آیا ژن‌های شما سرنوشت سلامت روانتان را رقم می‌زنند؟ کشف راز حساسیت ژنتیکی به محیط!

آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا دو نفر که در شرایط یکسان زندگی می‌کنند، واکنش‌های روانی متفاوتی نشان می‌دهند؟ پژوهشگران دانشگاه کینگز کالج لندن در یک مطالعه بین‌المللی گسترده با بررسی بیش از ۲۱۰۰۰ دوقلوی همسان، به سرنخ‌های مهمی در این زمینه دست یافته‌اند. آن‌ها دریافته‌اند که تفاوت‌های ژنتیکی می‌توانند تعیین کنند که افراد تا چه حد تحت تاثیر تجربیات زندگی قرار می‌گیرند و این موضوع بر ویژگی‌هایی مانند اضطراب، افسردگی و نشانه‌های اوتیسم تاثیر می‌گذارد.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که یک تجربه واحد می‌تواند اثرات کاملاً متفاوتی بر افراد داشته باشد و این تفاوت ناشی از ساختار ژنتیکی آن‌هاست. این پژوهش دریچه‌ای نو به سوی درک تعامل بین ژن و محیط و تاثیر آن بر رشد عصبی و ویژگی‌های روانپزشکی می‌گشاید.

جزئیات کلیدی این پژوهش

• طراحی مبتنی بر دوقلو: در این مطالعه، ۱۰۸۹۶ جفت دوقلوی همسان از نظر ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند تا اثرات محیطی مجزا شوند.
• حساسیت به ویژگی‌ها: ژن‌های مرتبط با رشد، عملکرد ایمنی و تنظیم استرس، بر ویژگی‌های روانپزشکی تاثیر می‌گذارند.
• پاسخ فردی: ژن‌های حساسیت توضیح می‌دهند که چرا تجربیات مشابه، اثرات متفاوتی بر افراد می‌گذارند.

منبع: کینگز کالج لندن

کشف عوامل ژنتیکی موثر بر حساسیت به محیط

تیمی بین‌المللی از پژوهشگران به رهبری کینگز کالج لندن، عوامل ژنتیکی‌ای را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند میزان حساسیت افراد به محیط‌های مختلف را تعیین کنند. این مطالعه که در مجله Nature Human Behaviour منتشر شده، بررسی کرده است که چگونه حساسیت متفاوت افراد به عوامل محیطی می‌تواند بر شدت علائم ADHD (اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی)، ویژگی‌های اوتیستیک، اضطراب و افسردگی، تجربه‌های روان‌پریشی و روان‌رنجوری تاثیر بگذارد.

[تصویری از دوقلوهای همسان و نماد DNA]

محققان موسسه روانپزشکی، روانشناسی و علوم اعصاب (IoPPN) در کینگز کالج لندن، کالج دانشگاهی لندن، دانشگاه کوئین مری لندن و ۲۳ دانشگاه دیگر در سراسر جهان، داده‌های مربوط به ۲۱۷۹۲ دوقلوی همسان (۱۰۸۹۶ جفت) از ۱۱ مطالعه را ترکیب کردند تا واریانت‌های ژنتیکی مرتبط با حساسیت محیطی را کشف کنند. این بزرگترین مطالعه ارتباط گسترده ژنومی (GWAS) دوقلوهای همسان تا به امروز است.

آن‌ها چندین عامل ژنتیکی را شناسایی کردند که با تفاوت در حساسیت محیطی در بین جفت‌های دوقلوی همسان مرتبط بودند. تعامل بین این عوامل ژنتیکی و مواجهه‌های محیطی می‌تواند تفاوت در استعداد ابتلا به بیماری‌های روانپزشکی و رشد عصبی را توضیح دهد.

دیدگاه پژوهشگران

دکتر الهام عصاری، محقق فوق دکترا در کینگز IoPPN و نویسنده اول این مطالعه، می‌گوید: “تفاوت در حساسیت افراد به تجربیات زندگی می‌تواند توضیح دهد که چرا تجربیات منفی یا مثبت یکسان، بسته به ساختار ژنتیکی آن‌ها، اثرات متفاوتی بر سلامت روان افراد دارد.”

او اضافه می‌کند: “یافته‌های ما نشان می‌دهد که واریانت‌های ژنتیکی خاص، چگونگی تاثیر مواجهه‌های محیطی بر علائم روانپزشکی و رشد عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.”

نقش ژن‌ها و تجربیات زندگی در شکل‌گیری ویژگی‌ها

هم ژن‌ها و هم تجربیات زندگی، ویژگی‌های فرد را شکل می‌دهند، از جمله بروز بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، ADHD و اوتیسم. تصور می‌شود که تعامل بین ژنتیک و مواجهه‌های محیطی به تنوع گسترده‌ای از ویژگی‌ها در بین همه گونه‌ها کمک می‌کند. اما شناسایی ژن‌های درگیر در این مسیر، به ویژه برای ویژگی‌های پیچیده روانشناختی، چالش‌برانگیز بوده است.

دوقلوهای همسان (تک‌تخمکی) تقریباً ۱۰۰ درصد از نظر ژنتیکی یکسان هستند، به این معنی که هرگونه تفاوت در ویژگی‌های آن‌ها احتمالاً ناشی از محیط‌هایی است که هر یک تجربه می‌کنند. اگر یک جفت دوقلوی تک‌تخمکی ژن‌هایی داشته باشند که آن‌ها را نسبت به اثرات طیف وسیعی از محیط‌های منحصر به فردی که هر کدام تجربه می‌کنند (به عنوان مثال، روابط یا رویدادهای آسیب‌زا) حساس‌تر می‌کند، نسبت به جفت دیگری که نسبت به این تجربیات حساسیت کمتری دارند، تفاوت بیشتری با هم‌تای خود خواهند داشت. با استفاده از این اطلاعات، می‌توان ژنوم را اسکن کرد تا ژن‌هایی را شناسایی کرد که بر تغییرات در حساسیت محیطی تأثیر می‌گذارند.

در میان دوقلوهای همسان از نظر ژنتیکی، محققان ژن‌هایی را کشف کردند که تغییرات در ویژگی‌های اوتیستیک، اضطراب، افسردگی، تجربه‌های روان‌پریشی و روان‌رنجوری را توضیح می‌دادند که نشان‌دهنده افزایش حساسیت محیطی است. آن‌ها دریافتند که ژن‌های مرتبط با عوامل رشد – مولکول‌های بیولوژیکی که نقش مهمی در رشد عصبی، عملکرد ایمنی و سیستم عصبی مرکزی دارند – با تغییرات در ویژگی‌های اوتیستیک مرتبط هستند.

ژن‌های مرتبط با واکنش به استرس با تغییرات در علائم افسردگی مرتبط بودند. ژن‌های درگیر در تنظیم کاتکولامین‌ها – گروهی از هورمون‌های درگیر در پاسخ به استرس – با تغییرات در تجربه‌های روان‌پریشی مرتبط بودند.

اهمیت یافته‌ها

پروفسور تالیا ایلی، استاد ژنتیک رفتاری رشدی در کینگز IoPPN و نویسنده ارشد مشترک این مطالعه، می‌گوید: “این یافته‌ها تأیید می‌کند که ژن‌ها بر ویژگی‌های روانپزشکی و رشد عصبی تا حدی از طریق تأثیرگذاری بر نحوه واکنش افراد به دنیای اطرافشان تأثیر می‌گذارند.”

او می‌افزاید: “برخی از افراد نسبت به شرایط خود حساس‌تر هستند، و این می‌تواند در شرایط خوب مثبت باشد، اما می‌تواند زندگی را نسبت به دیگران در شرایط استرس‌زا چالش‌برانگیزتر کند.”

پروفسور نیل دیویس، استاد آمار پزشکی در بخش روانپزشکی UCL و نویسنده ارشد مشترک این مطالعه، می‌گوید: “این مطالعه اولاً اهمیت طرح‌های مبتنی بر خانواده و مطالعات دوقلو را در ارائه شواهد قانع‌کننده در مورد چگونگی تعامل ژنوم ما با محیط برای تأثیرگذاری بر سلامت روان نشان می‌دهد.”

او ادامه می‌دهد: “ثانیاً، این مطالعه نشان می‌دهد که تحقیقات علمی ما زمانی بسیار قوی‌تر است که به صورت بین‌المللی همکاری کنیم.”

پروفسور پاتریشیا مونرو، استاد پزشکی مولکولی در دانشگاه کوئین مری لندن و نویسنده ارشد مشترک این مطالعه، می‌گوید: “نتایج این مطالعه یک گام مهم رو به جلو در تفکیک تعاملات ژن و محیط برای ویژگی‌های روانپزشکی است و چارچوبی برای تحقیقات مشابه در سایر ویژگی‌ها ارائه می‌دهد.”

حمایت مالی

این مطالعه از Wellcome Trust بودجه دریافت کرده و از مجموعه داده‌های دوقلو از سراسر جهان استفاده کرده است: ثبت دوقلوهای دانمارکی، گروه دوقلوهای فنلاندی، ثبت دوقلوهای مورسیا، ثبت دوقلوهای هلندی، مطالعه دوقلوهای استرالیایی مسن‌تر، ثبت دوقلوهای سوئدی، مطالعه توسعه اولیه دوقلوها، TwinsUK و مطالعات دوقلوی QIMR Berghofer.

درباره این خبر تحقیقات ژنتیک و سلامت روان

نویسنده: آملیا رمینگتون
منبع: کینگز کالج لندن
ارتباط: آملیا رمینگتون – کینگز کالج لندن
تصویر: تصویر به Neuroscience News اعتبار داده شده است.

تحقیقات اصلی: دسترسی آزاد. “ژنتیک دوقلوهای تک‌تخمکی تاثیر حساسیت محیطی بر فنوتیپ‌های روانپزشکی و رشد عصبی را آشکار می‌کند” توسط الهام عصاری و همکاران. Nature Human Behavior

چکیده

ژنتیک دوقلوهای تک‌تخمکی تاثیر حساسیت محیطی بر فنوتیپ‌های روانپزشکی و رشد عصبی را آشکار می‌کند

حساسیت فردی به مواجهه با محیط ممکن است از نظر ژنتیکی تحت تأثیر قرار گیرد. این تعامل ژنوتیپ با محیط، تفاوت در واریانس فنوتیپی در سراسر ژنوتیپ‌ها را نشان می‌دهد، اما تشخیص این واریانت‌ها چالش‌برانگیز بوده است.

مطالعات ارتباط گسترده ژنومی تفاوت‌های دوقلوهای تک‌تخمکی از طریق تجزیه و تحلیل واریانس مبتنی بر خانواده انجام می‌شود که نسبت به سوگیری‌های سیستماتیک که بر روش‌های مبتنی بر جمعیت تأثیر می‌گذارند، مقاوم‌تر است.

ما داده‌های مربوط به ۲۱۷۹۲ دوقلوی تک‌تخمکی (۱۰۸۹۶ جفت) از ۱۱ مطالعه را ترکیب کردیم تا یکی از بزرگ‌ترین متاآنالیزهای مطالعات ارتباط گسترده ژنومی تفاوت‌های فنوتیپی تک‌تخمکی را در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان به طور جداگانه، برای هفت فنوتیپ روانپزشکی و رشد عصبی انجام دهیم: علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، ویژگی‌های اوتیستیک، علائم اضطراب و افسردگی، تجربه‌های روان‌پریشی، روان‌رنجوری و بهزیستی.

نسبت‌های واریانس فنوتیپی توضیح داده شده توسط چندریختی‌های تک نوکلئوتیدی در این فنوتیپ‌ها تخمین زده شد (h^۲ = ۰–۱۸%)، اما غیردقیق بودند.

ما ۱۳ ارتباط معنادار در سطح ژنوم (چندریختی‌های تک نوکلئوتیدی، ژن‌ها و مجموعه‌های ژنی) را شناسایی کردیم، از جمله ژن‌های مرتبط با واکنش به استرس برای افسردگی، ژن‌های مرتبط با فاکتور رشد برای ویژگی‌های اوتیستیک و ژن‌های مرتبط با جذب کاتکولامین برای تجربه‌های روان‌پریشی.

این بزرگترین مطالعه ژنتیکی دوقلوهای تک‌تخمکی تا به امروز است که روشی جایگزین برای مطالعه معماری ژنتیکی حساسیت محیطی را نشان می‌دهد.

توان آماری برای برخی از تجزیه و تحلیل‌ها محدود بود و خواستار مطالعات آینده با قدرت بیشتر بود.

منبع