افزایش تعرفه‌های جدید آب برای مصرف‌کنندگان

شهروندان باید خود را برای هزینه‌های بیشتر آب آماده کنند، زیرا مقامات امروز از تصویب تعرفه‌های جدید آب خبر دادند. انتظار می‌رود با اجرایی شدن این تغییرات، بر قبوض خانوارها و مشاغل تأثیر بگذارند.

تعرفه جدید آب ابلاغ شد؛ افزایش ۲۸ درصدی برای بدمصرف ها، حمایت از کم مصرف ها و اقشار آسیب پذیر

در اقدامی تازه با هدف مدیریت بهینه منابع آبی کشور و مقابله با چالش های ناشی از خشکسالی های پیاپی، وزارت نیرو دستورالعمل جدید تعرفه آب شرب و بهداشتی برای سال ۱۴۰۴ را رسما ابلاغ کرد. بر اساس این ابلاغیه، ساختار قیمت گذاری آب دستخوش تغییرات قابل توجهی شده که مهمترین پیامد آن، افزایش محسوس هزینه برای مشترکان پر مصرف و به ویژه “بدمصرف” است. به طور متوسط، بهای آب مصرفی نسبت به دوره قبل ۲۸ درصد رشد داشته، اما این افزایش به صورت یکسان بر روی قبوض تمام مشترکان اعمال نخواهد شد و ساز و کاری پلکانی و مبتنی بر الگوهای مصرف برای آن در نظر گرفته شده است.

جزئیات ساختار جدید تعرفه آب؛ از رایگان تا غیر یارانه ای

سیاست جدید قیمت گذاری آب که از ابتدای سال ۱۴۰۴ اجرایی خواهد شد، بر پایه یک سیستم چند لایه و هدفمند طراحی شده است. این سیستم تلاش دارد ضمن ارسال پیام قوی برای لزوم صرفه جویی به تمام مشترکان، از اقشار آسیب پذیر جامعه حمایت کرده و مشترکان خوش مصرف را نیز مورد تشویق قرار دهد. جزئیات این ساختار به شرح زیر است:

1. حمایت کامل از اقشار نیازمند: برای مشترکانی که تحت پوشش نهاد های حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور قرار دارند، مصرف آب تا سقف “الگوی مصرف” تعیین شده، کاملا رایگان خواهد بود. این اقدام نشان دهنده توجه ویژه سیاست گذار به معیشت اقشار کم برخوردار و تلاش برای عدم تحمیل بار مالی مضاعف به آن ها در زمینه دسترسی به آب شرب و بهداشتی است. الگوی مصرف، میزانی از مصرف آب است که توسط کارشناسان به عنوان حد متعارف و کافی برای نیاز های یک خانوار در طول یک دوره زمانی مشخص، تعیین می شود.
2. یارانه برای مصرف کنندگان متعارف: سایر مشترکان عادی که میزان مصرف آب آن ها در محدوده “الگوی مصرف” یا کمتر از آن باشد، همچنان از یارانه دولتی برای آب بها بهره مند خواهند بود. اگرچه ممکن است نسبت به سال گذشته افزایش جزئی در قبض خود مشاهده کنند، اما بخش قابل توجهی از هزینه تمام شده آب برای این گروه، توسط دولت تامین می شود. هدف از این بخش، تشویق عموم مردم به رعایت الگوی مصرف و جلوگیری از اسراف است.
3. کاهش یارانه برای پر مصرف ها: گروه بعدی، مشترکانی هستند که مصرف آن ها از الگوی تعیین شده فراتر رفته و تا دو برابر الگو می رسد. این دسته از مشترکان که به عنوان “پرمصرف” شناخته می شوند، همچنان از مقداری یارانه بهره مند خواهند بود، اما میزان این یارانه به مراتب کمتر از گروه مصرف کنندگان متعارف است. در واقع، با عبور از الگوی مصرف، هزینه هر متر مکعب آب برای این مشترکان به صورت پلکانی افزایش می یابد و سیگنال هشدار جدی تری برای کاهش مصرف به آن ها داده می شود.
4. حذف کامل یارانه برای بدمصرف ها: شدیدترین برخورد تعرفه ای با گروهی صورت می گیرد که مصرف آن ها بیش از دو برابر الگوی مصرف است. این مشترکان که از آن ها با عنوان “بدمصرف” یاد می شود، دیگر هیچ گونه یارانه ای دریافت نخواهند کرد و هزینه آب مصرفی آن ها بر اساس قیمت تمام شده و با اعمال سیستم افزایش پلکانی شدیدتر محاسبه خواهد شد. این بدان معناست که هر متر مکعب آب اضافی برای این گروه، هزینه بسیار سنگینی روی دستشان خواهد گذاشت. افزایش متوسط ۲۸ درصدی بهای آب که در خبرها اعلام شده، بیشترین تاثیر خود را بر روی این دسته از مشترکان نشان خواهد داد و هدف اصلی آن، مهار جدی مصارف بی رویه و خارج از عرف است.

چرا تعرفه ها تغییر کرد؟ ضرورت مدیریت مصرف در شرایط خشکسالی

وزارت نیرو دلیل اصلی این تغییرات تعرفه ای را شرایط حاکم بر منابع آبی کشور، به ویژه تداوم پدیده خشکسالی و محدودیت شدید منابع آب در دسترس، اعلام کرده است. ایران در منطقه ای خشک و نیمه خشک واقع شده و طی سال های اخیر با کاهش چشمگیر بارندگی و افت سطح آب های زیرزمینی مواجه بوده است. در چنین شرایطی، مدیریت مصرف آب شرب و بهداشتی، به خصوص در شهر های بزرگ و پر جمعیت، به یک ضرورت انکار ناپذیر تبدیل شده است.

هدف از اجرای سیستم پلکانی و افزایش قیمت برای پرمصرف ها، تنها جبران هزینه های تامین و توزیع آب نیست، بلکه مهمتر از آن، ایجاد انگیزه اقتصادی قوی برای اصلاح الگوی مصرف و ترویج فرهنگ صرفه جویی در میان تمام اقشار جامعه است. سیاست گذاران امیدوارند که این افزایش قیمت هدفمند، مشترکان را به استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف، بازبینی در عادات روزمره مصرف آب و جلوگیری از هدر رفت آن ترغیب کند.

فرصتی برای کاهش هزینه؛ تشویق مشترکان به صرفه جویی

نکته قابل توجه در این ابلاغیه، تمهیداتی است که برای تشویق مشترکان به کاهش مصرف در نظر گرفته شده است. وزارت نیرو اعلام کرده است که حتی مشترکانی که در حال حاضر بالاتر از الگوی مصرف قرار دارند، می توانند با کاهش مصرف خود، نه تنها از افزایش هزینه جلوگیری کنند، بلکه شاهد کاهش مبلغ قبض خود نیز باشند. به طور مشخص، اعلام شده است که اگر مشترکان پر مصرف و بدمصرف بتوانند تنها ۲۰ درصد از میزان آب مصرفی خود را کاهش دهند، مبلغ قبض آن ها بیش از ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت.

این مکانیسم تشویقی هوشمندانه، نشان می دهد که هدف اصلی وزارت نیرو، افزایش درآمد از محل فروش آب نیست، بلکه مدیریت تقاضا و کاهش فشار بر منابع محدود آبی است. با این ساز و کار، صرفه جویی حتی به میزان اندک، می تواند تاثیر قابل توجهی بر هزینه نهایی داشته باشد و این پیام را به مشترکان می دهد که کنترل هزینه آب، بیش از هر زمان دیگری در دستان خودشان است.

در نهایت، ابلاغ تعرفه های جدید آب شرب و بهداشتی را می توان گامی مهم در راستای واقعی سازی قیمت حامل های انرژی و تطبیق سیاست های ملی با واقعیت های اقلیمی و محدودیت منابع دانست. این سیاست جدید، ضمن تلاش برای حمایت از اقشار ضعیف، پیامی روشن برای تمام مصرف کنندگان دارد: آب، کالایی گرانبها و حیاتی است و مصرف بهینه آن نه تنها یک وظیفه ملی و زیست محیطی، بلکه اکنون یک ضرورت اقتصادی برای مدیریت هزینه های خانوار نیز محسوب می شود.