واضح آرشیو وب فارسی:آخرین نیوز: سفر ترامپ به عربستان؛ تهديد يا خطر؟
« سفر ترامپ به عربستان؛ تهديد يا خطر؟ » عنوان يادداشت روزنامه قانون به قلم محمود دلفاني است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد: روزگاري که جرج بوش،رييس جمهوري آمريکا ايران را درمحور شرارت قرارداد،براي بسياري اين مفهوم، کلي و نشانه اي از دشمني دولت آمريکا با سه کشور سوريه، کره شمالي و ايران بود. امااين روزها وقتي رييس جمهوري کنوني آمريکا ايران را درکنار«داعش»قرار مي دهد بي ترديد پيامد هاي آن متفاوت خواهد بود.تکرار نام داعش درکنارايران آغاز يک دوره جديد ايران هراسي است که از جنبه هاي گوناگون با گذشته تفاوت دارد. در نظر داشته باشيم که ترامپ در سفرش به عربستان و اسراييل دو کلمه را بيشتر از همه تکرار کرد:«خدا»و«ايران».اين اشاره ها نشانه هاي نگران کننده اي هستند که از يک سو ياد آور راهبرد تهاجمي آمريکايي Doctrine de la guerre juste (جنگ عدالتخواهانه)وازسوي ديگر از احتمال اجراي سياست هاي جديد آمريکادر خاورميانه به نام عدالت ومبازه باتروريسم حکايت دارد.گرچه بسياري از دقايق و گفتههاي اين سفر دردوره هاي پيشتر تکراري بوده امابايددرنظرداشت تکرار کنشها و اظهار نظرها درحالي که روندها ومناسبات قدرت و تحولات سياسي و ژئوپولتيک، پرشتاب و پر زور شکل ميگيرد و تغيير مي يابد، هوشياري راهبردي ميطلبد.
بايد توجه داشت که نخستين سفر خارجي رييس جمهوري آمريکا به يک کشور عربي ـ اسلامي است. نخستين سفرها در روابط بين الملل از جهات گوناگون به ويژه از جنبههاي نمادين داراي اهميت ويژه است. محور گفتوگوها، فروش تسليحات پيشرفته ضد موشکي و جنگ هاي الکترونيکي بود،سيستم هاي ضد موشکي که بسيار هم گران است.درست است که عربستان سعودي نخستين خريدارتسليحات از آمريکاست که 10درصد صادرات تسليحات اين کشور را دربرمي گيرد و اينکه رقم خريد اخير بي سابقه است ولي بايد در نظر داشت که بالاترين حجم فروش اسلحه به عربستان در تاريخ آمريکا در دوره اوباما بوده است که به 190 ميليارد دلار رسيد و در تاريخ 70ساله عربستان بيسابقه بوده است.اين يعني تداوم يک روند تاکتيک سياست.سنگ بناي اين حمايت هاي بيمهابا معاهده le Pacte de Quincy است که درفوريه 1945 بين پادشاه عربستان و رييسجمهور آمريکا امضا شد. معامله و معاهده اي نه چندان پيچيده؛ نفت در برابر امنيت.
اندک نيستندکارشناسان بين المللي که به پيامدهاي اين معامله تسليحاتي براي عربستان سعودي خوشبين نيستند. نخستين پرسش اين است که عربستان چگونه ميخواهد پرداخت مالي مبلغ قراردادرا تامين و تضمين کند؟عربستان سعودي با روند و شرايط کنوني قيمت نفت و دشواري هاي اقتصادي ـ مالي اين کشور، درپرداخت مبلغ قرارداد دچارمشکلات بيشتري خواهد شد.
از سوي ديگر برنامه راهبردي توسعه اقتصادي عربستان سعودي تامين هاي مالي خودش را مي طلبد و اين خريدهاي هنگفت برروند اجراي برنامه راهبردي اين کشور تاثير مستقيم خواهد گذاشت.
حال سوال اين است که پيامد هاي اين خريد بي سابقه برامنيت ايران ومناسبات و وزن سياسي ـ نظامي ايران وعربستان چه خواهدبود؟
نخست آنکه خريدپيشرفته ترين تسليحات، نمي تواندعربستان راازجنگ دريمن که گرفتارآن شده است به اين زوديها رهايي دهد.مساله يمن درچارچوب مذاکرات سياسي با حضور تهران و رياض وبرخي کشور هاي غربي و طرفين مخاصمه قابل حل است.
نکته ديگري که تا حدودي نگران کننده است سررسيد پرداخت قرارداد است. چنانچه بنيه مالي و اقتصادي عربستان در پرداخت دچار مشکل بشود احتمال بحران سازي سياسي و حتي نظامي عربستان بر عليه ايران افزوده خواهدشد.گرچه عربستان سعودي به لحاظ سياسي و اقتصادي و نظامي هنوزتوان واردکردن«غافلگيري راهبردي» را به ايران نداردامااگرمرحله جديد ايران هراسي به نتيجه برسد، عربستان مي تواندبه عنوان يک«خطر راهبردي»براي امنيت ايران تلقي شود. بايد يک بار بپذيريم که عربستان سعودي از جهات گوناگون نه تنها «رقيب» که «دشمن» ايران است.
دشمني عربستان با ايران گرچه کلاسيک و داراي مايه هاي مذهبي و هژمونيک است امارفتاربااين دشمن نبايدکلاسيک باشد. دشمني عربستان سعودي وبرخي از کشورهاي عربي باايران، چند ساحتي با پيامدهاي متفاوت است.پيش ازهرچيز بايد اين نکته را بپذيريم که نسل جديد حکمرانان سعودي از رويه و رويکرد نسل قديم درسياست شان در مورد ايران و منطقه فاصله بسيار گرفته اند. مااقبال چنداني دربه کارگيري روشهاي پيشتر آزموده شده براي رفع تنش با عربستان يا عادي سازي روابط نداريم. عربستان، به صورت«مشروط» به مساله عادي سازي باايران نظر دارد. شروطي که عربستان دارد از پايه هاي دفاع ملي و منطقه اي ايران است. اگر هم راهبردهاي ايران بايد موردبازبيني قراربگيردولي اين تغيير احتمالي نبايد در چارچوب پذيرش شروط کشوررقيب ودشمن باشد.
هدف اصلي عربستان سعودي امروز تاسيس سازمان ناتوي عربي يا ناتوي اسلامي است که هدف آن نه اسراييل که ايران است.سازماني که البته در کوتاه مدت آرزويي دستنيافتني خواهد بود.تاسيس چنين سازمان نظامي علاوه بر دشواريهاي بسياري که دارد نمي تواند واکنش روسيه،اسراييل و ايران را در مقابل خود نداشته باشد.مفاهيم بنيانگذار«ناتو»،پيشگيري،بازدارندگي و از همه مهم تر تعهد امضاکنندگان آن در ورود به مناقشات نظامي است. تشکيل چنين نهادي تنها با بهانه «خطر ايران»هنوز باتوجه به شرايط منطقه اي و بين المللي با واقعيت فاصله بسيار دارد. با اين همه، سفر ترامپ به عربستان درتماميت خود مي تواند براي امنيت ملي و اقتصادي وسياسي ايران مشکلاتي رابه وجود آورد. بهخصوص درحوزه اقتصادي تکرار مفاهيمي چون «خطر ايران»،«تهديد ايران»و«حمايت ازتروريسم»مي تواند ايران را درروند بهبود روابط اقتصادي بين المللي دچارمشکل سازد.عربستان تمام قد و به شيوه اي راهبردي وهمه جانبه به هماوردي با ايران آمده است بنابراين ما هم بايد تمام قد در حوزه هاي سياسي وديپلماتيک، گسترش توان نظامي، بالا بردن ظرفيتهاي اقتصادي وگسترش توسعه سياسي، در مقابل اين «خطر راهبردي» آماده باشيم.گرچه ايران هم اکنون آمادگي پاسخگويي را در حوزه هاي گوناگون داردو بسياري ازاظهار نظرها و رفتارهاي عربستان وآمريکاواسراييل تکراري هستنداماهمين تکراروتکراري هادرشرايط وتضارب روندهاي بين المللي و منطقهاي مي توانند مشکلساز شوند.عربستان از خيلي پيشتر کارزار و زمين مبارزه راانتخاب کرده است،ماهم براستحکامات سياسي واقتصادي و نظامي خودبيفزاييم.
یک قدم تا سلامتی
یکشنبه, 07 خرداد 1396 ساعت 09:09
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آخرین نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]