محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1797805013
الگوی اسلامی پیشرفت در گلوگاه اتصال علوم طبیعی و انسانی قابل طرح است/ درآمدی روش شناختی بر الگوی پیشرفت
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
دین و اندیشه > اندیشکده ها رفیعی آتانی:
الگوی اسلامی پیشرفت در گلوگاه اتصال علوم طبیعی و انسانی قابل طرح است/ درآمدی روش شناختی بر الگوی پیشرفت
خبرگزاری مهر ـ گروه دین و اندیشه: الگوی اسلامی پیشرفت در گلوگاه اتصال و مفصل بین علوم طبیعی و انسانی و میدان اداره زندگی قابل طرح است. بنابراین پیش از آن باید در دو مرحله مبانی فلسفی و علوم انسانی و طبیعی با رویکرد اسلامی به یک نتیجه روشن رسیده باشیم یا حداقل باید به یک فروض روشن دراین زمینه ها اتکا شود. تشخیص فهرستی از این فروض که در جای خودش می تواند محل مناقشه باشد، یکی از پیش نیازهای ضروری موضوع ماست.
یکم
ماهیت پیشرفت با هر تفسیری بر دو رکن اساسی حرکت و تغییر و جهت حرکت (هدف) استوار است. بر همین اساس است که غربیان مقصد را برای همه جوامع آن چنان که خود در دوران معاصر شده اند، تعریف می کنند و بر آنند که همه ملتها باید با همان راه و روش آنان حرکت کنند و تغییر؛ وضعیتی که در آن انسان تراز فرهنگ و فلسفه غرب محقق می شود. جالب آنکه برخی در مخالفت با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مدعی اند که الگوهای غربی توسعه از آن جهت که بر نیازهای مشترک انسانی مبتنی است نیاز ما را برای طراحی یک الگوی بومی تأمین می کند یا اینکه فرهنگ غرب در خطوط اصلی آن، فرهنگ غرب نیست، فرهنگی است که هر جامعه ای به آن خواهد رسید. چرا که علی الاصول با باز شدن طومار آدمی مرکب از طبع خواهندهی حیوانی و عقل ابزارساز، گریزی از همین چشم اندازها نیست. در نظریه اسلامی پیشرفت، اساس حرکت و جهت حرکت شناخته می شود اما پایان آنرا تاکنون هیچ جامعه ای تجربه نکرده است زیرا فرد و جامعه نه تنها به حقارتی که در مبانی غربی تصویر می کنند نیست بلکه در فرایند پیشرفت به سمت کمال بی نهایت برای تحقق همه ابعاد وجودی انسان در حال یک شدن مستمر است. بنابراین هرگامِ کمالی در روند جاری پیشرفت نسبت به مرحله ماقبل خود مقصد خواهد بود و پله ای نسبت به ما بعد خود. در واقع پیشرفت اسلامی به معنای گسترش و تعالی همه ابعاد وجودی انسان است. مسأله اول و اساسی ما نه تنها پذیرش تغییر و حرکت جوامع بلکه استقبال از آن و مهمتر از آن تئوریزه نمودن ماهیت تغییرات اجتماعی و عوامل به وجود آورنده اش و بلکه مدیریت آن است و اتفاقا همین الزامات است که یک الگوی جامع اسلامی پیشرفت را ضروری می سازد . الگوئی که به خوبی ماهیت و مسیر حرکت فرد و جامعه را روشن و جهت ها را تعیین و آنها را به سمت کمال مطلق راهبری نماید.
دوم یکی از بهترین تعریفها از الگو می تواند بیان جامع و ساده یک ایده با حداقل متغیرها باشد. براین اساس اولا باید همه چیز را نشان داد و ثانیاً آنرا با کمترین متغیرها به تصویر کشید. برای رسیدن به این مقصد تشخیص اصول از فروع در فرایند اسلامی پیشرفت کاری مهم و شاید مهمترین کار باشد؛ نخستین مسأله ای که کار را در مدل سازی بر ما سخت می کند ضرورت جامع نگری است. جامع نگری ما را در دریایی بیانتها وارد می کند که مثل همه جای دیگر آنگاه که می خواهیم همه چیز را مد نظرقرار دهیم یعنی هیچ چیز را توجه نکرده ایم. باید یک متغیر یا متغیرهای محدودی که نقش شاه کلید را بازی می کنند پیدا و آنگاه روابط و آثار آن را در همه عرصه ها و در عمیق ترین لایه ها پیگیری کنیم. بسیاری از افرادی که در این عرصه تلاش نظری درخوری نیز داشته اند چون خواسته اند برمدار همهی متغیرها به یک الگو برسند در همان نقاط آغازین، زمین گیر شده اند؛ شاه کلید باید به گونه ای انتخاب و تعریف شود که ضمن آنکه از همه متغیرها نمایندگی می کند بتواند تاثیر و تاثّرات آن را در همه عرصه ها و نظامات زندگی نشان دهد.
سوم الگوی اسلامی پیشرفت در گلوگاه اتصال و مفصل بین علوم طبیعی و انسانی و میدان اداره زندگی قابل طرح است. بنابراین پیش از آن باید در دو مرحله مبانی فلسفی و علوم انسانی و طبیعی با رویکرد اسلامی به یک نتیجه روشن رسیده باشیم یا حداقل باید به یک فروض روشن دراین زمینه ها اتکا شود. تشخیص فهرستی از این فروض که در جای خودش می تواند محل مناقشه باشد، یکی از پیش نیازهای ضروری موضوع ماست. برای نمونه نظریه آیت الله جوادی آملی در مورد ماهیت دین و رابطه عقل و نقل و ماهیت علوم اسلامی هر چند خود می تواند موضوع مناقشه باشد اما از ظرفیت بالای روش شناختی برای نظریه پردازی در این زمینه برخوردار است. در قلمرو مبانی فلسفی، تبیین فلسفی از انسان اساسی تر از همهی موضوعات فلسفی است. با اینکه «فطرت» درگذشته فلسفی ما به عنوان نظریه اسلامی انسان شناختی و به تعبیر استاد شهید مطهری امالمعارف اسلامی مطرح شده اما چندان مورد توجه فیلسوفان ما که حتی دغدغه اصلی آنها توحید بوده قرار نگرفته است و در دوران اخیر نیز متاثر از فضای فلسفی غرب «معرفت» موضوع اصلی بگو مگوی فلسفی در کشور ماست. در نتیجه در گذشته و حال ضروری ترین موضوع تأمل فلسفی ـ که مادر معارف اسلامی، مبنای علوم انسانی، مدار اصلی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است ـ یعنی انسان شناسی همچنان در حاشیه و نه در متن توجهات فلسفی در کشور ما قرار دارد و باید از این جهت چاره اندیشی اساسی شود. در یک تأمل ابتدائی با توجه به مبانی فلسفی صدرائی به ویژه حرکت جوهری به نظر می رسد برای فهم ضرورت ماهیت و جهت تغییر که اصلی ترین عنصر سازنده ماهیت پیشرفت است، صخره ای عظیم از مبانی فلسفی را می توانیم در فرآیند تدوین الگو احضار کنیم. علامه جعفری بر آن است که اگر از همه خصوصیات ذاتی انسان صرف نظر شود نمی توان این خصوصیت صرف نظر نمود که انسان می خواهد بشود. صیرورت و تغییر دائمی انسان به سمت بی نهایت ـ در کمال یا انحطاط/ خدا یا یا کالانعام بلهم اضل- خصوصیت اصلی ذاتی انفکاک ناپذیر انسان است . بنابراین موضوع علوم انسانی فهم ماهیت، عوامل، روند، جهت و سرعت این تغییرات انسانی است که با این تفسیر موضوع اساسی علوم انسانی فهم ماهیت انحطاط و پیشرفت حقیقی فرد و جامعهی انسانی خواهد بود. اگر این مقدمات درست باشد موضوع علوم انسانی اسلامی تفسیر و تبیین و نهایتاً سیاستگذاری و مدیریت پیشرفت اسلامی فرد و جامعه خواهد بود. باید تأمل کرد آیا می توان تغییر و صیرورت مستمر و جهت دار انسان و در نتیجه جامعه به سمت بینهایت را که خلاقیت مستمر نتیجه آن است. به عنوان متغیر اصلی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به حساب آورد؟ در این صورت مبانی اسلامی شناخت انسان، پایه ای برای علوم انسانی و روح حاکم و مدار الگوی اسلامی پیشرفت خواهد بود. از همین منظر مسأله اساسی در مورد ماهیت اسلامی پیشرفت و ماهیت غربی توسعه در تفاوت «هسته مرکزی» این دو نظریه است. هسته مرکزی نظریه غربی توسعه «انسانی است که با کمک عقل ابزارساز منفعت مادی خود را حداکثر می کند ». این انسان در نظام اقتصادی به صورت عریانتر و خالص نقش آفرینی می کند و به همین دلیل مدار توسعه در غرب، زندگی اقتصادی است که سایر ابعاد زندگی باید پیرو آن سامان گیرد. اما هسته مرکزی نظریه اسلامی پیشرفت، «انسانی است که در فرایند «شدن مستمر» به سوی کمال مطلق در حال یک خلاقیت پایان ناپذیر است». این شدن و خلاقیت مستمر به صورت عریان و واضح و بیش از هر عرصه دیگری خود را در نظام تعلیم و تربیت نشان می دهد. بر همین اساس است که سایر عرصه های زندگی ازجمله زندگی اقتصادی باید بر مدار آن شکل یابد. در یک نگاه اجمالی در نظریه غربی توسعه عرصه تعلیم و تربیت نیز یک میدان فعالیت اقتصادی است که متناظر با آثار اقتصادی آن باید مورد ارزیابی، برنامه ریزی، اصلاح و مدیریت قرار گیرد. در نظریه اسلامی پیشرفت همه عرصه های زندگی از جمله عرصه زندگی اقتصادی، مدرسه تعلیم و تربیت است که «شدن» و تغییر مستمر انسان در چارچوب فعالیتِ در آن رقم می خورد. البته تفکیک غیرواقعی و غیرعاقلانه ابعاد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و فردی زندگی از موضوعات بغرنج دیگر است. چه بحثهای بی حاصلی که در سالیان گذشته در طرفداری یا مخالفت با ضرورت یکی یا دیگری در کشور صورت گرفت. زندگی انسان دارای یک هویت واحد است که جداسازی ابعاد آن اگر برای فهم آن هویت واحد باشد قطعاً پسندیده است اما اگر بعد از جراحی و تجزیه این هویت واحد یک بخشی از آن کنده شود و به صورت جداگانه مورد اهتمام قرار گیرد معلوم نیست چه معنای عاقلانه ای خواهد داشت؛ حقیقت فرد و جامعه انسانی در واقع یک بذراند و با هم کال و با هم رسیده و نهائی خواهد بود.
چهارم به نظر مي رسد که براي نيل به يک پروژه تحقيقاتي به وسعت و عمق طراحي الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت ابتدا بايد سؤالاتي که در اين زمينه پاسخ مي طلبد را فهرست نمود. سؤالاتي که اگر پاسخ بيابند الگو خود را نشان داده است. به نظر مي رسد سه سؤال اساسی چيستي، چرايي و چگونگي الگو اگر پاسخ بيابند ما به مقصود رسيده ايم. به صورت طبيعي آغازین مسئله اي که در ذهن ایجاد می شود آن است که منظور از الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت چيست؟ اين سؤال خود به دو سؤال شکسته مي شود. نخست منظور يعني مفهوم لغوي و یا اصطلاحي اين ترکيب است و پرسش دوم به ماهيت و تعريف حقیقی آن برمي گردد. يعني قبل از آنکه از شما در مورد وجود يا امکان وجود چنين الگويي مطالبه استدلال شود بدان نيازمند است که منظور مفهومي و مهمتر از آن ابعاد ذهني و ماهيت آن روشن گردد. براي تبيين مفهومي به معناي شرح الاسمي بايد به سئوالات زير پاسخ داده شود: 1. منظور از الگو در تناظر با واژگاني نظير تئوري، نظريه، سيستم، نظام، مکتب، راهبرد و ... چيست؟
2. منظور از مفهوم پيشرفت در تناظر با کليد واژه هايي نظير توسعه، تکامل، تعالي، ترقي، تجدد، مدرنيسم، نوسازي و ... چيست؟
3. مراد از اسلاميت و ايرانيت در اين موضوع خاص چيست؟
4. مراد از «الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت» چیست؟
پس از تبيين اين مفاهيم بايد به تشریح ماهيت و چيستي حقيقي «الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت» همت گماشت. ماهيت آن اعم از مشترکاتش با ساير الگوهاي رقيب و نيز وجوه مميزه و شاخصههاي ويژه آن بايد آنچنان روشن شناسايي و تعريف شود که تنها مسألهس باقيمانده، وجود يا عدم وجود خارجي آن باشد. بر اين اساس براي شناخت ماهيت الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت سؤالات زير پاسخ مي طلبند:
1. مشترکات الگوي اسلامي – ايراني پيشرفت با ساير الگوهاي رقیب کدامها هستند؟
2. وجوه مختصه و تمايز بخش اين الگو با ساير الگوها کدام هستند؟ پاسخ به اين سؤالات عمدتاً بر مدار مطالعه تطبيقي مباني فلسفي (هستي شناختي، معرفت شناختي و انسان شناختي) و مباني ارزشی (اخلاقي و فقهي) الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت با الگوهاي رقيب می چرخد، زيرا تفاوت در اين مباني است که نظامات مختلف زندگي را متفاوت و متمايز مي سازد. چنان که شباهت در مباني است که ميزان شباهت در نظامات مختلف زندگي را رقم مي زند. پاسخ لازم و کافي به سؤال از چيستي الگوي اسلامي ايراني ـ پيشرفت تنها به نشان دادن تئوريک و ذهني مفهوم و ماهيت اين الگو منتهي خواهد شد؛ اما پاسخ ـ حتي لازم و کافي ـ به سئوال از چيستي نميتواند وافی به مقصود باشد زیرا منطقاً در صورتي بايد اين الگو را از ميان همهی الگوهاي محتمل ديگر برگزيد که بتوان نشان داد این الگو بهتر و منطقیتر از الگوهای رقیب است. سئوال از چرايي به دو معناست. سئوال از «علت» ثبوت و وجود و سئوال از «دليل» اثبات. علت هم ناظر به علت فاعلي است و هم علت غايي وجود و ثبوت که البته عمدتا به علت غايي انصراف دارد. بر اين اساس علل به معناي غايات شکل گيري الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت که بيانگر ضرورت شکل گيري آن و ترجيح عقلاني آن بر ساير الگوها در مرحله ثبوت است را بايد در موارد سه گانه ذيل جستجو نمود: 1. بايد ترجيح مباني فلسفي (بينشی) و ارزشي الگوي اسلامي ايراني پيشرفت بر مباني فلسفي و ارزشی الگوهاي الگوهاي رقیب به صورت منطقي و عقلاني نشان داده شود. زيرا اگر اين توفيق حاصل آيد به صورت منطقي و عقلاني تکلیف نظامات متفاوت مبتنی بر مباني متفاوت روشن خواهد شد. 2. باید تمام ادبيات موجود توسعه در چارچوب دانشهاي مختلف از قبيل جامعه شناسي توسعه، اقتصاد توسعه و مديريت توسعه مورد مطالعهی منصفانه و انتقادي قرار گيرد. به این علت که مجموعه نظريات توسعه چون در چارچوب همه دانشهاي مرتبط، ناظر به تحليل واقعي فرآيند توسعه در کشورهاي به اصطلاح توسعه يافته و فرايند توسعه نيافتگي کشورهاي توسعه نيافته کنوني است، بر پژوهشگر واقع نگر نقاط ضعف و قوت فرايند توسعه و توسعه نيافتگي را نشان خواهد داد. در اين مرحله بايد عمدتا هدف نخست نشان دادن توانايي ها و ناتواني هاي عملي اين نظريات در تبيين واقعي فرايند توسعه و در مرحلهی دوم نشان دادن جلوه هاي ويژه فرايند توسعه در تناظر با مباني نظریات و الگوهای توسعه باشد. بررسي انتقادي دانشهايي که به نوعي متکفل تبيين فرايند توسعه هستند نبايد محدود به دانشهاي مذکور باشد بلکه اين پروژه بايد در چارچوب دانشهاي ديگري نظير فلسفه، تاريخ، تاريخ تمدن و آينده شناسي نيز صورت پذيرد. در صورتي بايد از اين ادبيات عبور کرد يا اقدام به اصلاح آن نمود که ناکارآمدي آن در تبين فرايند تغييرات اجتماعي معطوف به پيشرفت نشان داده شود. 3. ضرورت سوم مطالعه تجربي فرآيند توسعه هم در کشورهاي ظاهراً پيشرفته کنوني نظير امريکا و اروپاست و هم کشورهايي که با تقليد از اين کشورها برنامه هاي توسعه خود را طراحي و اجرا کرده و می کنند. کشورهایی نظير چين، ژاپن، مالزي، اندونزي و نيز گذشته ايران. در اين مطالعه تجربي بايد بتوانيم نشان دهيم که فرايند توسعه در اين کشورها اولاً بر مباني نادرست شکل گرفته و ثانيا حتي بر مباني خود آنها نيز به درستي به سامان نشده و نتايج موردنظر را نداده است. اين موضوع را بايد در ارتباط با مباني نادرست و به علاوه در ارتباط با تفاوتهاي هويت تاريخي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي اين کشورها مورد بررسي قرار داد و پاسخ به اين مسائل لزوم وجود قيد ايراني را در الگوي موردنظر ما به عنوان هويت تاريخي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي مردماني که قرار است اين الگو زندگي آنها را اداره کند نشان خواهد داد. از سويي ديگر علت به معناي «دليل اثبات» وجود الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت نيز مي باشد. دليل را بايد از ميان مجموعه معارف وحياني و عقلاني موجود جستجو کنيم و در اينجاست که مباحث بنيادين معرفت شناختي با رويکرد روش شناختي نقش خود را نشان مي دهند که بايد با طي طريق و سلوک از مسلک منطقي و مقبول شريعت و با ادلهی معتبر به الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت دسترسي پيدا کنيم. بنابراين پس از فهم مفهوم و ماهيت الگو و آنگاه پس از فهم ضرورت وجود اين الگو از منظر غايت مي توان از طريق ادلهی معتبر موجود به اين الگو دسترسي پيدا کرد و در چارچوب اين سئوال اساسي، پرسشهای زير پاسخ مي طلبند: 1. پيش فرضهاي اساسي نظريه پردازي در مورد الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت کدامها هستند؟ قبل از انتخاب يک روش و قبل از ابداع هر نظريه ضرورتاً مي بايست برخي از مقبولات و مفروضات مورد مناقشه و نهايتا جمع بندي قرار گيرد. تعدادی از اين مفروضات و مقبولات الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت عبارتند از:
الف ـ جامعيت دين
ب ـ عينيت دين و سياست
ج ـ سازگاري عقل و وحي
د ـ رابطه دنيا و آخرت
ه ـ وجود مکتب يا نظام يا سيستم يا علم اسلامي 2. روش يا روشهاي دستيابي به نظريات ديني در اين گونه موضوعات کدامها هستند؟ طبيعي است اين سؤال با بررسي جامع و انتقادي روشهاي رايج نظريه پردازي از قبيل روشهاي پوزيتیویستي، هرمنوتيکي و انتقادي، روشهاي سیستمی و نيز روشهاي نظريه پردازي در علوم اسلامي (فقهي، فلسفي و عرفاني) پاسخ خود را خواهد يافت. به علاوه با توجه به مبانی بینشی و ارزشی روشهای معقول یا یک روش روشن همانند نظريه آيت الله جوادي آملي بايد مبناي کار قرار گيرد تا معلوم شود که از ذخائر علمي موجود به چه کيفيت يا کميت مي توان در اين عرصه بهره برد. ... و با طي درست اين طريق مي توان براي هر نظريه اي «دليل» قابل قبول را فراهم نمود.
پس از اثبات وجود الگوي اسلامي ايراني پيشرفت بايد از چگونگي خصوصيات تفصيلي آن پرسش نمود:
1. اهداف الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت چيست؟
2. عناصر اصلي تشکيل دهنده ساختمان الگو (از قبيل دولت، مردم و ... ) کدامها هستند و نقش هر يک از عناصر اساسي چگونه است؟
3. عوامل ايجاد تحول و تغيير شرايط موجود به سمت وضعيت پيشرفته تر يک جامعه بر اساس الگوي اسلامي ـ اير اني پيشرفت کدامها هستند؟ (عوامل تاريخي/ فرهنگي/ اجتماعي/ سياسي/ اقتصادي و جغرافيايي). 4. چگونگي پيشرفت در ابعاد مختلف زندگي (ابعاد معرفت، قدرت، ثروت، منزلت، سلامت، انسجام اجتماعي، هنر فضيلت (اخلاقي) و معنويت)
5. با چه شاخصهايي مي توان پيشرفت يک جامعه را اندازه گيري نمود؟ (شاخصهاي جامع، شاخصهاي بخشي و ... )
6. نظامات مختلف زندگي از قبيل تعليم و تربيت، سياسي، اقتصادي (توليدي، مصرفی، تجاری، بانکداري، کار، بازار و ...) قضايي، بهداشتي، هنري، سازمان و مديريت، اخلاق، ارتباطات اجتماعي، نهادهاي ديني و ... در چارچوب الگوي اسلامي – ايراني پيشرفت چگونهاند؟... عرض نهایی نگارنده ضرورت پرداختن به موضوع الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت در قالب یک مرکز پژوهشی مثل رویان است؛ با همه ارزش و آثار گرانبهای مراکز علمی و پژوهشی جامع که به همه رشته ها و موضوعات می پردازند در ادامه روند تکاملی گذشته باید مرکزی را با سیستمی چالاک بنا نهاد تا در قلمرو الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تمرکز پژوهشی ویژه ای داشته باشند. *نویسنده: دکتر عطاءالله رفیعی آتانی، منبع: فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا، شماره 10 تابستان 93.
۱۳۹۳/۶/۳۰ - ۱۴:۳۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها