتاده و کشف گونه‌های پنهان
دستیابی به این قورباغه‌های تازه کشف شده بیشتر از یک پیاده‌روی در جنگل متراکم نیاز داشت. محققان سفر سخت و دشواری را با پرواز با هواپیمای کوچک و سپس یک سفر ۱۰ ساعته با قایق در طول رودخانه جُرُوآ (Juruá) در نزدیکی مرز برزیل و پرو انجام دادند. این مناطق دورافتاده و دشوار دسترسی، مدت‌ها قورباغه‌ها را از کشف محافظت کرده بود.
اولین گونه، Ranitomeya aquamarina، که به نام قورباغه سمی فلزی هم شناخته می‌شود، به خاطر نوارهای زنده فیروزه‌ای آن در مقابل بدنی کاملاً سیاه، مشهور است. دومی، Ranitomeya aetherea، که به خاطر نوارهای آسمانی آبی خود روی پس‌زمینه‌ای قرمز، به خاطر رنگ و رفتار منحصر به فردش قابل توجه است. هر دو گونه تقریباً ۱۵ تا ۱۷ میلیمتر طول دارند که معادل قطر یک سکه است و آن‌ها را به یکی از کوچک‌ترین قورباغه‌های سمی شناخته شده تبدیل می‌کند.
رفتارهای منحصر به فرد قورباغه‌ها
با وجود اندازه مشابه و ترجیحات زیستگاه مشابه—که هر دو گونه در نزدیکی گیاهان شبیه درخت نخل زندگی می‌کنند و تادپول‌های آن‌ها در آب استخرهای جمع‌شده در ساقه‌های برگ‌ها رشد می‌کند—رفتارهای جفت‌گیری آن‌ها به طور قابل توجهی متفاوت است.
Ranitomeya aquamarina اغلب به صورت جفت دیده می‌شود که یک نوع نادر از مونوگامی در دوزیستان را نشان می‌دهد. این قورباغه‌ها به نظر می‌رسد که به مدت طولانی در کنار هم می‌مانند که یک خصوصیت غیرمعمول برای قورباغه‌های سمی است. در مقابل، نرهای Ranitomeya aetherea معمولاً تنها هستند و به طور مکرر صداهای تبلیغاتی برای جذب ماده‌ها تولید می‌کنند، که ماده‌ها به ندرت در یک مکان می‌مانند. این تفاوت بارز نشان می‌دهد که چگونه گونه‌هایی با ظاهر نزدیک به هم می‌توانند استراتژی‌های تولید مثلی متفاوتی را تکامل یابند.
چالش‌های شناسایی فراتر از ظواهر
شناسایی این قورباغه‌ها به عنوان گونه‌های متمایز، نیازمند بیشتر از بررسی بصری بود. کُخ توضیح می‌دهد که «گونه‌های بسیار متمایز می‌توانند ظاهر یکسانی داشته باشند: یکسان بودن رنگ‌ها و الگوها.» او همچنین اضافه می‌کند که وضعیت بیشتر پیچیده است زیرا «گاهی اوقات یک گونه می‌تواند الگوهای رنگ مختلفی داشته باشد.»
برای تأیید یافته‌های خود، دانشمندان توالی‌یابی ژنتیکی، اندازه‌گیری‌های ریخت‌شناسی دقیق زیر میکروسکوپ‌ها و تحلیل‌های صوتی از صدای جفت‌گیری انجام دادند. نتایج نشان داد که R. aquamarina و R. aetherea در شاخه‌های مختلف درخت تکاملی قرار دارند و تأیید می‌کند که آن‌ها گونه‌های جداگانه‌ای هستند با وجود اینکه برخی از خصوصیات فیزیکی را مشترک دارند.
تهدیدات فوری بر فراز کشفیات
این کشفیات در زمانی رخ می‌دهد که آمازون با فشارهای فزاینده‌ای ناشی از قطع درختان، تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی مواجه است. در طول سال فاصله بین دو اکتشاف ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، محققان شاهد گسترش نگران‌کننده مناطق قطع‌شده در نزدیکی زیستگاه‌های قورباغه‌ها بودند.
گونه‌های جدید در محدوده‌های بسیار محدودی پیدا شدند—جیب‌های کوچکی از جنگل که فقط چند مایل با هم فاصله داشتند—که جمعیت آن‌ها را آسیب‌پذیر می‌کند. در حالی که وضعیت دقیق حفاظت آن‌ها به دلیل داده‌های محدود ناشناخته باقی مانده است، خطر از دست رفتن زیستگاه و شکار غیرقانونی در تجارت حیوانات خانگی بر سر آن‌ها سایه افکنده است.
منبع: https://dailygalaxy.com/2025/05/poisonous-frogs-are-falling-from-the-sky-scientists-warn-of-a-dangerous-phenomenon
