در برخی مواقع، زن به دلایل مختلف ممکن است تصمیم به بخشش مهریه خود بگیرد، اما در صورت پشیمانی، این سوال به وجود می‌آید که آیا زن می‌تواند مهریه بخشیده شده را پس بگیرد؟ برای پاسخ به این پرسش، نیاز به بررسی شرایط و ضوابط قانونی است. در این مقاله، انواع روش‌های بخشش مهریه، شرایط آن‌ها و موقعیت‌هایی که در آن‌ها زن می‌تواند یا نمی‌تواند مهریه خود را بازپس گیرد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی، توصیه می‌شود با بهترین وکیل خانواده در تهران مشورت کنید. همچنین، برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت‌های حقوقی معتبر مانند وکیل چی (vakilchi.com) و یا وکیل تو مراجعه کنید.
انواع بخشش مهریه چگونه است؟
در فقه و حقوق اسلامی، بخشش مهریه که با اصطلاح «بذل مهریه» شناخته می‌شود، به معنای صرف‌نظر کردن زن از مهریه خود به نفع شوهر است و در شرایطی با کمک گرفتن از بهترین وکیل حقوقی در تهران می‌توان که از بخشش مهریه رجوع کرد. این بخشش می‌تواند به اشکال مختلفی صورت گیرد که هر کدام از لحاظ اعتبار و امکان رجوع، شرایط متفاوتی دارند. بر اساس منابع معتبر فقهی و حقوقی، انواع بخشش مهریه به صورت زیر قابل تقسیم است:
- ابراء ذمه زوج: زن با امضای سند رسمی در دفترخانه، شوهر را از پرداخت مهریه بری می‌کند. این عمل یک‌طرفه است و نیاز به رضایت مرد ندارد. پس از ابراء، دیگر امکان مطالبه مهریه وجود نخواهد داشت.
- هبه مهریه: اگر مهریه وجه نقد یا سکه باشد، با بخشش آن، زن حق رجوع نخواهد داشت. اما در صورت هبه مال معین (مثل خانه یا خودرو)، اگر مال هنوز نزد شوهر باشد و بخشش در برابر مال دیگری نبوده باشد، امکان رجوع وجود دارد.
- صلح مهریه: زن می‌تواند مهریه را در قالب عقد صلح به شوهر واگذار کند. این عقد لازم است و تنها در صورت وجود شرط فسخ یا توافق طرفین قابل برهم‌زدن خواهد بود. در حالت عادی رجوع امکان‌پذیر نیست.
- بذل مهریه: در طلاق خلع یا مبارات، زن مهریه یا مالی را به شوهر می‌بخشد تا طلاق بگیرد. اگر زن در دوران عده به مهریه رجوع کند، مرد نیز می‌تواند به زندگی مشترک بازگردد و طلاق، رجعی خواهد شد.
آیا زن می‌تواند مهریه بخشیده شده را پس بگیرد؟
بخشش مهریه پس از عقد، موضوعی است که به اختیار کامل زن انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، زن مهریه‌ای را که بر عهده همسر یا حتی پدر شوهر است، از طریق یکی از روش‌های حقوقی می‌بخشد. با این حال، گاه پیش می‌آید که پس از این اقدام، زوجه از تصمیم خود پشیمان شده و قصد بازپس‌گیری مهریه را دارد. اینکه آیا چنین رجوعی ممکن است یا نه، به نوع توافق و شکل حقوقی بخشش بستگی دارد و در همه موارد یکسان نیست.
اگر مهریه در دفاتر اسناد رسمی بخشیده شده باشد یا زن با ابراء، شوهر را از پرداخت آن بری کرده باشد، دیگر امکان بازگشت به مهریه وجود نخواهد داشت. در مقابل، اگر بخشش به صورت هبه انجام شده باشد، در شرایطی خاص مانند وجود عین مهریه و نبود هبه معوض، رجوع ممکن است. همچنین در مواردی که زن در طلاق خلع یا مبارات، مهریه را بذل کرده باشد، تا پایان عده حق رجوع دارد، اما با این کار، شوهر نیز می‌تواند به زندگی مشترک بازگردد.
| نوع بخشش مهریه و شرایط آن | امکان پس گرفتن مهریه |
|---|---|
| بخشش در دفاتر اسناد رسمی | غیر ممکن – پس از بخشش در دفاتر اسناد رسمی، امکان رجوع وجود ندارد. |
| ابراء مهریه | غیر ممکن – زن شوهر را از پرداخت مهریه بری کرده و پس گرفتن آن امکان‌پذیر نیست. |
| بخشش به صورت هبه | ممکن در شرایط خاص – در صورت وجود عین مهریه و نبود هبه معوض، رجوع ممکن است. |
| بذل مهریه در طلاق خلع یا مبارات | ممکن تا پایان عده – زن می‌تواند تا پایان عده از بذل مهریه رجوع کند. |
| بخشش به صورت معوض | غیر ممکن – در صورت هبه معوض، زن نمی‌تواند مهریه را پس بگیرد. |
شرایط بخشش مهریه از سوی زن
بخشش مهریه باید طبق شرایط مشخصی انجام شود تا به‌درستی در نظر قانون معتبر باشد. در اینجا، چندین شرط ضروری برای اعتبار بخشش مهریه وجود دارد که بر اساس آن، زن می‌تواند مهریه خود را به‌طور قانونی ببخشد.
- رضایت و اختیار زن: بخشش مهریه باید کاملاً با رضایت و اختیار زن انجام گیرد. زن باید آزادانه و بدون فشار یا اجبار تصمیم به بخشیدن مهریه بگیرد. اگر زن به دلیل فشارهای خارجی مجبور به این کار شود، بخشش مهریه از نظر قانونی معتبر نخواهد بود.
- عدم وجود تهدید یا اجبار: بخشش مهریه نباید تحت تهدید یا اجبار باشد. اگر زن تحت فشار قرار گیرد و بخشش مهریه به‌صورت تهدیدی باشد، این بخشش از نظر قانونی قابل قبول نخواهد بود. در چنین شرایطی، زن می‌تواند برای رجوع به مهریه اقدام کند.
- ثبت بخشش مهریه: برای جلوگیری از اختلافات حقوقی، ثبت بخشش مهریه در دفاتر اسناد رسمی مهم است. زن بهتر است این بخشش را به‌صورت کتبی و در حضور دو شاهد انجام دهد تا به‌عنوان مدرک قانونی معتبر باقی بماند. این کار می‌تواند در صورت بروز مشکلات حقوقی به اثبات نیت واقعی زن کمک کند.
شرایط رجوع از بخشش مهریه
در قانون مدنی ایران، شرایط رجوع از بخشش مهریه به‌طور دقیق مشخص نشده است. با این حال، به طور کلی زن می‌تواند در شرایط خاصی از بخشش مهریه خود رجوع کند. این شرایط عبارتند از:
- بخشیدن مهریه تحت اکراه یا تهدید: اگر زن بتواند ثابت کند که بخشش مهریه در شرایطی صورت گرفته که او تحت فشار یا تهدید قرار داشته است، می‌تواند درخواست بازپس‌گیری مهریه را بکند. در این حالت، به دلیل اینکه بخشش مهریه در این شرایط به‌طور داوطلبانه نبوده، ممکن است قاضی تصمیم به بازگرداندن مهریه بگیرد.
- بخشش مهریه به دلیل جهل یا اشتباه: اگر زن به دلایلی مانند نداشتن آگاهی کافی از حقوق خود یا اشتباه در تشخیص وضعیت مالی یا حقوقی خود، مهریه را بخشیده باشد، می‌تواند این موضوع را به عنوان دلیل برای رجوع از بخشش مهریه مطرح کند. در این صورت، با اثبات اینکه بخشش مهریه بر اساس جهل یا اشتباه بوده است، زن امکان بازپس‌گیری مهریه را خواهد داشت.
- بخشش مهریه به دلیل شرایط خاص و موقتی: اگر زن مهریه خود را در شرایط خاص و موقتی مانند ضرورت‌های زندگی یا به دلیل مشکلات مالی و فشارهای موقتی بخشیده باشد، پس از رفع آن شرایط، ممکن است بتواند از بخشش مهریه خود رجوع کند. در چنین مواردی، زن باید اثبات کند که شرایطی که باعث بخشش مهریه شده است، دیگر وجود ندارد.
کلام آخر
بخشش مهریه از سوی زن، اقدامی کاملاً ارادی و وابسته به شرایط حقوقی مشخصی است که نوع بخشش و نحوه ثبت آن در امکان رجوع تأثیر مستقیم دارد. اگرچه در برخی موارد مانند ابراء یا صلح رسمی، بازگشت به مهریه امکان‌پذیر نیست، اما در شرایطی مانند هبه غیر معوض یا بذل مهریه در طلاق خلع، امکان رجوع قانونی وجود دارد. همچنین اگر زن بتواند ثابت کند که تحت اجبار، تهدید یا ناآگاهی اقدام به بخشش کرده است، می‌تواند نسبت به بازپس‌گیری مهریه خود اقدام نماید.
بسیار خوشحال و خرسندیم که این مقاله را تا انتها مطالعه کردید. اگر که احساس می‌کنید مطالب ارائه شده برای شما کافی نبود و یا نیاز به مشاوره با وکلای متخصص داشتید، می‌توانید به سایت‌های حقوقی معتبر مانند سایت وکیل چی (vakilchi.com) مراجعه کنید.
