واضح آرشیو وب فارسی:فرهیختگان: زهرا علی اکبری| روز موعود معرفی نسل جدید قراردادهای نفتی در حالی از راه می رسد که انتقادات نسبت قراردادها وارد مرحله ای تازه شده است. در حالی چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتقاداتی را به قراردادهای جدید نفتی وارد می کنند که پیش از این رئیس کارگروه تدوین قراردادهای نفتی توضیحاتی در زمینه انطباق نسل قراردادهای جدید با قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران داده است. ایران با هدف آغاز دور تازه ای از جذب سرمایه های خارجی دست به کار تدوین نسل جدیدی از قراردادها شد. پیش از این ایران با تدوین قراردادهای بیع متقابل جذب سرمایه های خارجی در دوران پس از انقلاب اسلامی را کلید زد. بررسی ها نشان می دهد در قالب قراردادهای بیع متقابل 40 میلیارد دلار سرمایه گذاری در کشور صورت گرفت که ارزش تولیدات از محل این سرمایه گذاری ها 100 میلیارد دلاراست. ایران اما درحالی روزهای سخت تحریم نفتی را پشت سر گذاشت که شرایط بازار بین المللی نفت تغییراتی جدی را تجربه کرد. درست در روزهایی که دیوار بلند تحریم، میدان های نفت و گاز ایران را به جای عمل درگیر حرف کرده بود، عراق با معرفی نسل تازه ای از قراردادهای نفتی درصدد جذب سرمایه های خارجی برآمد. شرکت های تراز اول جهان راهی عراق شدند تا تولید نفت عراق از پس سال ها افزایش یابد. عراق تولید روزانه 8 میلیون بشکه نفت را نشانه گرفته بود. هرچند بلندپروازی های عراقی ها در سال های بعد، با تولید نفت از برخی میادین تعدیل شد، عراق توانست در سال های دوری ایران از بازار نفت و سفت شدن طناب تحریم بر گردن اقتصاد ایران، عنوان دومین تولید کننده بزرگ نفت را از آن خود کند. این در حالی بود که سهمیه بندی اوپک آن سال ها عراق را در بر نمی گرفت و این کشور می توانست آزادانه به تولید فکر کند. آنچه آن روز در عراق مصیبت زده امروز می گذشت مناسبات بازار جهانی نفت را تغییر داد. همزمان با رشد درآمدهای نفتی عراق و افزایش سهم این کشور، ایران با تحریم های نفتی اتحادیه اروپا و تحریم پوشش بیمه ای روبه رو شد و سهمش از بازار جهانی نفت را از دست داد. امروز صادرات نفت ایران به حدود یک میلیون بشکه نفت می رسد و ایران در نظر دارد در سال های پیش رو 30 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند تا بتواند جایگاه از دست رفته اش در اوپک و معادلات بازار نفت را احیا کند. گذشته از تغییراتی که عراق در بازار جهانی نفت ایجاد کرد، ورود نفت شیل نیز شرایطی متفاوت را به تولید انرژی در جهان تحمیل کرد. آن روزها بهای نفت بالا بود و بالا بودن آن سبب شد تولید از میادین غیراقتصادی اقتصادی شود. برای غلبه بر این وضعیت بود که عربستان کاهش قیمت نفت را کلید زد تا رقیب تازه وارد را از میدان به در کند. اقدامی که هر چند ضرباتی به اقتصاد عربستان و سایر کشورهای نفتی زد، شیل را نیز تا حدودی از میدان به در کرد. در شرایط تازه تدوین نسل جدیدی از قراردادها که به گفته مهدی حسینی برداشتی از قراردادهای بیع متقابل با نگاهی به بازار جدید عراق و دیگر کشورهای نفتی بود، ضرورتی انکارناپذیر است با این حال به نظر می رسد دردسرهای قراردادهای تازه به این زودی ها میلی به پایان یافتن ندارد. نامه اخیر نمایندگانی چون نجابت، احمد توکلی، الیاس نادران، مهدی دهقان و احمد امیرآبادی بر این نکته دلالت دارد که نسل جدید قراردادها با قوانین سازگار نیست. زنگنه البته پیش از رسانه ای شدن این نامه توضیحاتی درباره این قراردادها داده است. وی در پاسخ به این سوال که آیا ایران قراردادهای جدید نفتی اش را از عراق کپی کرده است یا خیر، توضیح داد: «این گونه نیست و عکس آن صادق است. اتفاقا عراق قراردادهای جدید خود را از ایران کپی کرده و با این قراردادها تولید نفت خود را افزایش داده است.» وی افزود: «البته کپی کردن یک کار مطلوب چیز بدی نیست، اما بدانید که ایران طراح این قراردادها بوده است.» همه ویژگی های خوب به گزارش «فرهیختگان» بسیاری معتقدند قراردادهای تازه نفتی ایران چهارمین مدل قراردادی است که در تاریخ صنعت نفت ایران معرفی می شوند. اولین نسل پیش از ملی شدن صنعت نفت، دومین نسل پس از ملی شدن صنعت نفت، سومین نسل پس از پایان جنگ تحمیلی و در هنگامه آغاز سرمایه گذاری برای بازسازی قدرت نفتی ایران و چهارمین مدل پس از پایان تحریم های سخت، در حال حاضر معرفی شده اند. سیدمهدی حسینی می گوید: «این قراردادها همه مزایای بیع متقابل، خرید خدمت، تولید مشارکتی و... را دارد و به دنبال آن هستیم که قراردادها برای 15 تا 20 سال اجرا شود و نرخ سود نیز بستگی به شرایط میدان و ویژگی های آن دارد، اما هدف ایجاد جذابیت در قرارداد و جذب شرکت های خارجی است و این مدل و نرخ سود آن، در مواردی جذاب تر از قراردادهای نفتی عراق و سایر کشورهاست.» وی توضیح می دهد: «در این نوع قرارداد به هیچ وجه موضوع واگذاری امتیاز به شرکت های خارجی، مشارکت در تولید و مالک مخزن شدن از نظر حقوقی وجود ندارد و محدودیت های قانون اساسی، انفال و بیت المال رعایت شده است و هدف این قراردادها، همکاری شرکت های خارجی و ایرانی با نظارت شرکت ملی نفت ایران برای سرمایه گذاری، افزایش برداشت، نوسازی میادین و افزایش ضریب بازیافت است. همچنین توسعه میادین با توجه به اینکه میادین ایران در دوره سوم عمر خود هستند مورد توجه قرار گرفته تا بهترین فناوری و تکنولوژی ها را برای احیای میادین به کار ببریم.» رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران با اشاره به اینکه صنعت نفت، صنعتی با ریسک و خطر پذیری بالاست، گفت: «وقتی شرکتی حاضر به خطر پذیری می شود باید منافع آن هم متعادل و بالانس باشد که این موضوع هم در قراردادهای نفتی جدید گنجانده شده، چراکه ما خواهان آن نیستیم که شرکت های خارجی تنها تمایل به کار در نقاط کم خطر و خوب داشته باشند، بنابراین برای اینکه شرکت ها در همه جا از جمله نفت و گاز و همین طور خشکی و دریا فعالیت کنند باید فکری به حال ریسک این شرکت ها هم می شد.» همه نکات منفی نمایندگان منتقد به این قراردادها اما می گویند در قالب این قراردادها فعالیت استخراج نفت و گاز (بهره برداری) به شرکت های خصوصی ایرانی که همکار شرکت های خارجی هستند واگذار شده است. هر چند در حال حاضر هیچ شرکت خصوصی ایرانی که سابقه و رزومه کاری در بهره برداری داشته باشد، وجود ندارد و واگذاری مسئولیت کلیدی تولید نفت و گاز کشور از این منظر هم نیاز به بررسی جداگانه دارد. در این نامه تاکید شده است قانون اصل 44 که نسبت به قانون نفت قانون بالادستی محسوب می شود و در حقیقت روش اجرای اصل 44 قانون اساسی است، در مورد فعالیت استخراج نفت و گاز کاملا صریح و روشن حکم صادر کرده است. بر اساس این قانون صراحتا فعالیت استخراج نفت و گاز از شمول واگذاری مستثنی شده است. آنچه از فحوای نامه بر می آید اینکه واگذاری امور به بخش خصوصی در قالب قراردادهای جدید نفتی پیش بینی شده است در انتظار شلیک فضای امروز اقتصاد ایران نشان می دهد سرمایه گذاران خارجی در انتظار شلیک نهایی برای آغاز مسابقه سرمایه گذاری در ایران هستند. شمارش معکوس به پایان رسیده است. نسل جدید قراردادها در آستانه رونمایی است. آیا عملیات پایان می یابد؟
شنبه ، ۷آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهیختگان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]