محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1796786112
بختگان بی آب و بخت
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: بختگان بی آب و بخت تهران- ایرنا- روزنامه ایران در صفحه ی محیط زیست نوشت: در کنار این خشکیدگی که حاصل چند دهه تلاش برای بهره کشی بیش از حد از منابع آب سطحی و زیر زمینی استان فارس بویژه در حوضه آبریز طشک و بختگان بود،حالا استان فارس موفق شده عنوان سومین تولید کننده برنج کشور را از آن خود کند.
در این گزارش که در شماره روز پنجشنبه دوازدهم شهریور 1394 خورشیدی به قلم مژگان جمشیدی انتشار یافت، می خوانیم: بعد از خشک شدن چند رودخانه و دریاچه در اقصی نقاط کشور، رودخانه کر با 280 کیلومتر طول، به عنوان بزرگترین رودخانه استان فارس طی روزهای اخیر به طور کامل خشک شد. در کنار این خشکیدگی که حاصل چند دهه تلاش برای بهره کشی بیش از حد از منابع آب سطحی و زیر زمینی استان فارس بویژه در حوضه آبریز طشک و بختگان بود، حالا استان فارس موفق شده عنوان سومین تولید کننده برنج کشور را از آن خود کند. استانی که بیشترین دریاچه های دائمی ایران در آن واقع شده و زمانی نه چندان دور پذیرای صدها هزار پرنده مهاجر بود و می توانست یکی از بهترین مقاصد گردشگری و طبیعت گردی کشور باشد چند سالی است که با کسب سکوی قهرمانی در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی، دیگر نه نشانی از آب و تالاب برایش باقی مانده، نه پرنده و چرنده!اگر چه با آبگیری سد سیوند و ملاصدرا در سال های 85 و 86 رودخانه کر و بسیاری از دریاچه های استان همچون بختگان و کافتر و مهارلو سال ها بود که عملاً رنگ آب به خود ندیده و خشک شده بودند اما وضعیت زمانی بحرانی تر شد که بی توجه به عواقب این خشکیدگی و بیابان زایی آشکار در سرزمین، رقابت بر سر توسعه سطح زیر کشت و حفر چاه های مجاز و غیر مجاز و پمپاژ آب رودخانه در بالادست سد درودزن نیز شدت گرفت تا جایی که امروز وسعت شالیزارهای استان فارس به 40 هزار هکتار رسیده است تا استان فارس بعد از گیلان و مازندران سومین قطب تولید برنج در کشور لقب بگیرد. حالا اما با گذشت زمان، زنگ های خطر برای نابودی کشاورزی و نابودی ذخایر آب شرب استان با شور شدن آب های زیر زمینی به صدا در آمده چرا که بر اساس آمار منتشره از سوی آبفای کشور، میانگین افت سطح آب در دشت های فارس از بسیاری از استان های کشور پیشی گرفته به طوری که این رقم طی 11 سال گذشته به بیش از 7 متر افت سطح رسیده است و می رود تا همین اندک ذخایر آبی باقیمانده نیز به دلیل پیشروی آب شور از بین رفته و نابود شود.**ممنوعیت کشت برنج جدی گرفته نشددر حالی که وزارت جهاد کشاورزی از ممنوعیت کشت برنج به دلیل کمبود منابع آب در 14 استان از جمله فارس خبر می دهد اما شیرین ابوالقاسمی، مدیر طرح بین المللی حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی در گفت و گو با «ایران» از اجرا نشدن بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی توسط کشاورزان منطقه کر و کامفیروز می گوید: «در بخشی از منطقه کامفیروز که در محدوده پایلوت طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی قرار گرفته حدود 17 هزار هکتار مزارع برنج وجود دارد. این مزارع بخش زیادی از آب سطحی و زیر زمینی حوضه را تا به امروز بلعیده و به همین دلیل شاهد خشک شدن دریاچه های بختگان و پریشان در سال های گذشته بودیم و متأسفانه شدت خشکیدگی با تداوم این نوع کشت غلط و پر آب در استان فارس روز به روز تشدید می شود. او می افزاید: برای همین وزارت جهاد کشاورزی در شرایطی که می بایست چند سال پیش از این مانع کشت برنج در مناطق خشک می شد تازه سال گذشته، ممنوعیت کشت برنج را در این استان با صدور بخشنامه ای اعلام کرده اما هیچ اقدامی برای اجرایی کردن بخشنامه انجام نشده و کشاورزان تا جایی که توانستند برنج کاشتند و مانع جدی هم از سوی وزارتخانه برای اقدام آنان صورت نگرفت». ابوالقاسمی تأکید می کند: «وضعیت در سرشاخه های رودخانه کر و حتی بالادست سد درودزن به قدری بحرانی است که اگر اقدام جدی انجام نشود شاهد وخیم شدن وضعیت منابع آب در این حوضه در سال های پیش رو خواهیم بود و دیگر نمی توان به بازگشت دریاچه های خشک شده این استان امید داشت.»ممنوعیت کاشت برنج دراستان فارس در حالی ابلاغ شده که چند ماه پیش از این رئیس اداره جهاد کشاورزی شهرستان رستم از توابع استان فارس که یکی از مراکز عمده کشت برنج در این استان است گفته بود: با وجود خشکسالی، شهرستان رستم باز هم ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب های کشاورزی را دارد! اما در کمتر از چند ماه بعد وزارت جهاد کشاورزی کاشت برنج در 14 استان از مجموع 16 استان تولید کننده برنج درکشور را ممنوع اعلام کرد با این حال جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج هم گفته بود اما تمامی این استان ها اقدام به کشت کرده و هیچ گونه تغییری در تولید ندادند. و از این رو پیش بینی می شود امسال حدود یک میلیون و 700 هزار تن برنج در کشور تولید شود. برنجی که به قیمت از بین رفتن بسیاری از دریاچه ها و تالاب ها و تخلیه آب های زیر زمینی برخی حوضه ها تمام شده همچنان در کشور یکه تازی می کند. این در حالی است که بحران کم آبی سال هاست اغلب مناطق ایران را فرا گرفته است. تا جایی که رحیم میدانی معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو، هشدار داده «بحران کمبود آب در کشور ممکن است به مناقشه منجر شود.»بر اساس اعلام عیسی کلانتری، مشاور معاون اول رئیس جمهوری، در دولت پیشین 75 میلیارد متر مکعب از آب های زیرزمینی بیش از حد مجاز برداشت شده در حالی که در 24 سال قبل از آن، از اول انقلاب تا 1384، فقط 45 میلیارد مترمکعب به صورت غیرمجاز از این آب ها برداشت شده بود. مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی نیز به «ایران» می گوید: در استان فارس که یکی از اصلی ترین قطب های کشاورزی ایران است هرساله رقمی معادل هشت میلیارد مترمکعب از آب های زیر زمینی و سطحی حوضه برداشت و صرف توسعه کشاورزی می شود که این وضعیت منجر به خشکیدگی کامل بسیاری از دریاچه ها و تالاب های دائمی استان شده است.**حقابه تالاب داده نمی شودبا خشک شدن رودخانه کر در بالادست دریاچه بختگان، در هفته های اخیر دهها لاک پشت و هزاران ماهی که در گودال های به جا مانده از این رودخانه گرفتار شده بودند از بین رفتند و البته مأموران محیط زیست موفق شدند بیش از یکصد لاک پشت را نجات داده و به مکان دیگری منتقل کنند. اما این خشکیدگی در حالی اتفاق افتاد که دو ماه پیش از این آیین نامه نحوه حفاظت و احیا و مدیریت تالاب های کشور که در هیأت وزیران به تصویب رسیده بود از سوی معاون اول رئیس جمهوری به وزارت نیرو و جهاد کشاورزی ابلاغ شد. بر اساس ماده 3 این آیین نامه که در تاریخ دوم تیرماه سال جاری به دستگاه های مربوطه ابلاغ شده، «نحوه تخصیص حقابه محیط زیستی تالاب ها از رودخانه های بالادست آنها پس از تأمین آب شرب نسبت به سایر مصارف دارای اولویت است». بدین ترتیب تأمین حقابه تالاب ها حتی مقدم بر بخش کشاورزی تشخیص داده شده و وزارت نیرو مکلف شده حقابه تالاب ها را بعد از آب شرب در اولویت دوم قرار دهد. اما هنوز هم این آیین نامه در هیچ کجای کشور اجرایی نشده و حقابه هیچ تالابی داده نشده است.حمزه ولوی، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس در گفت و گو با «ایران» درباره اجرانشدن این آیین نامه می گوید: «مسئولیت اجرای این بند از آیین نامه با وزارت نیرو و امور آب استان است و طبیعتاً سازمان با جدیت پیگیری می کند تا این ماده قانونی اجرا شود و اگر تا پایان سال اجرایی نشود وضعیت تالاب های استان بسیار وخیم تر از وضعیت موجود خواهد شد اما مسأله این است که در حال حاضر اصلاً آبی در سدهای حوضه موجود نیست و هر چه هست برای آب شرب است چون حجم ذخایر سدها بسیار کم است. حجم آب مورد نیاز برای دریاچه بختگان حدود 728میلیون مترمکعب است که در حال حاضر میزان آب دریاچه صفر است و سال هاست دریاچه خشک است این در حالی است که حتی در شرایط بحرانی و خشکسالی نیز می بایست حدود 250 میلیون مترمکعب آب در دریاچه وجود می داشت».مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس خاطرنشان می کند: در شرایط نرمال میزان آورد سطحی کل حوضه 7/1 میلیارد مترمکعب است بنابراین حتی اگر از شرایط خشکسالی هم خارج شویم و به شرایط نرمال برگردیم باز هم این سه سد می توانند کل آب موجود حوضه را در خود ذخیره کنند و در این صورت آبی باقی نمی ماند که به دریاچه وارد شود از این رو آیین نامه اجرایی نحوه حفاظت و احیا تالاب های کشور باید هر چه سریعتر اجرا شود و حقابه تالاب تأمین شود. این مقام مسئول حفر چاه های مجاز و غیر مجاز را از دیگر عوامل خشک شدن دریاچه های استان فارس عنوان می کند و می گوید: تقریباً تمامی دریاچه های استان خشک شده و یکی از مهمترین دلایل این امر حفر چاه های غیر مجاز و مجاز متعدد در حوضه است به طوری که هم اکنون فقط 28 هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان شناسایی شده که از این تعداد حدود 4000 حلقه از آن فقط در حوضه آبریز بختگان است و 1000 حلقه چاه هم در حوضه آبریز دریاچه پریشان وجود دارد. به گفته او میزان برداشت آب از سفره های آب زیرزمینی حوضه بختگان در سال حدود 3 میلیارد و 100 میلیون متر مکعب است که این امر منجر به خشک شدن بسیاری از چشمه ها شده است. ولوی می افزاید: در این شرایط بی آبی مزارع برنج را در استان توسعه داده اند و برای برنج کاری آب زیرزمینی را پمپاژ می کنند که این فاجعه است. بر اساس اعلام شرکت آب منطقه ای فارس میانگین افت سطح آب در دشتهای فارس طی 11 سال اخیر بیش از هفت متر بوده است. شدت گرفتن این روند شاید بیش از هر چیز به دلیل وجود بیش از 88 هزار حلقه چاه مجاز و غیر مجازی باشد که اکنون در سراسر استان حفر شده و گفته می شود 70 هزار حلقه از آنها چاه های مجاز و تنها 28 هزار حلقه چاه های غیر مجاز هستند. اما همین تعداد چاه مجاز و غیر مجاز هر سال باعث می شود تا بالغ بر هفت میلیارد متر مکعب آب از سفره های زیر زمینی استان تخلیه شود. وضعیت به قدری بحرانی است که معاون حفاظت آب منطقه ای استان فارس اخیراً اعلام کرده در یک سال گذشته نیز میانگین افت آب در دشت های استان به بیش از یک متر رسیده است.**حقابه تالاب ها کجا رفت؟اما بررسی های کارشناسی نشان می دهد که وضعیت فعلی نه فقط در استان فارس که تقریباً در بسیاری از نقاط کشور به دلیل سوء مدیریت منابع آب به وقوع پیوسته و عامل خشکسالی کمترین نقش را داشته است. عیسی کلانتری، دبیر ستاد احیای نجات دریاچه ارومیه نیز از جمله منتقدانی است که وضعیت فعلی را به طور تمام ناشی از مدیریت غلط آب در سال های گذشته عنوان می کند. در همین حال بر اساس اعلام دبیرخانه طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی، آنچه امروز در استان فارس به وقوع پیوسته تمامی ناشی از افزایش سطح زیر کشت و بهره کشی بیش از حد از منابع آبی در چند قرن اخیر بوده است. بر اساس مطالعات صورت گرفته در بازه زمانی 1335 تا 1385 جمعیت حوضه آبریز بختگان تا 5 برابر افزایش یافته و به موازات همین رشد جمعیت و برداشت بی رویه آب برای افزایش سطح زیر کشت، از سطح جنگل ها و مراتع و وسعت دریاچه های حوضه نیز کاسته شده و در عوض سطح اراضی شور و بایر تا دو برابر در سال 1385 افزایش یافته است. در همین حال سطح زیر کشت نیز از 460 هزار هکتار به 640 هزار هکتار رسیده است. اما نکته قابل توجه این است که با کاهش میزان بارش در 50 سال گذشته و کاهش اراضی کشت دیم، درکمال شگفتی سطح زیر کشت اراضی آبی بیش از 7/4 برابر در سال 1385 افزایش یافته و آب مورد نیاز برای این میزان سطح زیرکشت نیز تماماً از طریق حقابه دریاچه های بختگان و طشک و تخلیه سفره های آب زیرزمینی صورت پذیرفته است. در واقع بیشترین تغییرات سطوح کشت در نواحی بالادست و مناطق سرشاخه های رودخانه های کر و سیوند رخ داده است که به موازات این امر ورودی آب در رودخانه ها بتدریج کمتر و دریاچه ها خشک شدند.افزایش برداشت در حوضه آبریز سیوند نیز موجب کاهش ورودی جریانات آبی این رودخانه به رودخانه کر و کاهش آبدهی رودخانه کر و سیوند در محل پل خان نیز موجب کاهش ورودی دشت کربال ـ خرامه و در نهایت کاهش مصارف این دشت شد و همین امر بهره برداران را به سمت بهره برداری از منابع آب زیرزمینی شور و آب زهکش ها سوق داد. تداوم این برداشت ها باعث خشکیدگی کامل بختگان و کاهش تغذیه آبخوان های پیرامون دریاچه به دلیل کاهش ورودی آب شیرین به دریاچه و افت کیفیت هوا در شهرهای پیرامون دریاچه در سال های اخیر شده است. این همه در حالی است که بختگان با وسعت بیش از 140 هزار هکتار دومین دریاچه بزرگ ایران محسوب می شود که تحت عنوان پارک ملی و پناهگاه حیات وحش، ذخیره گاه زیست کره ثبت شده در یونسکو و تالاب بین المللی نیز تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار داشته اما حتی این عناوین پرطمطراق هم نتوانست بختگان را از مبتلا شدن به درد بی آبی نجات بخشد.تأسف آورتر اینکه میزان برداشت آب زیرزمینی حوضه بختگان از 259میلیون مترمکعب در سال 1335 به سه میلیارد و 108 میلیون مترمکعب در سال 1385 افزایش یافته در حالی که سطح زیر کشت تنها چیزی حدود دو برابر رشد داشته است! این آمار نشان می دهد آنچه در حوضه بختگان اتفاق افتاده بیش از آنکه ناشی از نیاز واقعی به آب بوده باشد حیف و میل منابع آب سطحی و تغییر الگوی کشت از محصولات کم آب به محصولات پر آبی چون برنج و ذرت بوده است، به طوری که ناگهان به جای کاشت حبوبات، کشت برنج آن هم در سرزمین خشکی چون فارس بدعت می شود و همین امر موجب شده تا هر ساله رقمی بیش از 12 برابر آب مصرفی سال 1335 اکنون از زمین تخلیه شود تا برنج تولید شود. بنابراین دیگر نمی توان فاجعه خشک شدن دریاچه های استان فارس را آن گونه که مسئولان وزارت نیرو عنوان می کنند به خشکسالی نسبت داد.**خشکیدگی 16 تالاب در استان فارستولید این میزان برنج در استان فارس که با غارت منابع آبی سطحی و زیرزمینی حوضه در کمتر از سه دهه اخیر رخ داده منجر شده تا تالاب های کوچکتر حوضه آبریز بختگان امروز حتی روی نقشه جغرافیایی همدیگر وجود خارجی نداشته باشند. هشت تالاب دیگر بجز تالاب بختگان و طشک شامل تالاب های سهل آباد، دو شاخ، گمبان، کم جان، زرقان، بیضا، لپویی و آسپاس تا سال 1385 کلاً نابود شده و تالاب های طشک و بختگان در انتهای مسیر رودخانه کر و سیوند نیز ده سال است که با خشکیدگی شدید مواجه شده است. با خشک شدن آن هشت تالاب 46 هزار هکتار به سطح بیابان های استان فارس افزوده شد و وضعیت از سال 1385 به بعد نیز با تداوم خشکیدگی اجباری تالاب ها بدتر شده است. از بختگان هم جز 140هزار هکتار شوره زار چیزی باقی نمانده است و این تنها سرنوشت دریاچه های حوضه آبریز بختگان نیست. پریشان و ارژن و مهارلو و کافتر و هفت برم و کم جان هم خشک شده و از بین رفته اند.آنچه امروز در استان فارس و در بسیاری از حوضه های آبریز دریاچه های داخلی کشورمان اتفاق افتاده نتیجه فقدان برنامه آمایش سرزمین و ترویج الگوی کاملاً سلیقه ای توسعه کشاورزی در کشور است. به بیان دیگر نه فقط کشاورزان که حتی وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو هم که مجوز تبدیل این همه چاه های غیر مجاز به مجاز را در سال های گذشته صادر کردند هرگز نیندیشیدند که ممکن شدن هر ناممکنی و کاشت برنج و دیگر اقلام پر آب در منطقه ای که متوسط بارندگی اش کمتر از 150 میلی متر است چه هزینه های سنگینی روی دوش کشور در آینده خواهد گذاشت و این چنین است که اکنون نزدیک 9 سال است که دیگر کمتر پرنده ای به استان فارس می آید چون در آخرین تراژدی غمبار طبیعت ایران که سال 1386 رخ داد بیش از 4000 جوجه فلامینگو در بستر بختگان، ناگهان با بی آبی مواجه شده و در میان شوره زار های نمکی دریاچه جان باختند. اما حالا دیگر فقط این بختگان نیست که بی آب و بخت است پریشان هم از این همه بی آبی پریشان شده و کمجان هم کاملاً بی جان! خشکیدگی دریاچه های استان فارس دیگر تنها خشکیدگی چند دریاچه و زیستگاه پرنده و ماهی و پستاندار نیست، بلکه با تداوم این خشکیدگی، این فاجعه زیست محیطی وارد فاز تازه ای از بحران های اجتماعی و اقتصادی شده است که اگر دیر بجنبیم شاید تراژدی مهاجرت بیش از 700 هزار نفر در سیستان به دلیل خشکیدگی هامون حالا در فارس اتفاق بیفتد.*منبع :روزنامه ایران**گروه اطلاع رسانی**9128**1755
12/06/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها