واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش تصويري و تشريحي/غربت تنها بازمانده هنر اصيل اردبيل/ شمارش آخرين نواهاي چكش مسگري
غربت تنها بازمانده هنر اصيل اردبيل/ شمارش آخرين نواهاي چكش مسگري
اردبيل – خبرگزاري مهر: اگر زماني طنين آهنگين چكش 60 مسگر در بازار زرگران اردبيل نواي شورانگيز زندگي اصيل را تداعي مي كرد، امروز غربت سهم تنها بازمانده اين هنر 200 ساله و رو به فراموشي است.
به گزارش خبرنگار مهر، هنر مسگري از جمله هنرهايي است كه قرباني زندگي مدرن و پر درد سر امروز شده و ظروف مسي جاي خود را به ظروف تفلون و شيشه اي داده تا بشر امروز بيش از پيش از اصالت و سنتهاي سرشار از معناي خود فاصله بگيرد.
به دليل پرداختهاي جز در كتب تاريخي منشا درست هنر مسگري در اردبيل مشخص نبوده و تلاشها و بررسيهاي منابع كتبي و شفاهي، قدمت اين هنر را به 200 سال قبل به عقب برد.
ظروف مسي در كاربريهاي مختلف از جمله كاسه، بشقاب، ليوان، پارچ آب، آفتابه، مجمعي، سيني و حتي ديگهاي غذا علاوه بر نگين سفره خانواده هاي ايراني و اردبيلي، عاملي براي سلامت جسمي مصرف كننده بوده و باكتري زدايي و خون سازي تنها بخشي از ويژگيهاي اين ظروف است كه جاي خود را به ظروف سرطان زاي امروزي داده است.
رحمان آفتابي آذر آخرين بازمانده بازار مسگران اردبيل
كانون ساخت ظروف مسي در اردبيل راسته مسگران فعلي در بازار قيصريه است كه گشت و گذاري در آن خاموش شدن نواي چكش شاغلان اين حرفه را به وضوح عيان مي سازد.
تنها بازمانده صنعت مسگري با 70 سال سابقه
تنها بازمانده بازار مسگران "رحمان آفتابي آذر" 85 ساله نزديك به 70 سال است كه به عنوان يادگاري فراموش شده از اين هنر قديمي در بازار مسگران همچنان ظروف مسي مي سازد.
مي گويد چون ظروف بزرگ مسي به فروش نمي رود به شكل ضايعات از اردبيل خارج مي شود و دوباره بخشي از آن توسط مسگران زنجاني در قالب ظروف كوچك به اردبيل بر مي گردد.
صادرات ظروف مسي اردبيل
اما جلوه كار آفتابي آذر تنها در مهارت وي نيست. اين صنعتگر از ظروف عتيقه و حتي متعلق به بارگاه شيخ صفي كه در موزه نگهداري نمي شده ياد مي كند و مي گويد تعمير ظروف قديمي را هم انجام داده است.
بي توجهي به حفظ آثار باستاني موجب شده در سالهاي اخير ظروف بسياري از اين دست به شكل ضايعات از استان خارج شود، بطوريكه برخي از شهروندان معتقدند ضايعات ظروف مسي اردبيل به كشورهاي ديگر نيز صادر مي شود و در اين ميان هيچ اقدامي براي ممانعت از اين مهم صورت نمي گيرد.
بي مهري گريبان سفيد كاري را نيز گرفت
سفيد كاري مس با موادي چون قلع، اسيد سولفوريك، اسيد كلريك و نشادر به منظور احيا و زيبا سازي آن انجام مي شود كه هنري است آميخته به مسگري و لازم و ملزوم آن. سيد كمال سيدي كه ميراث چهار نسل سفيدكاري را از پدران خود به ارث برده آخرين سفيد كار و همسايه هنرمند آفتابي آذر است.
اين صنعتگر كه ماهانه نزديك به 300 ديگ مسي را از سراسر استان سفيد كاري مي كند مي گويد عمر ظروف مسي در صورتي كه در رطوبت نگه داشته نشود تا 50 سال است با اين وجود هر سال لازم است قلع اندود و سفيد كاري شود تا تاثيرات منفي رطوبت و هوازدگي بر روي آن از بين برود.
برخي مواد استفاده شده در سفيد كاري وارداتي و قيمت آن متاثر از تغييرات نرخ كالا هاست، اما مهمترين نگراني اين صنعتگر متوقف ماندن آن در تنها بازماندگان آن است.
وقتي كار يدي ارزش محسوب نمي شود
تنها بازمانده بازار مسگران حتي بيمه از كار افتادگي و بازنشستگي ندارد و به عقيده صنعتگران به دليل بي توجهي به حمايت از اين قشر كار يدي بي ارج و مزد مانده و صنعتگر به سختي معاش خود را مي گذراند.
مغازه كوچك آفتابي آذر كه بوي گذشته هاي سرشار از خاطره را در بر دارد نيازمند نوري است كه با حضور شاگردان اين استاد روشن شود.
اما سلايق امروزي و فقدان برنامه ريزي در اين حوزه دست به دست هم داده تا به عنوان بسياري از صنوف از جمله ساخت سنگهاي تزئيني براي انگشتر كلاسهاي آموزشي داشته باشد، اما يكي از مهمترين صنايع استان به فراموشي سپرده شود.
نه سفيدكاري و نه مسگري توسط فرزندان آخرين بازمانده ها ادامه نمي يابد و ميراث داري هنر پدر به دليل بي مهري كه بر وي روا داشته و عدم حمايتها در كنار پيشه سخت، فرزندان را از پذيرش اين مسئوليت دلسرد كرده است.
نواهاي پاياني هنر مسگري در اردبيل گوش شنوا ندارد
اين صنعتگران اما گلايه اي از بي نتيجه ماندن اطلاع رساني هاي رسانه از جمله صدا و سيما و مطبوعات دارند.
آفتابي آذر مي گويد تا به امروز بارها به مغازه ام آمده اند براي فيلم و عكس و صحبت كه بي تاثير بوده و هيچ تغييري در اين هنر بوجود نياورده است و مثلا ميراث فرهنگي حتي يكبار به سراغ من نيامده و صحبتي با من نداشته است.
چشمان مهربان يادگار ارزشهاي هنري اردبيل نگران سرنوشت اين هنر است، با صدايي نگران تاكيد مي كند اي كاش كسي بار اين صنعت را پس از او به عهده مي گرفت.
مهمانيهاي اردبيل ديگر مزين به سفره هاي مسي نيست و ظروف تفلوني و شيشه اي رقيب صنعتي شده كه هم در فرم و هم در محتوا كم از رقيب دارد، اما بي توجهي به مديريت سليقه مردم باعث شده صنعت مسگري در اردبيل آخرين نواهاي خود را بنوازد.
گزارش: ونوس بهنود
© 2003 Mehr News Agency .
سه|ا|شنبه|ا|25|ا|مهر|ا|1391
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 283]