انتخابات تناسبی؛ آیا احزاب در ایران قویتر میشوند؟ بررسی دیدگاهها و چشماندازها
انتخابات، یکی از مهمترین ارکان مردمسالاری است و در این میان، روش برگزاری آن نقش بسزایی در تعیین سرنوشت کشور دارد. وی در ادامه اظهار کرد، در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، همواره تلاش شده است تا با برگزاری انتخاباتی پرشور و مشارکت حداکثری مردم، زمینه پیشرفت و تعالی کشور فراهم شود؛ با این حال، مشکلاتی نظیر عدم تناسب آرای مردم با کرسیهای مجلس و نیز چالشهای مربوط به برگزاری انتخابات بهصورت تمام الکترونیکی، همواره مورد بحث و بررسی بوده است.
وی در ادامه افزود: در زمینه روش برگزاری انتخابات، پیشنهادات متعددی ارائه شده است، از جمله برگزاری انتخابات بهصورت «تمام الکترونیکی» در تمام شهرها، که مستلزم رفع برخی از موانع و مشکلات است. این در حالی است که فراهم کردن سازوکارهای لازم و تدوین سازوکارهای امنیتی برای برگزاری تمام الکترونیکی انتخابات در حال انجام است.
تغییر شیوه برگزاری انتخابات در تهران؛ گامی به سوی تقویت احزاب؟
وزیر کشور تأکید کرد که تغییر دوم در سازماندهی، «انتخابات تناسبی» در شهر تهران است. در شیوه تناسبی، احزاب میتوانند فهرست انتخاباتی ارائه کنند که بهصورت قانونی ثبت شده و دارای مجوز رسمی باشند. هر تشکلی که مجوز قانونی داشته باشد، میتواند فهرست «کد مخصوص» خود را ارائه دهد و رأیدهندگان میتوانند به تمام افراد آن فهرست رأی دهند.
وی در ادامه افزود، همه مسائل با یک انتخابات تناسبی حل نمیشود، اما این شیوه میتواند گامی مؤثر در جهت ارتقای رقابت سالم سیاسی باشد. به باور ما در دولت چهاردهم و وزارت کشور، وظیفه داریم فرصتی برابر برای رقابت میان احزاب فراهم کنیم.
هدف از برگزاری انتخابات تناسبی، جلوگیری از بزرگتر شدن شکافهای اجتماعی
وی در ادامه خاطرنشان کرد که هدف از برگزاری انتخابات بهصورت تناسبی، جلوگیری از نادیده گرفته شدن صدای اقلیتها است. در این صورت، احزابی که درصد کمی از آرا را بهدست میآورند، میتوانند متناسب با میزان رأی خود، سهمی از کرسیها داشته باشند. در حال حاضر، این مرحله فقط برای تهران است و مرحله بعدی برای شهرهای بالای 100 هزار نفر خواهد بود.
مزایای انتخابات تناسبی و نقش آن در تقویت احزاب
وی افزود: انتخابات مجلس نیز میتواند به همین شکل انجام شود؛ یعنی هر حزب که درصدی از آرا را کسب کند، به همان نسبت کرسیهایی به آن اختصاص داده شود. کار حزبی و انتخابات، نماد و تجلی واقعی فعالیت سیاسی احزاب است و برگزاری تناسبی انتخابات، یک گام رو به جلو در مسیر توسعه سیاسی و تقویت فعالیت حزبی در کشور محسوب میشود.
مؤمنی با بیان اینکه در این زمینه انتقاداتی وجود دارد که انتخاب شهردار و مسائل مربوط به آن دشوار میشود، تصریح کرد که همین حالا نیز این مشکل به صورتی جدی وجود دارد. بسیاری از شوراهای شهر که 5 تا 9 نفر عضو دارند، در انتخاب شهردار با مشکل برمیخورند. برای مثال، در یک شورا و شهرداری همفکر، ممکن است 4 نفر یک طرف و 5 نفر طرف دیگر باشند و در نهایت، تصمیم به تغییر شهردار بگیرند.
اهمیت توجه به نظرات کارشناسان و اطلاعرسانی در خصوص تغییرات انتخاباتی
وی با اشاره به اینکه میانگین عمر خدمت شهرداران ما 1.4 سال است و در برخی شهرها این میزان حتی به 5 ماه هم کاهش مییابد، بیان کرد که بنابر این، در شهرهایی که شهردار و اعضای شورای شهر همسو هستند، این مشکلات همچنان وجود دارد. در آییننامههایی که در دولت تصویب شده، تغییراتی در خصوص سازماندهی انتخابات شوراها لحاظ شده است که یکی از آنها برگزاری الکترونیکی انتخابات است.
نظر خانه احزاب در این آییننامه لحاظ شده و شورای نگهبان نیز در این روند حضور دارد و همکاری خوبی میان نهادهای ذیربط برقرار است.
وزیر کشور در ادامه خاطرنشان کرد که در آییننامه، به بررسی سازوکار انتخابات، احزاب، فهرستها، رأی دادن به افراد و احزاب، انتخابات الکترونیکی احراز هویت و افزایش مشارکت در انتخابات پرداخته میشود. احزاب دارای مجوز میتوانند فهرست خود را ارائه دهند و یک کد برای رأیدهی دریافت کنند.
وزیر کشور با تأکید بر ضرورت آموزش و اطلاعرسانی درباره این تغییرات، توسط رسانهها به ویژه رسانه ملی، بیان کرد: در انتخابات الکترونیکی، احراز هویت نیز بهصورت دقیق و غیرقابل تکرار انجام میشود و آرا به دقت شمارش خواهد شد. برگزاری انتخابات تناسبی و الکترونیکی، گامی بزرگ در جهت شفافیت، عدالت انتخاباتی و تقویت احزاب است. هرچند تمامی مسائل تنها با تغییر در روش انتخابات حل نخواهد شد، اما این اصلاحات میتواند آغازگر تحولی مثبت در نظام انتخاباتی و سیاسی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد.
در ادامه این نشست، علی زینیوند، معاون سیاسی وزیر کشور، به تشریح ابعاد مختلف این موضوع پرداخت و یادآور شد، علاوه بر این نشست، 7 جلسه مستمر هم در قالب 7 فراکسیون عضو خانه احزاب با معاونت سیاسی برگزار شده است. همچنین برای اولین بار، حوزه معاونت سیاسی وزارت کشور به دفاتر احزاب رفت و از نزدیک با آنها دیدار کرد که ادامهدار خواهد بود. در استانهای بوشهر و خراسان رضوی نیز نشستی با احزاب و فعالان سیاسی داشتیم.
معاون سیاسی وزیر کشور خطاب به احزاب و فعالان سیاسی تأکید کرد: وزارت کشور خانه شماست و دولت هم هیچ تفاوتی بین احزاب قائل نیست و عمیقاً به این موضوع معتقد است. همانوقت که مستحضر هستید انتخابات هفتمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در تهران بهصورت تناسبی برگزار میشود که تقریباً بر پایه فعالیت احزاب خواهد بود.
وی در ادامه بیان کرد: فرآیند انتخابات شروع شده و اطلاعیه شماره یک نیز منتشر شده است. مشمولان از 27 تا 30 مهرماه مهلت ثبتنام دارند و ثبتنام داوطلبان نیز از 27 تا 3 دی 1400 برگزار خواهد شد.
همچنین در این نشست، 7 نماینده از هر فراکسیون اصلاحطلبان، اصولگرایان و مستقلین خانه احزاب و دبیران کل احزاب دیدگاهها و نقطه نظرات خود را با موضوع سازوکار جدید انتخابات تناسبی نزدیکتر شدن ارتباطات و تعاملات احزاب و وزارت کشور، انتقاد از نادیده گرفته شدن نقش آفرینی احزاب در اداره کشور و تأکید بر مسئولیتپذیری و پاسخگو کردن احزاب بیان کردند.
