حوادث ناگوار و پرتکرار در معادن کشور، به‌ویژه در معادن ذغال‌سنگ، زنگ خطری جدی را برای ضرورت توجه به ایمنی و سلامت کارگران به صدا درآورده است. لایحه بودجه ۱۴۰۴، با درک این ضرورت، تمهیدات ویژه‌ای را برای حمایت از کارگران معادن و ارتقای ایمنی این محیط‌های کاری پرخطر در نظر گرفته است. این اقدامات، که شامل بازرسی‌های دقیق‌تر، تعطیلی معادن ناایمن، آموزش‌های ایمنی و پوشش بیمه بیکاری می‌شود، گامی مهم در جهت حفظ جان و سلامت کارگران معادن کشور به شمار می‌رود.
با توجه به حوادث ناگوار اخیر در معادن کشور و ضرورت حفظ ایمنی و سلامت کارگران، بازرسی‌ها و نظارت دقیق‌تر بر عملکرد معادن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا، لایحه بودجه ۱۴۰۴ اقداماتی را برای افزایش ایمنی معادن، به ویژه معادن ذغال‌سنگ، پیش‌بینی کرده است.
حوادث اخیر و ضرورت توجه به ایمنی معادن
در روزهای اخیر، دو حادثه تلخ در معادن کشور رخ داد که منجر به جان باختن تعدادی از کارگران شد:
ریزش معدن باریت در روستای عبدالله آباد مهاباد که به دلیل بارش‌های اخیر اتفاق افتاد و جان یک کارگر را گرفت.
حادثه گازگرفتگی در معدن مهماندویه دامغان که منجر به فوت ۷ کارگر شد.
این حوادث بار دیگر ضرورت توجه به ایمنی معادن و لزوم نظارت دقیق بر عملکرد آنها را یادآوری کرد.
اقدامات پیش‌بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۴
در لایحه بودجه ۱۴۰۴، برای افزایش ایمنی معادن ذغال‌سنگ، اقدامات زیر پیش‌بینی شده است:
ارزیابی ریسک کلیه معادن ذغال‌سنگ کشور از طریق بازرسی با هدایت و راهبری کارگروهی متشکل از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان نظام مهندسی معدن و سازمان استاندارد.
تعطیلی معادن فاقد شرایط ایمنی لازم به مدت ۳ ماه و تحت پوشش قرار دادن کارگران آنها تحت بیمه بیکاری.
الزام بهره‌برداران معادن ذغال‌سنگ به انجام اقدامات لازم برای ارتقای ایمنی معادن ظرف ۳ ماه از زمان تعطیلی.
اجرای دوره آموزش ایمنی برای کلیه کارگران معادن ذغال‌سنگ توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
الزام به داشتن گواهی شرکت در دوره آموزشی ایمنی برای کارگران معادن ذغال‌سنگ.
واریز درآمد مازاد حقوق مالکانه معادن به یک ردیف بودجه‌ای برای صرف انجام اقدامات فوق.
دلایل وقوع حوادث معدنی
کارشناسان، دلایل متعددی را برای وقوع حوادث معدنی، به ویژه در معادن ذغال‌سنگ، برشمرده‌اند:
عدم استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های روز در استخراج معادن.
پایین بودن ایمنی معادن.
تعداد کم بازرسان کار.
لزوم افزایش بازرسی‌ها و نظارت بر معادن
فعالان حوزه کار، بر لزوم افزایش بازرسی کار و نظارت بر معادن کشور تاکید دارند. آنها معتقدند که با وجود آیین‌نامه‌ها و مقررات متعدد، شرایط مطلوب برای فعالیت نیروی انسانی در معادن فراهم نشده است.
مشکلات و چالش‌ها
برخی از مشکلات و چالش‌های موجود در زمینه ایمنی معادن عبارتند از:
محدودیت دولت در استخدام بازرسان کار.
تعداد زیاد معادن و کمبود بازرسان کار.
عدم کارآمدی برخی از نظارت‌ها و بازرسی‌ها.
استفاده از روش های سنتی در استخراج معادن.
عدم اجرای کامل قوانین مربوط به مشاغل سخت و زیان آور.
راهکارهای پیشنهادی
برای بهبود وضعیت ایمنی معادن، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
استفاده از فناوری‌ها و ابزارهای نوین در بازرسی معادن.
افزایش تعداد بازرسان کار.
اجرای کامل قوانین مربوط به مشاغل سخت و زیان آور.
اصلاح ساختارهای سنتی و استخراج به روش‌های مدرن و مکانیزه.
افزایش حقوق و دستمزد کارگران مشاغل سخت.
اجرای طبقه بندی مشاغل در کارگاه های معدنی.
با توجه به اهمیت حفظ جان کارگران و جلوگیری از حوادث ناگوار، ضروری است که اقدامات پیش‌بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۴ به طور کامل اجرا شود و نظارت دقیق بر عملکرد معادن صورت گیرد.