واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: جدا شدن بحرین از ایران
روز 22مرداد 1350بحرین با فشار انگلیس و ضعف و اغماض رژیم شاه رسما استقلال خود را در برابر ایران اعلام كرد و در 25 آذر همان سال نیز به عضو یت سازمان ملل متحد درآمد و به عنوان یكصد و بیست و نهمین عضو آن شناخته شد.جدایی خواهی در بحرین زمانی پدیدار شد كه این منطقه از 1892 م. تحت سلطه كامل بریتانیا درآمد. پیش از این انگلستان از طریق انعقاد قراردادهای گوناگون كوشیده بود تا این سرزمین را تحت حاكمیت خود درآورد. نخستین قیام عمومی بحرین در مارس 1895 بر ضد «شیخ عیسی بن علی» نخستین حاكم از سلسله آلخلیفه شكل گرفت. این قیام با دخالت سرهنگ «آرنولد ویلسون» نماینده انگلیس در خلیج فارس سركوب شد و بازداشت و تبعید ناراضیان به «زباره» در شمال شبه جزیره قطر را در پیداشت و درگیریهای شدیدی را میان قطر و بحرین بوجود آورد. این امر باعث شد قطر با انعقاد قراردادی خود را تحت الحمایه انگلیس سازد. این رویداد نقطه آغاز بیش از یك قرن كشمكش سیاسی ونظامی میان بحرین و قطر بود.در سالهای بعد به تدریج افكار عمومی در بحرین به ایران متمایل شد. انقراض سلسله قاجار در ایران و طرح ادعاهای ارضی رژیم پهلوی اول این تمایل را در میان مردم بحرین افزایش داد و از جانب دیگر بر حساسیت انگلیسیها در منطقه افزود وآنان را به تحكیم پایههای نفوذ و سلطه خود در بحرین سوق داد.این رخداد باعث شد انگلیسیها در 1923 م . شیخ عیسی بن علی را بركنار و یكی از كارگزاران خودـ «چارلز بلگریو» ـ را در 1926 به عنوان مشاور امیر بحرین روانه این سرزمین سازند. اقدامات این مشاور كه تصمیم گیرنده اصلی در بحرین بود افزایش نفرت عمومی نسبت به سیاستهای استعماری انگلیس درمنطقه را در پی داشت و «بگلریو» در مواجهه با اولین اعتراضآمیز مردم از بحرین خارج شد.شاه: اگر مردم بحرین مایل نباشند به كشور ما ملحق شوند هرگز به زور متوسل نخواهیم شددر دوران بعد از جنگ جهانی دوم، تظاهرات فراگیر شد و به جنبش عمومی ضداستعماری تبدیل گردید. انگلستان میدانست كه كاهش كنترل بر بحرین، به از دست رفتن سراسر خلیج فارس خواهد انجامید؛ میخواست به هر بهایی، قیام مردم بحرین را سركوب كند و در این راه دامن زدن به اختلافات مذهبی را پیشه كرد. میان شیعه و سنی تفرقه ایجاد كرد و زمینههای برخورد این دو را بوجود آورد و در دهه 50 م. بحرین را چند بار درآستانه جنگهای خونین داخلی قرار داد.از طرفی جنگ كانال سوئز و هجوم نظامیان انگلیسی به مصر، سبب افزایش تنفر اعراب خلیج فارس و به ویژه مردم بحرین نسبت به انگلیس و همچنین ترویج احساسات ناسیونالیستی عربی در این كشور گردید، اما این احساسات غالباً توسط پلیس غیربومی بحرین سركوب میشد.از اواسط قرن بیستم ادعاهای تاریخی ایران در مورد حاكمیت بر بحرین جدی شد. مجلس شورای ملی در آبان 1336 لایحهای را تصویب كرد كه به موجب آن بحرین استان چهاردهم ایران اعلام شد و دو كرسی خالی برای نمایندگان «استان چهاردهم» در نظر گرفته شد. این اقدام و تهدید ایران در مورد تحریم هر سازمان ومجمع بینالمللی كه بحرین را به رسمیت بشناسد، موضوع را پیچیده كرد.اما فشار انگلیس به شاه به دست كشیدن ایران از ادعاهای ارضیاش نسبت به بحرین انجامید.در 1347 شاه طی دیدارش از هندگفت: «اگر مردم بحرین مایل نباشند به كشور ما ملحق شوند هرگز به زور متوسل نخواهیم شد و هر كاری كه بتواند اراده مردم بحرین را به نحوی كه نزد همه جهانیان به رسمیت شناخته شود، نشان دهد خوب است.»
ایران سعی داشت تا سرنوشت بحرین در یك همهپرسی تعیین شود، در حالی كه دولت بحرین وحكومت انگلیس هریك به دلیل آن كه همه پرسی و رجوع به آرای مردم بحرین سبب نفی سلطه آنان از این كشور میشد، با آن مخالفت كردند. در نتیجه ایران و انگلستان توافق كردند تا به جای برگزاری همهپرسی، از سازمان ملل متحد خواسته شود سرنوشت سیاسی این سرزمین را از طریق یك نظرسنجی از میان گروهها و طبقات مختلف تعیین كند.حكومت بحرین كه تحت نفوذ انگلیس بود برای تأثیرگذاری بر نتیجه نظرخواهی مصمم شد تا ساختار جمعیتی این سرزمین را با اكثریت دادن به عربها دگرگون سازد. در این راستا هزاران فلسطینی و نیروی كار عرب از كشورهای منطقه به بحرین هجوم آوردند.نظرخواهی از روز 10 فروردین 1349 آغاز شد و مدیر دفتر سازمان ملل در ژنو از سوی «اوتانت» ـ دبیركل وقت سازمان ملل ـ مأمور انجام این كار شد. وی پس از پایان مأموریت دوهفتهای خود در بحرین گزارش برداشتهای خود از صحبت با مردم و گروههای بحرین را كه به ادعای وی از علاقه آنان به استقلال حكایت میكرد تسلیم دبیركل نمود.با اعطای این گزارش، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 278 ـ 21 اردیبهشت 1349 ـ را كه خواسته مردم بحرین را تایید میكرد صادر نمود. این قطعنامه به دولتهای ایران و انگلستان ابلاغ شد و به این ترتیب تهران و منامه در 1350 ش. مرزهای دریایی میان خود را تعیین و تصویب كردند و روابط دوجانبه را در همه زمینهها آغاز نمودند. بحرین روز 22مرداد 1350 رسما استقلال خود را در برابر ایران اعلام كرد و در 25 آذر 1350 رسماً عضو سازمان ملل متحد شد و به عنوان یكصد و بیست و نهمین عضو آن درآمد. از آن پس تاریخ 16 دسامبر ـ 25آذر ـ به عنوان روز ملی بحرین شناخته میشود.منبع:مرکز مطالعات و پژوهش های سیاسیتنظیم:س.آقازاده
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 367]