واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: آسيابهاي آبي كمره خمين هنر بهره گيري گذشتگان از انرژي طبيعت
فنون و صنايع سنتي گذشته چون ديگر مظاهر و تمدن باستان بخوبي پاسخگوي نيازهاي زمان و نشانه توانايي بشر در بهره گيري از طبيعت پيرامونش است.
وجود آسيابهاي آبي و بادي در مناطق مختلف نمادي از پيشينه فرهنگي و توانايي مردمان گذشته در بهره گيري از نيروهاي خفته است و آسيابهاي روستاي كمره شهرستان خمين از دستاوردهاي مهم ساكنان اين منطقه است.
كمره از روستاهاي دهستان حمزه لو ، در هشت كيلومتري شمال شهرستان خمين واقع شده كه از ويژگيهاي اين روستا وجود 9آسياب تاريخي دايم در گردش است كه هشت آسياب با آب چشمه يوجان و يك آسياب با چشمه نازي بگردش بوده است.
اگرچه اين آسيابها امروزه از گردش افتاده اند و تنها ساختمان و ابزارهاي آسياباني آن برجاي مانده اما تماشاي اين آثار در شناخت تاريخ منطقه كمره بسيار مهم است.
تاريخ دقيق ايجاد آسيابهاي كمره مشخص نيست، اما اين منطقه داراي پيشينه غني تاريخي است كه تا قبل از اسلام نيز تداوم يافته است.
آب دوچشمه دايمي كه به فاصله 20متر از هم از لاي سنگ بيرون ميزند ، حدود 24 تا 30 اينچ است و در گذشته در هر شبانه روز دو تن آرد توليد مي كرده است.
نام آسيابها از صاحبان اوليه آنهاو از ويژگي اقليمي اطراف گرفته شده كه به نامهاي "پاچغا"
،"اسياسرخ"،"آسيا سفيد"،"اميري"،"آسيا نو" شهرت يافته اند.
ساختمان آسيابها از سه قسمت كاملا مجزا شامل "مرد خانه"،"پاچال" و "مال بند" تشكيل شده است، قسمت مياني ساختمان برروي در ورودي آسياب ، محل نشستن و بيتوته آسيابان و وزن نمودن گندم و آرد بوده است.
"مردخانه"كه از وسط به اندازه يك متر بلندتر و در وسط آن تنوري است كه جهت بستن كرسي و پختن نان از آن استفاده مي شده است.
"پاچال" قسمتي از آسياب و آرتيلان و ديگر اسباب آسياب در آن قرار دارد كه در بيشتر آسيابها در سطح پايين تري از سطح نشين بند ساخته شده كه علت آن عدم نفوذ رطوبت به قسمت ساختمان مياني و مالبند است.
"مال بند" يا طويله محل مجزا جهت بستن حيواناتي است كه بار گندم به آسياب مي آوردند كه قسمتي از آن براي انبار كردن گندم ساخته شده بود.
"دليبان" كه محلي در قسمت همكف ساختمان مياني و در داخل امتداد يكي از ديواره نشين بند به شكل چهار گوش و با عمق 30سانت ساخته شده كه آسيابان كيسه گندم را در آن ريخته و گندم از سوراخي در كف دليبان بوسيله سول به لاي سنگهاي آسياب راه مي يابد.
"سول" چوبي در حدود 5/1متر كه داخل آن خالي و به شكل ناودان كه از زير سوراخ دليبان و با شكستگي از ديواره هاي آن خارج شده و گندم از انتهاي لبه آن در سوراخ سنگ ريخته مي شود.
"شيطانك" طنابي كه سرآن به لب انتهاي سول و سرديگر آن به ديواره آسياب وصل است كه هنگام حركت و چرخش سنگ اسياب كه اندكي از مركز خود خارج مي شود سول را در موقع سرازير شدن لرزش دارد به طرف خود مي كشد.
"تيرك" چوبي كه يك سرآن داخل ديوار دليبان و سرديگر آن داخل ديوار مقابل است و با فاصله يك متر در بالاي سرسنگ قرار دارد كه وسط آن سوراخي با نام چغچعه است كه سنگ به دور آن پيچيده شده است.
"چغچعه" چوبي گرد و نسبتا باريك كه در فاصله چند سانتي بالاي سوراخ سنگ آسياب قرار دارد و سرديگر آن از سوراخ تيرك گذشته و به آن محكم است.
در قسمت پايين از كف آسياب سوراخهايي وجود دارد كه درون آنها چوبهايي به تعداد سه و اندازه مقابل 30 سانتي متر به نام "گوه " جاي مي گيرد.
"آرتيلان" حوضچه اي مقابل و زير لبه سنگهاي آسياب كه گندم آسياب شده از دهانه بين دوسنگ وارد آن مي شود و ظرفيت آن حدود 60كيلو گرم آرد است.
امروزه با پيشترفت علم و فناوري و اختراع وسايلي براي آسانتر شدن گذران زندگي، آسيابهاي آبي كمره به تاريخ پيوسته و جاي خود را به آسيابهاي ماشيني پيشترفته داده اند.ك/4
7109 /557
يکشنبه|ا|4|ا|اسفند|ا|1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1368]