محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1796884331
رسمیت سوگواری در زمان آل بویه
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آل بویه، نخستین سوگواران حسینی
گاهی گفته می شود که تاریخچه نخستین سوگواری رسمی بر حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و شهدای حماسه عاشورا به زمان حکومت صفویه – که مذهب تشیع به رسمیت شناخته شد- باز می گردد. حال اینکه بنا بر منابع متقن تاریخی، اولین عزاداری رسمی بر کشتگان عاشورا در دوران حکومت آل بویه در سده چهارم شکل گرفت و پرچم سوگ سالار شهیدان برای نخستین بار در تاریخ در زمان خلیفه بر بام منازل به اهتزاز درآمد.سنتی را که دیلمیان پایه گذاری کرده بودند، قریب به 60 سال تداوم یافت، و پس از آن در زمان سلجوقیان_سده پنجم تا هشتم هجری- این سنت عمومیت یافت و شاعران و نوحه گران بدون تقیه و پروا به سوگ خاندان عصمت می نشستند.أبوریحان بیرونى، در كتاب آثارالباقیه كه در حدود سنه سیصد و نود تألیف شده است، شرحى مىنویسد، مبتنى بر این كه روز عاشورا تا پیش از واقعه كربلا روز میمون و مباركى محسوب مىشد و بعد از آن كه حادثه كربلا اتفاق افتاد، روز عزادارى و سوگوارى گردید. بنى أمیه این روز را باز (به مناسبت انتقامى كه از بنى هاشم گرفته بودند) مبارك و میمون مىداشتند و جشن مىگرفتند اما شیعیان در این روز نوحهسرایى و عزادارى مىكنند .به طورى كه از نوشته أبوریحان مستفاد مىشود، عزادارى عاشورا از قدیم یعنى خیلى جلوتر از زمان أبوریحان و تألیف آثار الباقیة (390هجرى) معمول و مرسوم بوده و در زمان خود أبوریحان نیز آن مراسم به پا مىشده است.1 پیش از قرن چهارم، برگزاری مراسم عزاداری برای امام حسین ـ علیه السّلام ـ آشكار نبود و پنهانی انجام می‌گرفت. اما از اوائل قرن چهارم به بعد، عزاداری‌ها از گوشه خانه‌ها و كنج خفا بیرون آمده و عیان گشت و پدیداری آن به صورت دسته جمعی و با حركت هیأت‌های عزاداری در خیابان‌ها نمایان شد و شیعیان در این ایام به صورت آشكار به عزاداری پرداختند. مرحوم كاشف الغطاء در این مورد می‌نویسد: «... آغاز بیرون آمدن دسته‌های عزاداری برای سیدالشهدا، در زمان معزالدوله و ركن الدوله بود، كه دسته‌های عزاداران، در حالی كه برای حسین ـ علیه السّلام ـ ندبه می‌كردند و شب مشعل‌هایی به دست داشتند، بغداد و راه‌هایش یكباره پر از شیون می‌شد. و این به نقل «ابن اثیر» در تاریخ خودش، اواخر قرن چهارم بود. 2گاهی گفته می شود که تاریخچه نخستین سوگواری رسمی بر حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السلام و شهدای حماسه عاشورا به زمان حکومت صفویه – که مذهب تشیع به رسمیت شناخته شد- باز می گردد. حال اینکه بنا بر منابع متقن تاریخی، اولین عزاداری رسمی بر کشتگان عاشورا در دوران حکومت آل بویه در سده چهارم شکل گرفت.نوحه سرائی و نوحه خوانی نیز در زمان اهل‌بیت رواج یافت. تأكید فراوان پیامبر و امامان شیعه در مورد گریستن بر اهل‌بیت به ویژه حضرت سیدالشهداء و یاد كردن مصائب خاندان پیامبر و عزاداری برای آنان و مرثیه سرودن بر ایشان، بیانگر ریشه‌ای بودن مسئله نوحه سرایی در وصف اهل‌بیت ـ علیهم السّلام ـ است. امام باقر ـ علیه السّلام ـ به كسانی كه نمی‌توانند روز عاشورا به زیارت امام حسین ـ علیه السّلام ـ در كربلا بروند، دستور می‌‌‌دهند كه در خانه‌ها برای امام حسین ـ علیه السّلام ـ گریه و ندبه كنند و اهل خانه را هم به گریستن و اقامه سوگواری برای آن حضرت سفارش كنند.3پس از واقعه عاشورا ، نخستین مرثیه سرایان سیّد الشهدا علیه السلام و یارانش ، فرزندش امام زین العابدین علیه السلام ، خواهر بزرگوارش زینب كبرا علیهاالسلام ، دختران امام علیه السلام (اُمّ كلثوم و فاطمه صغرا) ، و همسرش رَباب بوده اند كه در كربلا ، كوفه و شام ، با مرثیه سرایى هاى هدفمند خود ، راه سالار شهیدان را ادامه دادند. 4امّا در مدینه ، نخستین مرثیه سرا پس از شهادت امام حسین علیه السلام ، اُمّ سَلَمه ، همسر بزرگوار پیامبر خدا صلى الله علیه و آله بود . یعقوبى ، در این باره مى نویسد : نخستین ضجّه زننده اى كه در مدینه، ضجّه اش [بر حسین علیه السلام ] بلند شد، اُمّ سَلَمه ، همسر پیامبر خدا صلى الله علیه و آله بود . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ، شیشه اى را كه در آن ، خاكى قرار داشت، به اُمّ سَلَمه داده و به او فرموده بود كه: إذا صارَت دَما عَبیطا فَاعلَمی أنَّ الحُسَینَ قَد قُتِلَ ؛ هر گاه این خاك ، تبدیل به خون تازه شود ، حسین علیه السلام كشته شده است . روز عاشوراى سال 61 هجرى ، آن خاك ، تبدیل به خون تازه شد . اُمّ سَلَمه نیز با دیدن آن ، فریاد كشید : وا حُسَینا! واى از مصیبت پسر پیامبر خدا! شیون و زارى و مرثیه سرایى اُمّ سَلَمه براى امام حسین علیه السلام به گونه اى بود كه به دنبال آن ، مدینه ، یكپارچه عزادار شد : و زنان ، شیون كردند تا این كه در مدینه ، چنان وِلوله اى بر پا شد كه تا آن زمان ، شنیده نشده بود . سال 61 هجرى ، سال حُزن نامیده شد. 5
همچنین طبق گزارشى دیگر از ایشان ، تا به هلاكت رسیدن ابن زیاد ، خانواده امام علیه السلام از عزا بیرون نیامدند : هیچ یك از زنان ما خضاب نكرد و روغنى استفاده نكرد و سُرمه نكشید و [مویش را ]شانه نزد تا این كه سرِ عبید اللّه بن زیاد را برایمان آوردند . ما همواره، پس از آن ماجرا ، گِریان بودیم . 6بر پایه گزارش دعائم الإسلام از امام صادق علیه السلام ، پس از واقعه عاشورا ، سه سال تمام بر امام حسین علیه السلام مرثیه سرایى مى شد. 7اما این مراسم، با توجه به فشار حكومت عباسی و خفقان موجود، در خفا صورت می‌پذیرفت. تا آنكه ـ همان طوری كه گفته شد ـ معزالدوله دیلمی دستور به برپایی مراسم علنی عزاداری را صادر كرد. وی مرام بغداد را به نوحه، ماتم و عزاداری بر امام حسین ـ علیه السّلام ـ تشویق می‌كرد و در زمان او این آداب سال‌ها ادامه داشت.8 البته روش او به معنای آن نیست كه عزاداری در آن زمان پدید آمد، بلكه با پیدا شدن زمینه‌های مناسب، مجالس عزاداری از حالت پنهانی خارج شده و نمود اجتماعی یافت. از سال 352 تا اواسط قرن پنجم كه حكومت آل بویه از میان رفت ـ در بیشتر سال‌ها مراسم عاشورا به ترتیب مزبور كم و بیش انجام می‌گرفت.در روز دهم محرم سال 352 معز الدوله دیلمی مردم بغداد را امر كرد كه دكان ها و بازار ها را ببندند و طباخین طبخ نكنند و قبه هایی در بازار ها نصب كنند . پس زن ها با موهای آشفته بیرون شدند و لطمه بر صورت زدند و اقامه ماتم برای جناب حسین بن علی علیه السلام نمودند . و این اول روزی بود كه نوحه گری شد برای آن حضرت در بغداد . بنابراین حرف كسانی كه می گویند عزاداری از زمان صفویه مرسوم شده است نادرست است زیرا این واقعه یك نمونه از عزاداری ها است كه در سال 352 و 555 سال قبل از شروع سلطنت سلسله صفویه بوده است.برگزاری مراسم عزاداری عاشورا و جشن عید غدیر در بغداد، بعد از معزالدوله هم ادامه یافت. همچنین گفته شده است که در همان دوره که دوره‌ی حکومت آل بویه بود، رؤسای شیعه، شیخ مفید، شیخ طوسی و سید مرتضی، این قضیه را سنت کردند. حتی در برخی نقل‌ها هست که علم‌ها را در منزل سید مرتضی نگه‌داری می‌کردند
بـراسـاس مدارك متقن تاریخی، معزّالدّوله دیلمی فرمان داد تا برای اوّلین بار در روز عاشورای سال 352 ه. ق مراسم عزاداری حسینی به صورت آشـكـار و عزاداری عمومی و فراگیر در ایالات تحت سیطره او انجام پذیرد، وی در روز عـاشـورای سال 352 ه. ق خود موی پریشان سـاخت و لطـمـه بـر سـر و صـورت زنان، بر قـتـل حـسین بن علی (ع) شیون كرد و مردم را نیز امر به این مهم كرد. این اوّلین بار بود كه در ملا عام در بغداد بر مصیبت شهادت حسین بن علی (ع) نوحه كردند و این سنت دیلمیان شصت سال دوام داشت تا اینكه از زمـان سـلجـوقـیـان 700 ـ 429 سـوگـواری بـرای خـانـدان رسـول اكـرم (ص) و خاصه حضرت سید الشهدا عـمـومـی شـد و در این زمان و پس از این زمان است كه سنت تقیه از میان شاعران شیعی برداشته می شود و ایشان قادر می گردند كه بدون تقیه و ترس و جان از مصیبت بزرگ كربلا در اشعارشان بگویند و بسرایند.9معزالدوله در محرم سال 352 ه.. ق. دستور برپایی مراسم عزاداری امام حسین(ع) را صادر کرد. مردم بغداد مغازه ها را بستند و کار و کسب را تعطیل کردند. همه لباس سیاه پوشیدند و سوگواری کردند. در ذی حجة همان سال نیز معزالدوله دستور داد جشن عید غدیر برپای دارند و آتش بازی کنند. 10برگزاری مراسم عزاداری عاشورا و جشن عید غدیر در بغداد، بعد از معزالدوله هم ادامه یافت.همچنین گفته شده است11 که در همان دوره که دوره‌ی حکومت آل بویه بود، رؤسای شیعه، شیخ مفید، شیخ طوسی و سید مرتضی، این قضیه را سنت کردند. حتی در برخی نقل‌ها هست که علم‌ها را در منزل سید مرتضی نگه‌داری می‌کردند. در تاریخ آمده که اهل تسنن خیلی با این سنت‌ها مبارزه کردند ، اما موفق نشدند. در مقابل ، سنی‌ها روز دوازدهم محرم، به عنوان سالروز شهادت مصعب بن زبیر، دسته‌ی عزاداری راه انداختند. انتخاب این شخص هم زیرکانه و درست در جهت مخالف شیعه بوده‌است؛ زیرا بعد از خروج مختار و کشتن قتله‌ی سیدالشهدا، مصعب خروج کرد و مختار را کشت و سپس خود توسط عبدالملک کشته‌شد. در هر صورت، اهل تسنن نیز دسته‌ی عزاداری را در روز دوازدهم محرم به راه انداختند و تا چند سال هم تکرار کردند ولی با تدابیر شیخ طوسی، منحل شد. بعد از دوره‌ی حکومت آل بویه، شیعه تحت فشار قرار گرفت و عزاداری را در خانه‌ها برگزار کرد تا این که در دولت صفوی، قضیه‌ی عزاداری ظهور بیشتری یافت؛ بنابراین ریشه‌ی عزاداری به دوره‌ی صفویه برنمی‌گردد. نوشته شکوری_گروه دین و اندیشه تبیانپی‌نوشت‌ها:[1] .زمینه های قیام امام حسین(ع)(ج2) عاشورا شناسى، جمعی از نویسندگان[2] . محمد حسین كاشف الغطاء، مواكب الحسینیه، ص 15. [3] . كامل الزیارات، ص 175. [4] .ر. ك : ص 397 به بعد از دانشنامه امام حسین، ری شهری (فصل یكم / نخستین برگزار كننده سوگوارى) و ج 10 ص 203 (بخش دوازدهم / فصل یكم : نمونه مرثیه هاى كه در قرن نخست ، سروده شده اند) .[5] . مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج 2 ص 40 ، التذكرة ، قرطبی : ج 2 ص 453 .[6] .ر. ك : ص 427، دانشنامه امام حسین(9)، ری شهری[7] .ر.ك : ص 427، دانشنامه امام حسین، ری شهری[8] . شمس الدین ذهبی، دول الاسلام، ص 195[9] .بررسی تاثیر شخصیت امام حسین (ع)در ادبیات فارسی، علی معروفی[10] .ابن جوزی، 1415 ه.. ق./ 1995م. : ج8، ص333[11] در این باره ر.ک: پایگاه اطلاع رسانی فطرت
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 302]
-
گوناگون
پربازدیدترینها