واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: شرافت هنر به حقگو بودن است
مقام معظم رهبري در جلسه شعرخواني نيمه ماه رمضان كه با حضور شاعران برجسته ايراني و چند مهمان خارجي برگزار شد، تذكر مهمي به شاعران دادند كه مخاطب آن را ميتوان كل فرهنگ يعني هنر و ادبيات دانست. رهبر انقلاب فرمودند شعر شرافتمندانه در دعواي حق و باطل بيطرف نيست.
نویسنده : محمدصادق عابدینی
مقام معظم رهبري در جلسه شعرخواني نيمه ماه رمضان كه با حضور شاعران برجسته ايراني و چند مهمان خارجي برگزار شد، تذكر مهمي به شاعران دادند كه مخاطب آن را ميتوان كل فرهنگ يعني هنر و ادبيات دانست. رهبر انقلاب فرمودند شعر شرافتمندانه در دعواي حق و باطل بيطرف نيست. اما چقدر هنر در ايران توانسته است در دعواي حق و باطل، جانب حق را نگه دارد؟
هنر براي هنر است؟!
در قرن نوزدهم ميلادي فيلسوف فرانسوي به نام ويكتور كوزين (Victor Cousin) معروفترين جمله زندگي خود را اين چنين گفت
«lart pour lart» اين جمله به انگليسي
« art for arts sake» ترجمه شده و در فارسي به «هنر براي هنر» خوانده شد. در اين ديدگاه هنر و زيباييشناسي، هنر وارسته از همه تعلقات ممكن فرض ميشود و هنر هيچ رابطهاي با سياست و قدرتي ندارد. هنر براي هنر به شعاري تبديل شده كه بيشتر روشنفكرنماها آن را از حفظند، اما تاريخ هنر به خوبي نشان داده كه تا چه حد هنر ميتواند وابسته و آلت فعل سياستهاي حكومتهاي استعماري باشد، دقيقاً در همان زماني كه «كوزين» فرانسوي اين شعار را مطرح ميكرد، دولتهاي اروپايي از جمله دولت فرانسه در حال از بين بردن خرده فرهنگهاي بومي در قارههاي آفريقا و آسيا بودند، هجومي كه باعث شد تا بسياري از آداب، فرهنگ و هنر مردم آفريقا از بين برود و حتي در اكثر مناطق استعماري، زبان رايج مردم نيز به اجبار استعمارگران به فرانسه، ايتاليايي و انگليسي تبديل شود.
چند سال بعد از شعار «هنر براي هنر» يك امريكايي به نام «ديويد وارك گريفيث» اولين فيلم نژادپرستانه جهان را با ايده قتل عام سياهان و تسويهنژادي در امريكا ساخت. اين فيلم هم اكنون به عنوان يكي از نژادپرستانهترين آثار سينمايي جهان ناميده ميشود، اما آنچه اين فيلم به تصوير ميكشد چيزي بيش از آنچه دولت امريكا نسبت به اقليت رنگينپوست اين كشور روا ميدارد، نيست. توليد اين فيلم خيلي قبل از آن بود كه سينماي امريكا به غول هاليوود تبديل شود و فيلمسازاني را تربيت كند كه نقش جاده صافكنهاي سياستهاي خارجي دولتشان را بازي كنند. در نظر فيلمسازان امريكايي گفتن اينكه آيا سينما را تنها براي هنر دنبال ميكنند، شايد خندهدارتر از شنيدن جوك باشد. براي نمونه كافي است تنها به چند اثر سينمايي كه طي سالهاي اخير بر ضد كشورمان در هاليوود ساخته نگاه بيندازيم، «بدون دخترم هرگز»، «آرگو»، «گلاب» و«روبوكاپ» فقط بخشي از يك پازل بزرگتر هستند.
هنرمند ارزشي، داريم، نداريم!
يكي از مشهورترين سخنرانيهاي رئيسجمهور درباره هنر، به ديدار دي ماه سال 92 باز ميگردد، دكتر روحاني در ديدار رسمياي كه با هنرمندان در تالار وحدت داشت، تقسيم هنرمندان به هنرمندان ارزشي و غير ارزشي را بيمعنا عنوان كرد. اين سخنان نقدهاي فراواني را به دنبال داشت. منتقدان بر لزوم تفكيك قائل شدن ميان هنرمند ارزشي و غيرارزشي پافشاري كردند. در يكي از نقدهاي منتشر شده بر سخنان دكتر روحاني آمده است: « در انديشه ديني و انقلابي هيچ گاه نميتوان به تمام هنرمندان به يك ديده نگريست و بديهي است روش و عملكرد هنرمندي كه دغدغه و تلاشش در جهت تعالي ارزشهاي ديني و بشري است با هنرمند ديگري كه به اسم هنر به دنبال ترويج اباحهگري و ابتذال در اين عرصه است، تفاوتهاي آشكاري دارد.»
مهمترين تفاوتي كه ميتوان در افتراق ميان هنرمند متعهد و ارزشي با هنرمند غيرمتعهد قائل شد، همان رفتاري است كه هنرمندان در قبال مسئله رويارويي «حق و باطل» از خود نشان ميدهند. يعني همان تذكري كه مقام معظم رهبري خطاب به هنرمندان شاعري كه در جلسه شعر خواني حضور داشتند، بيان كردند.
مانيفست هنر شرافتمند متعلق به يك هنر خاص، يك قشر خاص از هنرمندان يا براي يك برهه زماني نيست. پيامي است كه ميتواند ملاك انتخاب راه يك هنرمند باشد. اين ديدگاه كاملاً در مقابل شعار«هنر براي هنر» قرار گرفته است. اگرچه از همان قرن نوزدهم ميلادي بياعتباري شعار «هنر براي هنر» به اثبات رسيده است، اما هنوز هم توسط جريانهاي روشنفكري در داخل كشورمان تبليغ و ترويج ميشود. بخش عمدهاي از آثار هنري توليد شده در كشورمان نيز بر اساس چنين ديدگاه فلسفياي ساخته شدهاند و لااقل نشان دادهاند كه در جنگ ميان حق و باطل اگر چه طرفدار باطل نيستند اما در قبال حقانيت نيز عملي انجام نميدهند. متأسفانه اين وضعيت در آثار هنري توليد شده در سينما و تئاتر بيش از هنرهاي تجسمي و ادبيات به چشم ميآيد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۴ تير ۱۳۹۴ - ۲۱:۱۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]