واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: بيا حرفهاي خوب بزنيم
انسان مهربان، با گفتار زيبا و كلامي كه ادب و عطوفت در آن هويداست، محبت خود را به ديگري اعلام كرده و خطاب به او اينگونه بيان ميكند كه...
نویسنده : مصطفي مولوي
انسان مهربان، با گفتار زيبا و كلامي كه ادب و عطوفت در آن هويداست، محبت خود را به ديگري اعلام كرده و خطاب به او اينگونه بيان ميكند كه مخاطب من! در دل به تو محبت دارم. او اينگونه رشته دوستي را محكمتر كرده و از ايجاد خصومت و دشمني، جلوگيري ميكند.
خداوند مهر و دوستي به پيامبر خود اعلام ميفرمايند: وَ قُلْ لِعِبادي يَقُولُوا الَّتي هِيَ أَحْسَنُ: «به بندگانم بگو آنچه را كه بهتر و نيكوتر است.»
بيشك اگر نوع ارتباطمان را با كلام زيبا مديريت نكنيم، روابطمان را به تباهي خواهد كشاند. حسن گفتار يعني سخني كه هم از نظر محتوا نيكو و هم در طرز بيان سرشار از عطوفت و مهرباني باشد.
به حرف زدن خود فكر كردهايد؟
زبان و به تبع آن كلام همانند چاقوي تيزي است كه از آن هم ميتوان استفاده مفيد كرد و هم اينكه آن را در راه غلط و نادرست به كار برد.
چه دعاها و چه محبتهايي كه به وسيله زبان، گرههاي بسياري را باز كرده و چه سرزنشها، زشتگوييها و فحاشيهايي كه هزاران گره در زندگي افراد به وجود آورده است.
به راستي كه اين زبان، كليد تمام خوبيها و بديها است. اين زبان است كه سخن را ميراند. سخن نيز همينگونه است. اگر بهترين خير را بخواهي سخن و اگر بدترين شر را جستوجو كني باز هم سخن را مييابي. نيكويي و پليدي كلام با محتواي آن سنجيده ميشود. آيا تا به حال فكر كردهايد كه محتواي حرفهاي خود شما چگونه است؟ آيا دوست داريد همان چيزهايي كه به ديگران ميگوييد، به شما بگويند؟
سخن بايد محكم و قاطعانه باشد
نوعي از زيبايي محتواي سخن اين است كه محكم و قاطعانه باشد. يك مسلمان، يك مهربان، حق ندارد سخن درست و مستدل خود را به ناسزا و سخنان درشت آلوده كند. بيشك بيان برگرفته از خرد، بياني نيكوست. كلامي كه سرشار از علم و عقل باشد، زيبايي بهطور روز افزون از آن فوران كرده و ميدرخشد. سخني كه بعد از تفكر رانده ميشود، بهترين سخن است و در روايات بسياري نيز در مورد اينگونه سخن گفتن فراوان سفارش شده است.
امام مهر و محبت، اميرالمؤمنين علي(ع) از اينگونه گفتار به عنوان يك نوع گفتار مؤمنانه ياد ميكنند و غير از اين را گفتاري منافقانه ميخوانند. حضرت ميفرمايند: الْمُؤْمِنَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَتَكَلَّمَ بِكَلَامٍ تَدَبَّرَهُ فِي نَفْسِه: «مؤمن هر زمان كه بخواهد سخن بگويد نخست فكر ميكند. اما شخص منافق هر چه به زبانش بيايد، آن را ميگويد، بدون اينكه به قبح آن حرف فكر كند.»
انسان خردمند باري به هر جهت و بدون تأمل سخن نميگويد. انسان فرهيخته پيش از هر سخني نزد خود خوب انديشيده و پس از آن دهان به تكلم ميگشايد. تمام تلاشش هم اين است كه كلامش را نيكو بپروراند.
نيكويي طرز بيان
نوع بيان، تأثير بسزايي در حسنگفتار دارد. گاهي نيكويي محتواي سخن را از بين ميبرد و گاهي نيز بر آن ميافزايد. تصور كنيد كسي به پيشخوان بانك مراجعه كرده و در حالي كه مسئول آن قسمت، مشغول گفتوگو با گوشي همراه خود است، سؤالي را ميپرسد. متصدي چهره در هم كشيده و بعد از اتمام صحبتش با تلفن، به تندي ميگويد: آقاي محترم! مگر نميديدي من با تلفن صحبت ميكردم؟
محتواي اين پرسش تا حدي قابل قبول است اما هيچ كس از اين كلام، مهرباني و احترام برداشت نخواهد كرد. از اين جهت است كه ائمه و معصومين متذكر شدهاند: أجمِلوا فِي الخِطاب: «خطاب زيبا داشته باشيد.»
تندي و خشونت در سخن، تأثير كلام را از بين ميبرد و هر قدر كه بيان به نرمي و متانت باشد، گيرايي بيشتري خواهد داشت. خداوند متعال وقتي به حضرت موسي و هارون مأموريت ميدهند كه به سراغ فرعون رفته و او را به راه راست بخوانند، خطاب به آنان ميفرمايند: فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخشى: «به نرمي با او سخن بگوييد، شايد متذكر شده و از خدا بترسد.»
پروردگار جهانيان اينگونه سفارش ميكنند كه اگر به دنبال تأثير و جذب هستيد، از تندى و خشونت خوددارى كنيد كه خويشتندارى از تندى در سخن، واجبترين آداب دعوت است چراكه زبان خوش در قلب شنونده اثر بيشترى مى گذارد، حتى اگر قلب، قلب فرعون باشد.
يكي از مهربانيها و عطوفتهاي خداوند به پيامبر، نرمي در گفتار است كه به ايشان عنايت فرمودند. ايشان تأثير اين لحن مهرانگيز را اينگونه توصيف ميكنند كه اگر خشن، تندخو و سنگدل بودى از اطرافت پراكنده مىشدند. يعني اگر اين كلام پر بار فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُم نبود، اعلام رسالت و دعوتت بينتيجه بود و مردم رغبتي به پذيرش دعوت نداشتند. از اين جهت است كه بارها به نرمگويي سفارش شدهايم. خداوند تبارك و تعالي به بندگان خود سفارش ميفرمايند كه زبانتان را به نرمگويى و سلام دادن به همه عادت دهيد تا دوستانتان فراوان و دشمنانتان اندك شوند.
انسان مهربان لحني آرام دارد
هر كسي را از نوع سخن گفتنش ميتوان شناخت. انسان مهربان، لحني آرام و چهرهاي گشاده دارد. او بدين وسيله مهرش را آشكار ميكند و اين را براي خود به عنوان عبادت ثبت كرده و خود را دوستداشتني ميكند.
هر كسي ميتواند خطاى دوست و طرف مقابل خود را با لحنى آرام، سخنانى شمرده و با جملاتى مرتب و بدون خشم و خشونت بيان كند و علاوه بر آن همچنين مىتواند شيطان را به ميانه خود راه داده و همان سخنان را با فرياد و تندي بگويد. اما كدام يك آدمي را دوستداشتنى مىكند؟ كدام شيوه، ارتباط انسان با ديگران را تقويت مىكند؟ نرمگويى يا درشت گويى؟ براى جلب دل انسانها، چيزى مؤثرتر از زبان نرم نيست. اين فرموده امير دلها است.
ايزد متعال در قرآن كريم پس از ذكر خلقت انسان، از نعمت بيان، سخن گفته و فرموده است: «خداى رحمان، قرآن را ياد داد، انسان را آفريد، و به او «بيان» را آموخت.»
مراقب زبانمان باشيم
بايد به ياد داشت كه توان تكلم با آن كه از نعمتهاى گرانسنگ پروردگار و از خصايص بشر است و با آن كه فوايدى بسيار را در راه رشد و تكامل انسان در بر دارد مىتواند منشأ بسيارى از ضررهاى مادى و معنوى شود و گاه انسان را به پرتگاه سقوط بكشاند. از اين رو، بر هر فردى واجب است كه مراقب زبان خويش باشد، زيرا بيشترين گناه از زبان سر مىزند. قرآن كريم در آيات زيادى به زشتىهاى گفتار اشاره مىكند و روايات بسيارى نيز از معصومان(ع) رسيده است. امير مؤمنان(ع) مى فرمايند: «بلا و مصيبت انسان در زبان اوست.» ايشان در روايتي ديگر بيان مىدارند: «بسا آدمى كه زبانى او را هلاك كرده باشد. مرد بايد زبانش را حفظ كند، زير همانا اين زبان سركش، صاحب خود را به هلاكت مىاندازد. به خدا سوگند، پرهيزگارى را نديدهام كه تقوا براى او سودمند باشد مگر آن كه زبان خويش را حفظ كرده بود.»
چه نيكوست اين نوع سخن گفتن را در دنيا با يكديگر داشته باشيم و با آن بهشتي را براي خود بسازيم. اينگونه آرامش حياتمان دو چندان خواهد شد. بدانيم كه خوبان و كريمان روزگار، نرمگوي هستند. اميد كه كلام ما نيز مهرانگيز شود و نيك و كريم روزگار شويم. پس بياييد يكديگر را به خوب حرف زدن و حرف خوب زدن دعوت كنيم.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۱ اسفند ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 183]