تور لحظه آخری
امروز : جمعه ، 10 فروردین 1403    احادیث و روایات:  حضرت فاطمه (س):آن گاه كه در روز قيامت برانگيخته شوم، گناهكاران امّت پيامبر اسلام را شفاعت خواهم كرد....
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

خرید ووچر پرفکت مانی

تریدینگ ویو

خرید اکانت اسپاتیفای

کاشت ابرو

لمینت دندان

وکیل اصفهان

لیست قیمت گوشی شیائومی

آیسان اسلامی

خرید تجهیزات صنعتی

دستگاه جوش لیزری اتوماتیک

دستگاه جوش لیزری اتوماتیک

اجاق گاز رومیزی

تور چین

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

لوله پلی اتیلن

دانلود سریال سووشون

دانلود فیلم

ناب مووی

مرجع خرید تجهیزات آشپزخانه

خرید زانوبند زاپیامکس

رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید

کلاس باریستایی تهران

تعمیر کاتالیزور

تعمیر گیربکس اتوماتیک

دیزل ژنراتور موتور سازان

سرور اختصاصی ایران

سایت ایمالز

تور دبی

سایبان ماشین

جملات زیبا

دزدگیر منزل

ماربل شیت

تشریفات روناک

آموزش آرایشگری رایگان

طراحی سایت تهران سایت

آموزشگاه زبان

اجاره سند در شیراز

ترازوی آزمایشگاهی

رنگ استخری

فروش اقساطی کوییک

راهبند تبریز

قطعات لیفتراک

خرید مبل تختخواب شو

وکیل تبریز

خرید اجاق گاز رومیزی

آموزش ارز دیجیتال در تهران

شاپیفای چیست

فروش اقساطی ایران خودرو

دانلود رمان

واردات از چین

قیمت نردبان تاشو

وکیل کرج

تعمیرات مک بوک

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

سیسمونی نوزاد

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1793393584




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها ، مفسر آيات الهي (قسمت دوم و پاياني)


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
 حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها ، مفسر آيات الهي (قسمت دوم و پاياني)
حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها ، مفسر آيات الهي (قسمت دوم و پاياني) ب) عمل به احکام ديني بر اساس باورهاي اعتقادي و تبيين علل احکام الهي :پروردگار ، ايمان را براي شما باعث تطهير و پاکيزگي از شرک و کفر و پليدي قرار داد. ايمان و عمل صالح ، ملاک رهايي از خسران و زيان است. زياني که در آن آدمي اصل سرمايه ي خود را از دست مي دهد. براي برخورداري از سعادت و نجات از خسران ، بايد ايمان داشت و عمل نيکو به جا آورد. ايمان، ريشه اين درخت تناور است و عمل شايسته ميوه و نتيجه ي آن است. پس حضرت ابتدا به لزوم تدين به ايمان اشاره دارند که باعث تطهير از شرک و کفر و پليدي است. ايمان اعتقاد به توحيد در تمام مراتب آن است. توحيد نظري و توحيد عملي. خدا را به يگانگي شناختن و تنها براي او کار کردن. تنها او را پرستيدن و تنها از او استعانت جستن : اياک نعبد و اياک نستعين. توحيد در ذات و اعتقاد به احديت الهي و بساطت حق و منزه دانستن او از شائبه هر نوع ترکيب : قل هو الله احد. و توحيد در مقام واحديت به معناي منزه دانستن حق از شريک و همتا : و لم يکن له کفوا احد. توحيد صفاتي به معناي يگانه دانستن ذات با صفات و صفات با يکديگر. و توحيد افعالي به معناي اعتقاد به عدم استقلال موجودات ممکن در افعال و اعمال : و ما رميت اذ رميت و لکن الله رمي. ( انفال ، 8 / 17)توحيد، ابتداي راه سلوک و انتهاي آن است : انا لله و انا اليه راجعون. ( بقره ، 2 / 156)نقطه ي مقابل توحيد شرک در تمام مراتب آن است و نتيجه شرک کفر و از اين رو مشرک و کافر به يک معنا به کار برده شده است : قل يا ايها الکافرون، لا اعبد ما تعبدون . ( کافرون ، 109 / 2-1)ايمان به توحيد مانع از شرک و کفر و پليدي است. زيرا نتيجه ايمان عمل صالح و ميوه ي شرک و کفر ، پليدي و اعمال ناشايسته است. ايمان نشانه ها و علاماتي دارد و عمل صالح، قالب و فرمي دارد. برخي از نشانه هاي آن به شرح زير عنوان شده است : نماز ، زکات ، روزه ،حج، اطاعت از اولي الامر، امامت اهل بيت ، جهاد، صبر ، امر به معروف، صله رحم، نيکي به والدين ، قصاص ، وفاي به نذر، تمام پيمودن کيل و وزن، نهي از شرب خمر ، اجتناب از قذف ، ترک سرقت ، ترک شرک و...آشنايي با فلسفه ي احکام به معناي انجام بهتر آنها مي باشد. انجام عبادت فلسفه اي عمومي دارد و آن اطاعت امر مولاست. از اين رو قصد قربت در هر عمل عبادي شرک لازم است. اما علاوه بر اين فلسفه عام، هر يک از عبادات ويژگي خاص دارد که زمينه ي شناخت آن در قرآن و آثار معصومين (ع) وارد شده است. حضرت به برخي از اين آثار اشاره دارند. 1. نماز : نماز را براي تنزيه دل ها از کبر و نخوت قرار داد. کبر و خود بزرگ بيني از بزرگترين آفات انسان و مانع از ورود در مسير سعادت است. شيطان به اين درد گرفتار شده و از درگاه الهي رانده شد: الا ابليس أبي و استکبر . (بقره / 34) او خلقت خود را از آتش مي دانست و خمير مايه ي آدم را از خاک، از اين رو حاضر به سجده بر آدم نشد: قال أنا خير منه خلقتني من نار و خلقته من طين. (اعراف ، 7 / 12)او مقام علمي آدم را نشناخته و علت برتري او را در نيافت. پس بر خدا اعتراض کرده و در مقابل حق اسائه ادب نمود و خود را براي فريب فرزندان آدم محق خواند. قال فبما أغويتني لأقعدن لهم صراطک المستقيم (اعراف / 16) قال رب بما أغويتني لأزينن لهم في الارض و لأغوينهم أجمعين. الا عبادک منهم المخلصين. قال هذا صراط علي مستقيم. ان عبادي ليس لک عليهم سلطان الا من اتبعک من الغاوين. (حجر، 15 / 39-41)به او فرصت داده شد، غافل از آنکه از عهده ي مخلصين بر نخواهد آمد: و لأغوينهم أجمعين الا عبادک منهم المخلصين. (حجر / 40)پس براي رسيدن به مقام اخلاص ، بايد از کبر دوري جست و نماز بهترين وسيله براي رسيدن به اين منظور است. نماز پيشاني بر خاک ماليدن و اظهار خضوع و خشوع در مقابل خالق هستي است. نماز اسرار و آداب بسياري دارد که در کتب مفصل وارد شده است اما به طور خلاصه مي توان گفت که نماز مخ عبادت است. زيرا هر موجودي به تسبيح حق مشغول است : و ان من شيء الا يسبح حمده و لکن لا تفقهون تسبيحهم . ( اسراء ، 17 / 44)تسبيح هر موجودي به اندازه سعه ي وجودي اوست. هر کس به زباني صفت حمد تو گويد بلبل به غزل خواني ، قمري به ترانه بعضي از اشياء همواره قائمند ( مثل درختان ) و برخي همواره ساجد و گروهي هميشه راکع. بعضي ساکتند و گروهي ناطق. انسان گل سر سبد و عصاره عالم خلقت است پس عبادت او نيز بايد جامع و شامل همه انواع عبادات باشد. نماز حاوي تمام مناسک و وظايف فردي و اجتماعي است و مهمترين ثمره آن دوري از نخوت و کبر است. پس بايد نماز را اقامه داشت و از سستي در آن پرهيز کرد که سستي در نماز مورد نکوهش الهي است. فويل للمصلين. الذين هم عن صلاتهم ساهون .( ماعون ، 107 / 4-5)حضرت فاطمه زهرا (س) نتايج سستي در نماز را چنين بر مي شمرد : عنها (س) قالت : سالت ابي رسول الله (ص) لمن تهاون بصلاته من الرجال و النساء . قال (ص) : من تهاون بصلاته من الرجال و النساء ابتلاه الله بخمس عشرة خصلة - يرفع الله البرکة من عمره و يرفع الله البرکة من رزقه و يمحوالله عزوجلّ سيماء الصالحين من وجهه و کل عمل يعمله لا يوجر عليه و لا يرتفع دعاوه الي السماء ليس له حظّ في دعا الصالحين ، و انه يموت ذليلا و يموت جائعا و يموت عطشانا، فلو سقي من انهار الدنيا لم يرو عطشه و يوکل الله ملکا يزعجه في قبره، و يضيق عليه قبرة و تکون الظلمة في قبره و يوکل الله به ملکا يسحبه علي وجهه و الخلائق ينظرون اليه ، و يحاسب حسابا شديدا و لا ينظر الله اليه و لا يزکيه و لا عذاب اليم. (1)از پدرم رسول خدا (ص) درباره مردان و زناني که در نمازشان سستي و سهل انگاري مي کنند، پرسيدم. آن حضرت فرمودند: هر زن و مردي که در امر نماز سستي و سهل انگاري داشته باشد، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا مي گرداند : 1.خداوند ، برکت را از عمرش مي گيرد. 2. برکت را از رزق و روزي اش مي گيرد. 3. خداوند ،سيماي صالحين را از چهره اش محو مي کند. 4. هر کاري که بکند، بدون پاداش خواهد ماند. 5. دعايش مستجاب نخواهد شد. 6. برايش بهره اي از دعاي صالحين نخواهد بود. 7.ذليل خواهد مرد. 8. گرسنه جان خواهد داد. 9.تشنه کام خواهد مرد به طوري که اگر با همه نهرهاي دنيا آبش دهند، تشگني اش بر طرف نخواهد شد. 10. خداوند ، فرشته اي را بر مي گزيند تا او را در قبرش ناآرام سازد. 11. قبرش را تنگ گرداند . 12. قبرش را تاريک باشد. 13. خداوند فرشته اي را بر مي گزيند تا او را به زمين کشد، در حالي که خلايق به او بنگرند. 14. به سختي مورد محاسبه قرار گيرد. 15. و خداوند به او ننگرد و او را پاکيزه نگرداند، و او را عذابي دردناک باشد. 2. زکات : زکات را براي تزکيه نفس و مال و جان و افزوني روزي مقرر فرمود. به همان اندازه که نماز، عملي فردي و انجام وظيفه در مقابل خداست ، زکات انجام مسئوليتي اجتماعي است و به همان ميزان که نماز از جنبه هاي اجتماعي بر خوردار است ، زکات در سازندگي روحي انسان موثر است. از اين رو نماز و زکات همواره در کنار هم قرار گرفته اند. بسم الله الرحمن الرحيم. الم . ذلک الکتاب لاريب فيه هدي للمتقين . الذين يومنون بالغيب و يقيمون الصلوة و مما رزقناهم ينفقون . ( بقره 2 / 1-3)قرآني که شکي در آن نيست، هدايتگر تقوي پيشگان در مسير سعادت است. ايمان به غيب و اقامه نماز و پرداخت زکات از علامات اين گروه است . لذا اطاعت از کساني واجب است که زکات و نماز براي آنها به صورت عملي واحد در آمده است و آن در شخصيت امام علي (ع) تجلي و نمود يافته است : انما وليکم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلوه و يوتون الزکاه و هم راکعون. (مائده ، 5 / 55)فلسفه زکات پاکي مال و جان است و زکات مايه ي افزوني مال است. هر چند که دنيا طلبان مي انگارند که پرداخت زکات مايه کم شدن مال است ، اما در واقع اين پرداختي است که افزايش به دنبال دارد . همچون باغداري که شاخه هاي درخت را هرس مي کند تا بار بيشتري براي آن به همراه آورد و يا چمن زني که با زدن سر چمن ها زمينه ي رشد روز افزون آن را فراهم مي آورد. آن کس که به زکات با اين ديد نگاه مي کند آن را نه فقط مايه افزايش مال که عامل تزکيه نفس و جان مي داند.و لو أن أهل القري آمنوا و اتقوا لفتحنا عليهم برکات من السماء و الارض... (اعراف ، 7 / 96)زکات بخشش و پرهيز از بخل است از اين رو حضرت (ع) در اين باره مي فرمايد : عنها (س) قالت : قال لي رسول الله ( ص) : اياک و البخل ، فانها عاهة لا تکون في کريم. اياک و البخل فانه شجرة في النار و اغصانها في الدنيا فمن تعلق بغصن من اغصانها ادخله النار. (2)حضرت فاطمه (س) به نقل از پيامبر اکرم (ص) فرمود : از بخل ورزيدن بپرهيز، زيرا که بخل آفتي است که در شخص بزرگوار نيست. از بخل بپرهيز ، زيرا که آن درختي است در آتش دوزخ که شاخه هايش در دنياست و هر که به شاخه اي از شاخه هايش در آويزد داخل جهنمش گرداند. عنها (س) قالت : قال لي رسول الله (ص) و عليک بالسخاء فان السخاء شجرة من اشجار الجنه، اغصانها متدلية الي الارض ، فمن اخذ منها غصنا قادة ذلک الغصن الي الجنه. (3)حضرت فاطمه (س) فرمود پيامبر اکرم (ص) به من گفت : بر تو باد سخاوت ورزيدن، زيرا که سخاوت درختي از درختان بهشت است که شاخه هايش به زمين آويخته است ، هر که شاخه اي از آن را بگيرد او را به سوي بهشت مي کشاند. اتصاف به وجود و پرهيز از بخل تنها در سابه اعتقاد به روزي بخشي خدا تحقق مي يابد پس بايد خود را در معرض آن قرار داد. از اين رو حضرت زهرا (س) فرمود: رسول خدا(ص) بر من گذشت، در حالي که در خواب صبحگاهي بودم، مرا با پايش تکان داد و فرمود: دخترم برخيز ، شاهد رزق و روزي پروردگارت باش و از غافلان مباش. زيرا که خداوند روزي مردم را بين طلوع فجر تا طلوع آفتاب تقسيم مي کند. (4)3. روزه :روزه را براي اثبات تحقق در اخلاص قرار داد. اخلاص در عمل شرط قبولي آن است زيرا ميزان و ترازوي سنجش اعمال در روز قيامت ، بر حق بودن آن است : و الوزن يومئذ الحق. ( اعراف ، 7 / 8)در حالي که «ريا » عمل را تباه مي کند و از ارزش مي اندازد: و قدمنا الي ما عملوا من عمل فجعلناه هباء منثورا. (فرقان ، 25 / 23)همه اعمال عبادي بايد از روي اخلاص صورت گيرد تا ارزش وجودي داشته باشد. در اين ميان روزه اهميتي خاص مي يابد زيرا تنها جنبه ي امساک داشته و تظاهر بيروني آن کمتر از ديگر اعمال عبادي است. از اين رو يکي از حکمت هاي روزه اثبات تحقق اخلاص است و در همه ي اديان الهي از جايگاه خاصي برخوردار است: يا ايها الذين امنوا کتب عليکم الصيام کما کتب علي الذين من قبلکم لعلکم تتقون. (بقره / 183)روزه بر شما واجب شد همان گونه که بر امت هاي پيش از شما واجب بود باشد که تقوي پيشه سازيد. روزه بهترين زمينه براي تقويت تقوي را فراهم مي آورد . به اين معني که هر روزه داراي لزوما متقي نيست، اما امکان آن را بيشتر دارد. پس روزه شرط لازم براي تلبس به لباس زيباي تقوي است هر چند شرط کافي نمي باشد. اخلاص شرط عمل است و حضرت فاطمه الزهراء (س) جهت تأکيد بر آن مي فرمايد: من اصعد الي الله خالص عبادته اهبط الله اليه افضل مصلحته . (5)هر که عبادت خالصش را به سوي خدا بالا فرستد ، خداي متعال برترين مصلحتش را به سوي او پايين فرستد. ما يصنع الصائم بصيام اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه. (6)و فرمود: روزه دار چون زبانش ، گوشش ، چشمش واعضايش را ( از حرام ) نگه ندارد ، روزه دار نيست. 4.حج : حج را براي تحکيم مباني ديني و اعتلا و تعظيم کلمه توحيد ، قرار داد. از ديگر فروع ديني انجام مناسک حج است. فلسفه حج از دير باز مورد توجه محققين قرار گرفته و آثار زيادي در اين زمينه نگارش يافته است. بر هر مسلمان متمکني لازم است که حداقل يک بار در طول عمر خود به انجام اين مراسم عبادي بپردازد : ولله علي الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلا. ( آل عمران ، 3 / 97)اين اعمال که هر سال در زمان معين : الحج اشهر معلومات . (بقره / 197) و مکان خاص ( مکه ): و المسجد الحرام الذي جعلناه للناس سواء العاکف فيه و الباد ... ( حج ، 22 / 25) انجام مي گيرد ، نشاني از عظمت اسلام و اعتلاي شعائر ديني است.ذلک و من يعظم شعائر الله فانها من تقوي القلوب. و لکل امة جعلنا منسکا ليذکروا اسم الله ... فالهکم اله واحد... ( حج / 32 و 34)حج سمبل توحيد است همانگونه که حضرت ابراهيم (ع) نشان توحيد و اطاعت محض از فرامين خدا بود ، (7) حج ميراث ابراهيمي است. و اذ بوانا لابراهيم مکان البيت أن لاتشرک بي شيئا و طهر بيتي للطائفين و القائمين و الرکع السجود . ( حج / 26)اين مناسک توسط پيامبر اسلام احياء شده و عظمت کلمه توحيد را با توحيد کلمه به نمايش مي گذارد : ليشهدوا منافع لهم و يذکروا اسم الله في ايام معلومات... ( حج / 28)5. عدل :و عدل را براي ارتباط و تاليف قلوب قرار داد.اعتقاد به عدل الهي از اعتقادات شيعي و برخي از فرق اهل سنت است که از قرآن و روايات گرفته شده است. اعتقاد به عدل الهي زمينه ساز تعهد به عدالت اجتماعي است. از اين رو در طول تاريخ اين دو با هم همراه بوده و نفي هر يک به معناي انکار ديگري دانسته شده است عدل اجتماعي و رعايت حدود و حقوق قانوني افراد، موجب ايجاد ارتباط صحيح ميان افراد و در نتيجه تأليف قلوب است. برخلاف ظلم، که بر هم زننده جامعه و روابط سالم اجتماعي است : ان الله يأمر بالعدل و الاحسان... ( نحل ، 16 / 90)و أمرت لأعدل بينکم. ( شوري ، 42 / 15)فلا تتبعوا الهوي أن تعدلوا. (نساء ، 4 / 135)يا أيها الذين آمنوا کونوا قوامين الله شهداء بالقسط و لايجرمنکم شنئان قوم علي الا تعدلوا اعدلوا هو أقرب للتقوي و اتقوا الله ان الله خبير بما تعملون. ( مائده،5 / 8 )و اذا حکمتم بين الناس أن تحکموا بالعدل. ( نساء / 58)يحکم به ذوا عدل منکم. ( مائده / 95)... واذا قلتم فاعدلوا و لو کان ذا قربي. ( انعام ، 6 / 152)... و ليکتب بينکم کاتب بالعدل . ( بقره / 282)ان الله لا يظلم مثقال ذرة ... ( نساء / 40)ان الله لا يظلم الناس شيئا و لکن الناس أنفسهم يظلمون. ( يونس ، 10 / 44)فما کان الله ليظلمهم و لکن کانوا أنفسهم يظلمون . ( توبه 9 / 70)و نضع الموازين القسط ليوم القيامه فلا تظلم نفس شيئا. ( انبياء ، 21 / 47)عدل اعتقاد به وجود ميزان و معيار سنجش اعمال است، و در عمل موجب گردد که اعمال بر اساس موازين آن انجام گيرد . از اين رو عدل را از مستقلات عقليه دانسته اند. به اين معني که شارع تاييد کننده و تضمين کننده آن است و نه ايجاد کننده ي آن. اين اعتقاد به عدل، در اصطلاح متکلمين از نتايج بحث از «حسن و قبح ذاتي يا عقلي » دانسته مي شود که توابع بسيار به دنبال دارد. 6. اطاعت از اولي الامر: اطاعت ما خاندان را براي حسن انتظام امور اجتماعي و امامت ما اهل بيت را براي ايمني و امان از اختلاف و تفرقه و لغزش قرار داد. أطيعوا الله و أطيعوا الرسول و أولي الامر منکم. ( نساء ، 4 / 59)لزوم تبعيت از خدا و رسول و اهل بيت در مباحث کلامي به تشريح بيان شده و دلايل متقن بر آن اقامه شده است. نص و تصريح بر امامت بهترين راه تداوم نبوت خاتم است. (8)حکماء براي اثبات امامت به همان دليلي اشاره کردند که در لزوم نبوت ارائه داشته اند و آن حفظ نظام اجتماعي است. (9)از اين رو اجر نبوت ، مودت ذي القربي دانسته شده است. قل لا أسئلکم عليه أجرا الا المودة في القربي. ( شوري ، 42 / 23 )فايده ي آن هم جز براي خود مردم نيست. زيرا اين مودت اهتداء به طريق هدايت است. عن فاطمه الزهرا (س) قالت : قال لي رسول الله (ص) يا فاطمه من صلي عليک غفر الله و الحقه بي حيث کنت من الجنه. (10)دختر گرامي پيامبر فرمود: رسول خدا ( ص) به من گفت : اي فاطمه هر که بر تو صلوات فرستد، خداوند او را بيامرزد و در هر جاي بهشت که باشم او را به من ملحق گرداند. عنها (س) قالت : قال رسول الله (ص) : ايما رجل صنع الي رجل من ولدي صنيعه فلم يکافئه عليها ، فانا المکافي له عليها. (11)حضرت زهرا به نقل از پيامبر اکرم (ص) فرمود: هر کسي براي فردي از فرزندان من کاري انجام دهد و بر آن کار پاداشي نگيرد، من پاداش دهنده او خواهم بود. عنها ( س) قالت : انّ ابي (ص) نظر الي علي (ع) و قال : هذا و شيعته في الجنه. (12)پيامبر خدا ( ص) به علي (ع) نگريست و فرمود: اين شخص و پيروانش در بهشت اند. عنها (س) قالت : قال لي ابي : من سلم عليّ و عليک ثلاثه ايام فله الجنه. (13)پدرم به من فرمود: هر که بر من و تو تا سه روز تحيت و سلام بفرستد، بهشت بر او واجب گردد. 7.جهاد : جهاد را براي عزت و ارجمندي و سربلندي ملت اسلام قرار داد. از ديگر فروع دين جهاد در راه خدا است. جهاد دري از درهاي بهشت است که خداوند آن را براي بندگان خاص خود گشوده است. جهاد موجب سرافرازي و عزت و افتخار مسلمانان است. خداوند عزيز است : فان العزة لله جميعا. ( نساء ، 4 / 139) ان العزة لله جميعا. ( يونس ، 10 / 65)خدا به هر کس که خواهد عزت بخشد، و تعز من تشاء و تذل من تشاء ( آل عمران ، 3 / 26 )خدا براي مومن مذلت قرار نداده است : ولله العزه و لرسوله و للمؤمنين و لکن المنافقون لا يعلمون . ( منافقون ، 63 / 8)خداوند راضي به سلطه کفار بر مومنين نيست و از اين رو راهي براي آن قرار نداده است .و لن يجعل الله للکافرين علي المؤمنين سبيلا.( نساء / 141)براي اجراي اين برنامه ، بايد همه راه هاي سلطه کفار بسته شود و جهاد بهترين طريق حفظ عزت مومنين است. از اين رو جهاد بر مسلمانان واجب شده است. جهاد ابتدايي که در زمان حضور پيامبر و امام و به اذن ايشان است و جهاد تدافعي که بر آحاد جامعه مسلمين واجب بوده و نياز به اذن ندارد.داستان جنگ هاي زمان پيامبر (ص) در جهت تنزيل قرآن و جنگ هاي دوران امامت امام علي (ع) در جهت تأويل قرآن، بخش عمده اي از مباحث تاريخ اسلام را پوشش مي دهد. نتيجه اين تلاش گسترش اسلام و تثبيت آن و در نتيجه عزت و اقتدار مسلمين و تشکيل مدينه النبي بود. از اين رو جهاد گران مورد عنايت الهي واقع شده و براي آنان اجر عظيم قرار داده شده است. به گونه اي که کارهاي مهمي چون سقايه الحاج و تعمير مسجد الحرام در مقايسه با جهاد امري سهل مي نمايد: أجعلتم سقاية الحاج و عمارة المسجد الحرام کمن آمن بالله و اليوم الاخر و جاهد في سبيل الله... ( توبه ، 9 / 19)مجاهدين مشمول رحمت خاص خدا هستند : والذين هاجروا و جاهدوا في سبيل الله اولئک يرجون رحمت الله. ( بقره / 218) اينان از درجه رفيعي در نزد پروردگار برخوردارند : الذين آمنوا و هاجروا و جاهدوا في سبيل الله بأموالهم و أنفسهم أعظم درجة عندالله. ( توبه / 20)اينان هدايت شدگان به راه خدايند : و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا . ( عنکبوت ، 29 / 69)8. صبر : صبر را براي استحقاق اجر قرار داده است. صبر از دستورات اخلاقي و عرفاني ديني است که براي دين به منزله سر براي بدن خوانده شده است. در متون اخلاق اسلامي در باب صبر، اقسام و فوايد آن مضامين بلندي به رشته تحرير در آمده است. صبر در مصيبت ، صبر بر معصيت و صبر در عبادت از مهمترين اين اقسام است. حضرت زهرا ( س) استحقاق اجر را ثمره صبر مي داند. زيرا آدمي هيچ حقي بر خدا ندارد اما صبر بر کاستي ها، موجب استحقاق گردد. از اين رو فرمان به صبر داده شده است: فاصبر کما صبر أولوا العزم من الرسل. ( احقاف ، 46 / 35)صبر پيامدها و نتايجي را به دنبال دارد از جمله : انجام عمل صالح ، طلب رضايت الهي و اقامه ي نماز ، توکل بر پروردگار ، رستگاري ، هدايت به امر الهي و... (25)از اين رو فايده صبر عايد خود انسان است : و أن تصبروا خير لکم. ( نساء 4 / 25) هر چند به نظر مشکل آيد : فان ذلک من عزم الامور . ( آل عمران ، 3 / 186)استعانت به صبر و صلوة از فرمايشات قرآني و بيانگر اهميت صبر است . و استعينوا بالصبر و الصلوة . ( بقره ، 29 / 45)9. امر به معروف :امر به معروف را براي مصالح عامه مردم قرار داد. يکي ديگر از واجبات ديني انجام امر به معروف و نهي از منکر است. علت وجوب آن حفظ مصالح عمومي است. خاتميت و عدم تحريف در دين اسلام به جهات متعددي مي باشد ، يکي از اين جهات تعبيه اصول و فروعي در بدنه اين دين مبين است. امامت از اصولي است که براي حفظ دين در نظر گرفته شده است و امر به معروف و نهي از منکر از فروع آن است.انجام اين واجب الهي در رديف ايمان به خدا ، اقامه نماز و حفظ حدود الهي است . (14)علت برتري امت مسلمان بر امم ديگر در گرو انجام اين فريضه ي الهي است: کنتم خير أمة أخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تومنون بالله ... ( آل عمران ، 3 / 110)امر به معروف و نهي از منکر شرائط و مراتبي دارد که در کتب فقهي و اخلاقي و عرفاني به آن پرداخته شده است. همچنين اين مسئله از اصول معتزله و فروع مذهب تشيع مي باشد. که به تفصيل در کتب کلامي مورد بحث واقع شده است.10. نيکي به والدين : نيکي به والدين را براي مصونيت از غضب خود قرار داد. نيکي به پدر و مادر از اصول اخلاقي اسلام است که در قرآن کريم بدان سفارش زيادي شده است. نيکي به فرزند از جمله فطريات بشري است. از اين رو ايشان به اصل احسان نسبت به فرزندان سفارش نشده اند بلکه مصاديق احسان گوشزد شده است. مبادا که در اثر عدم تشخيص اين مصالح ، ناخواسته موجبات زيان نسبت به فرزندان را فراهم آورند. براي عدم دلبستگي به فرزندان هشدار داده شده است: لن تغني عنهم اموالهم و لا اولادهم من الله شيئا ( آل عمران / 10) فلا تعجبک أموالهم و لا أولادهم . ( توبه ، 9 / 55)اما در مورد پدر و مادر و نيکي نسبت به ايشان سفارشات موکدي شده است. مبادا فرزندان دچار فراموشي شده و حق والدين خود را اداء نکنند. احسان به ايشان پس از عبادت الهي قرار داده شده است: لا تعبدون الا الله و بالوالدين احسانا ( بقره / 83) و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شيئا و بالوالدين احسانا. ( نساء ، 4 / 36) ألا تشرکوا به شيئا و بالوالدين احسانا . ( انعام ، 6 / 151) و قضي ربک أ لا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احسانا. ( اسراء ، 17 / 23)آدمي بايد سپاسگزار محبت هاي پدر و مادر خويش باشد همان گونه که شکرگزار نعم الهي است: أن اشکر لي و لوالديک الي المصير. ( لقمان ، 31 / 14) انسان به نيکي نسبت به والدين سفارش شده است: و وصينا الانسان بوالديه احسنا. ( احقاف ، 46 / 15)از مصاديق احسان طلب مغفرت براي ايشان است : ربنا اغفرلي و لوالدي . ( ابراهيم ، 14 / 41)علت اين همه سفارش چيست ؟ حضرت امان از غضب الهي را نتيجه نيکي به والدين مي داند. شايد بدان لحاظ که هر مجازي نشان از حقيقتي است پس از آنکس که بتواند خود را از غضب والدينش برهاند از غضب الهي نيز رهيده است و آنکه قدر زحمات پدر و مادرش را بشناسد حتما قدر نعم الهي را هم مي داند. 11. صله رحم :صله رحم را براي پيوستگي ارحام و اقارب و وحدت ملي قرار داده است.يکي ديگر از سفارشات اخلاقي در اسلام پيوستن با خويشان است: والذين يصلون ما أمر الله به أن يوصل. ( رعد ، 13/ 21)حضرت دايره رحم را آن چنان گسترده مي داند که ثمره صله رحم را وحدت ملي مي خواند. يعني انساني که از دايره خود خواهي هاي شخصي گذشته ، به خانواده مي پيوندد و آنکه از دايره خانواده گذشته و به شهر و کشور و امت پيوسته است حافظ منافع عمومي و وحدت ملي است و منافع خود را در راه حفظ مصالح جامعه فدا مي کند. 12. قصاص : قصاص را براي حفظ خون هاي مردم قرار داده است . قصاص از احکام فقهي اسلام است. از ديدگاه قرآني فايده قصاص، حفظ حيات اجتماعي است: ولکم في القصاص حيوة يا أولي الالباب لعلکم تتقون . ( بقره ، 2 / 179) خطاب آيه به صاحبان خرد است. به اين معني که در نگاه اوليه ، قصاص نوعي بي رحمي تلقي مي شود اما اگر به فايده آن انديشه شود به خوبي فهميده مي شود که حفظ حيات اجتماعي به مراتب مهمتر از حيات فردي است. پس مجازات گناهکار براي حفظ خون هاي مردم ، امري لازم است. نکته ديگر آنکه اين امر موجب تقوي است. همان گونه که روزه واجب شده باشد که تقوي پيشه سازيم، قصاص نيز به همين هدف واجب شده است . هر چند از نظر صوري تفاوت بسياري ميان قصاص و روزه است ، ولي در واقع هر دو به يک منظور تشريع شده است. البته توصيه اخلاقي در کنار اين حکم فقهي وارد شده که به لطافت آن مي افزايد : يا ايها الذين آمنوا کتب عليکم القصاص ... فمن عفي له من أخيه شيء فاتباع بالمعروف و أداء اليه باحسان ذلک تخفيف من ربکم و رحمة فمن اعتدي بعد ذلک فله عذاب أليم. ( بقره ، 2 / 178)13. وفاي به نذر: وفاي به نذر را براي رسيدن به مغفرت و نيل به آمرزش قرار داده است. يکي ديگر از سفارشات موکد قرآني که ضامن دستيابي به سعادت است وفاي به نذر است. وفا و اسيفاء به معني تمام نمودن و پر کردن است. از اقسام وفا، وفاي به عهد است که يکي از نمونه هاي آن وفاي به نذر است به معني اداي عهدي که با خدا بسته ايم. از نظر حضرت فاطمه زهراء (ع) فايده وفاي نذر دستيابي به آمرزش الهي است. زيرا جزاي وفاي به عهد انسان در مقابل خدا ، به عهد خود براي انسان است که همان آمرزش و مغفرت الهي است: و ما تنفقوا من شيء في سبيل الله يوف اليکم. ( انفال ، 8 / 60)14.تمام پيمودن کيل و وزن : تمام پيمودن و وزن را براي اعتماد و حفظ اموال از نقص و زيان قرار داده است.تمام نمودن کيل به معني صحت معاملات اقتصادي، موجب ايجاد اعتماد ميان عرضه کننده و متقاضي خدمت است. اين اعتماد باعث شکوفايي اقتصادي و سلامت رواني جامعه است. از اين رو در اسلام بر آن تأکيد زيادي شده است : و أوفوا الکيل اذا کلتم وزنوا بالقسطاس المستقيم. ( اسراء ، 17 / 35)يکي ديگر از معضلات اجتماعي آن است که افراد کم فروشي يا گران فروشي ، طالب عدالت و برخورد صادقانه ديگران هستند. قرآن به اين خصيصه اشاره داشته و اينان را مطفف مي نامد و وعيد ويل را براي ايشان متذکر مي گردد. زيرا اينان به بدي عمل واقفند و خلاف اقرار فطري و عملي خود عمل مي کنند. پس حال ايشان بدتر از کساني است که بدي عمل را نمي شناسند : ويل للمطففين . الذين اذا اکتالوا علي الناس يستوفون. و اذا کالوهم أو وزنوهم يخسرون. أ لا يظن أولئک أنهم مبعوثون. ( مطففين ، 83 / 1-4)اين عمل به نوعي به انکار معاد مي انجامد. از اين رو مورد توجه خاص قرار گرفته شده است. 15. نهي از شرب و خمر : نهي از شرب خمر را براي دوري از رجس و پليدي قرار داده است .شرب خمر از محرماتي است که مورد مذمت بسيار قرار گرفته است. شايد به آن دليل که ساير پليدي ها را به دنبال خود دارد. پس پرهيز از آن به معناي دوري از رجس و پليدي است : انما يريد الشيطان أن يوقع بينکم العداوة و البغضاء في الخمر و الميسر ... ( مائده ، 5 / 91)پس شيطان توجيه کننده استفاده از اين منهيات است تا بدان وسيله ايجاد دشمني و پليدي کند. قرآن در پاسخ به اين توجيه شيطنت آميز مي فرمايد: يسئلونک عن الخمر و الميسر قل فيهما اثم کبير و منافع للناس و اثمهما أکبر من نفعهما. ( بقره 2 / 219)از تو درباره ي خمر و قمار سوال کنند در پاسخ بگو در آنها گناهي بزرگ است. البته منافعي هم دارد اما گناه آنها به مراتب بيشتر از نفع آنهاست. 16. اجتناب از قذف: اجتناب از قذف را براي مصونيت از لعنت قرار داده است. يکي ديگر از منهيات الهي قذف و تهمت زدن به ديگران است. زيرا بردن آبروي مردم کاري سهل و آسان به نظر مي رسد هر چند که اثبات نشود. اما آبروي ريخته شده ديگر بر نمي گردد. از اين رو در اسلام بر نهي از آن تأکيد شده و براي قذف مجازاتي سنگين گذاشته شده تا افراد به خود اجازه ندهند که بدون مدرک و دليل با حيثيت مردم بازي کنند. قذف لعنت خدا و بندگان خدا را به دنبال دارد پس براي مصونيت از لعنت بايد از قذف دوري جست. 17.ترک سرقت :ترک سرقت و دزدي را براي حصول عفت و امنيت اجتماعي قرار داده است. سرقت از مفاسد اجتماعي شايع در اکثر جوامع است. قرآن کريم براي ايجاد امنيت اجتماعي احکام خاصي را وضع نموده است. از اين رو ترک سرقت از ابتداي اسلام مورد توجه قرار گرفته و در کنار ترک شرک، از شرائط عقد بيعت رضوان شمرده شده است : يبايعنک علي أن لا يشرکن بالله شيئا و لا يسرقن. ( ممتحنه ، 60 / 12) اين آيه بيانگر آن است که سرقت نه فقط در ميان مردان که در بين زنان نيز شايع بود و از اين رو زنان در بيعت با پيامبر گرامي اسلام ( ص) بر ترک شرک و سرقت پيمان بستند. اسلام براي جلوگيري از اين معضل اجتماعي راهکار عملي ارائه مي دهد و آن قطع انگشتان دزد است. چه مرد و چه زن فرقي نمي کند: و السارق و السارقه فاقطعوا أيديهما جزا بما کسبا... ( مائده ، 5 / 38)نتيجهآنچه مقاله در صدد تبين آن است : توجه به اصل الگو پذيري و وجود اسوه هاي عملي براي انسان. توجه به تطابق ميان اعتقادات و اعمال. توجه به فلسفه احکام از ديدگاه قرآن و بيانات حضرت فاطمه زهراء ( س) پي نوشتها: 1. فاطمه الزهراء بهجة قلب مصطفي ، 1 / 235.2. همان / 266.3. همان. 4. مسند فاطمه الزهراء / 215.5. فاطمه الزهراء بهجه قلب المصطفي ، 1 / 265.6. همان / 305.7. سوره ي ممتحنه ، آيه ي 4 ملاحظه شود. 8. ر.ک : شفاء الهيات ، تعيين امام. 9. ر.ک الاشارات و التنبيهات ، نمط العارفين. 10. فاطمه الزهراء بهجه قلب المصطفي ، 1 / 287.11. بحار الانوار ، 96 / 225.12. احقاق الحق ، 7 / 308.13. فاطمه الزهرا ء بهجه قلب المصطفي ، 1 / 267.14. ر.ک : سوره ي هود ، آيه ي 11، سوره رعد آيه 22، سوره نحل آيه 44، ، سوره ي مومنون ،آيه ي 111 و سوره ي سجده ، آيه 24.15. ر.ک : سوره ي آل عمران ، آيه ي 110، سوره توبه ، آيه ي 71و 112.منبع: فصل نامه بينات/خ
#دین و اندیشه#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 478]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


دین و اندیشه
پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن