آیا حق اعتراض، ناجی بازنشستگی کارگران سخت‌کوش می‌شود؟”

آیا اعتراضات، ناجی بازنشستگی کارگران زحمتکش نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌شود؟

این سوالی است که ذهن بسیاری از کارگران و فعالان صنفی را به خود مشغول کرده است. در شرایطی که مشکلات معیشتی و نگرانی‌ها درباره آینده شغلی و بازنشستگی افزایش یافته، آیا اعتراض و پیگیری مطالبات می‌تواند راهگشای بهبود وضعیت بازنشستگی کارگران باشد؟

“آرمین خوشوقتی”، کارشناس حقوق و روابط کار، در مورد رای اخیر هیات عمومی دیوان عدالت اداری با عنوان «رای وحدت رویه در خصوص حق اعتراض سازمان تأمین اجتماعی نسبت به آراء مراجع حل اختلاف کار» که برای تأمین اجتماعی حق اعتراض در ارتباط با آراء بیمه‌ای مراجع حل اختلاف قائل شده، به خبرنگار ایلنا گفت:

سال‌ها پیش در سازمان تأمین اجتماعی رویه‌ای به نام «اصلاح سوابق» تعریف شد. اگر کارگری مدعی بود برای سال‌هایی که کار کرده، حق بیمه‌اش از سوی کارفرما رد نشده، می‌توانست به تأمین اجتماعی مراجعه کند. سازمان سوابق او را بررسی می‌کرد و در صورت صحت، سوابق بیمه‌اش را از کارفرما مطالبه می‌کرد.

او افزود: اما تأمین اجتماعی در مواردی مانند بازنشستگی پیش از موعد، سخت و زیان‌آور با کارگر همراهی نمی‌کند. به همین دلیل کارگران از ماده ۱۴ قانون کار استفاده می‌کنند و دیگر سراغ تأمین اجتماعی نمی‌روند. در صورت بروز مشکلات بیمه‌ای در مراجع حل اختلاف کار شکایت می‌کنند. این مراجع موضوع را بررسی می‌کنند و اگر حق با کارگر باشد، این مراجع تأمین اجتماعی را مکلف به برآورده کردن حقوق بیمه‌ای کارگران می‌کنند.

خوشوقتی با بیان اینکه در مواردی تأمین اجتماعی از رای هیات‌های تشخیص و حل اختلاف ادارات کار تبعیت نمی‌کرد، ادامه داد: در نتیجه، کارگران زیادی سراغ دیوان عدالت اداری می‌رفتند و از تأمین اجتماعی شکایت می‌کردند. آن زمان، تأمین اجتماعی ناچار به اجرای رای می‌شد.

در روزهای اخیر، رای وحدت رویه در خصوص حق اعتراض سازمان تأمین اجتماعی نسبت به آراء مراجع حل اختلاف کار از سوی هیات عمومی دیوان صادر شده که به گفته خوشوقتی، این کارشناس حقوقی، این رای، سازمان تأمین اجتماعی را در مقام نهادی عمومی در آراء مراجع حل اختلاف ذی‌نفع شناخته است.

به اعتقاد این کارشناس حقوقی، امروزه با رای جدید دیوان، اوضاع تغییر کرده است. سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند خودش از آراء صادره شکایت کند؛ یعنی همان نهادی که باید تکیه‌گاه کارگران باشد، اکنون در جایگاه شاکی آن‌ها ایستاده است.

خوشوقتی اضافه می‌کند: با رأی تازه‌ای که دیوان عدالت اداری صادر کرده، سازمان تأمین اجتماعی از یک «نهاد اجرایی» به یک «معترض رسمی» تبدیل شد. نهادی که باید از بیمه‌شدگان حمایت کند، حالا می‌تواند علیه همان کارگران شکایت کند. بر اساس رأی جدید هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، سازمان تأمین اجتماعی مجاز شد به آراء مراجع حل اختلاف وزارت کار اعتراض کند. این یعنی نهاد بیمه‌گر که خود ذینفع مستقیم در پرونده‌های بیمه‌ای است، اکنون این اختیار را دارد که در برابر تصمیم‌هایی که معمولاً به نفع کارگران صادر می‌شوند، قد علم کند. این یعنی نهاد بیمه‌گر، که خود ذینفع مستقیم در پرونده‌های بیمه‌ای است، اکنون این اختیار را دارد که در برابر تصمیم‌هایی که معمولاً به نفع کارگران صادر می‌شوند، قد علم کند. این یعنی همین نهاد بیمه‌گر، که خود ذینفع مستقیم در پرونده‌های بیمه‌ای است، اکنون این اختیار را دارد که در برابر تصمیم‌هایی که معمولاً به نفع کارگران صادر می‌شوند، قد علم کند.

به اعتقاد این کارشناس حقوقی، امروزه با رای جدید دیوان، اوضاع تغییر کرده است. سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند خودش از آراء صادره شکایت کند؛ یعنی همان نهادی که باید تکیه‌گاه کارگران باشد، اکنون در جایگاه شاکی آن‌ها ایستاده است.

به گفته «محسن باقری»، فعال کارگری و از نمایندگان کارگری در مذاکرات مزدی، تأمین اجتماعی قبلاً هم به پرونده‌های مراجع حل اختلاف ورود می‌کرد و آراء مغایر با منافع خود را از سوی برخی شعبات صادر شده بود، در نهایت در دیوان عدالت، به تأمین اجتماعی حق اعتراض داده شد و لذا سازمان می‌تواند به آراء مراجع حل اختلاف، حتی آرايی که به نفع کارگران صادر شده، اعتراض کند.

باقری مشکل اصلی این رای را در مورد بازنشستگی سخت و زیان‌آور می‌داند و می‌گوید: تأمین اجتماعی با استناد به این رای دیوان عدالت اداری می‌تواند به آرايی که به نفع کارگران مشاغل سخت صادر شده اعتراض کند و حقوق بیمه‌ای آن‌ها را به‌خصوص در مورد بازنشستگی پیش از موعد سلب نماید.

این فعال کارگری با بیان اینکه «ورود تأمین اجتماعی به آراء مراجع حل اختلاف به ضرر کارگر تمام می‌شود» تصریح می‌کند: تأمین اجتماعی به جای اینکه به دنبال راه‌های مؤثر برای مدیریت درست منابع باشد، به دنبال سلب حقوق کارگران مشاغل سخت شده؛ آقایان گویا مدیریت منابع بلد نیستند! تا دیروز می‌گفتند ۱۰۰ همت کسری داریم حالا می‌گویند ۴۰۰ همت کسری داریم!

او افزود: اگر واقعاً مدیریت منابع بلد نیستند، لطفاً صندلی‌های مدیریتی را تخلیه کنند؛ سوال ما این است که پول‌های ما کارگران کجا می‌رود؟

باقری در پایان گفت: سوءمدیریت‌ها موجب شده منابع و دارایی‌های کارگران کاهش یابد و این دلیل نمی‌شود تأمین اجتماعی به دنبال لابی کردن و گرفتن رأی به ضرر کارگران باشد! تأمین اجتماعی چرا مقابل کارگران ایستاده است؟!