واضح آرشیو وب فارسی:فارس: يادداشت/احساس مسئوليت در قبال مزيتهاي رسانههاي قرآني عمومي
هرچند كه وجود رسانههاي تخصصي براي بهرهمندي متخصصان قرآني كه به صورت خودجوش پيگير موضوعات اين حوزه هستند ضروري است؛ اما در رسانههاي عمومي مزيتهايي براي جذب مخاطب وجود دارد كه نيازمند توجهي درخور است.
خبرگزاري فارس-مهدي خدايي: يكي از آفتهايي كه ممكن است سبب ركود هر فعاليتي شود محدود كردن آن در فضايي خاص به بهانه تخصصي كردن آن است.
در اين صورت براي مخاطبان اين بخش چند سرنوشت متصور است؛
اول اينكه به علت كمرنگ شدن آن بين عموم مردم تعداد مخاطبان رشد نكند و يا به كندي رشد كند.
دوم اينكه اين مجموعه به علت وارد نشدن چهرههاي جديد در انحصار عدهاي درآيد و يا حتي به علت بيرونقي رو به ضعف و افول برود.
از سوي ديگر عمومي بودن برخي از فعاليتها به علت نتايجي كه دربردارد و اهدافي كه براي آن تعيين شده است جزئي از ذات آنهاست، از آن جمله ميتوان به «ورزش» با هدف سلامتي، «كسب دانش» با هدف پيشرفت همهجانبه و تقويت بنيانهاي يك نظام و «بهداشت» با هدف حفظ نشاط و سلامتي جامعه و بسياري ديگر از اين مسائل اشاره كرد.
منظور از اين سخن اين است كه ورزش، كسب دانش و بهداشت حوزههايي است كه همواره بايد سكه رايج بين عموم مردم باشند و البته معناي آن اين نيست كه همه بايد قهرمان، دانشمند و يا پزشك شوند.
به عبارتي ديگر ميتوان براي هر فعاليتي كه اصل آن بر مشاركت عمومي استوار است حوزهاي تخصصي نيز تعريف كرد كه ورود به آن در حد كفايت ضرورت داشته باشد و قلهاي محرك براي تهييج جريان عمومي آن فعاليت محسوب شود.
يكي از عموميترين فعاليتهايي كه در دين مبين اسلام و توسط خداوند متعال بر آن تأكيد شده است، فعاليتهاي قرآني است.
چنانكه در آيات قرآن كريم اين معجزه جاويد رسول مكرم اسلام با عناويني همچون «هُدًى لِّلنَّاسِ»، «وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ»، «هَذَا بَصَائِرُ لِّلنَّاسِ»، «هَذَا بَلاَغٌ لِّلنَّاسِ»، «وَلَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِي هَذَا الْقُرْآنِ مِن كُلِّ مَثَلٍ»، «وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِن كُلِّ مَثَلٍ»، «إِنَّا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ لِلنَّاسِ بِالْحَقِّ» و بسياري ديگر از تعابير اين جنيني درباره قرآن كريم روبهرو هستيم كه به كارگيري كلمه «لِّلنَّاسِ» (براي مردم) در همه آنچه مربوط به رابطه قرآن و مخاطبش ميشود جلب توجه ميكند و نشان از عموميت اين كتاب براي هدايت، بصيرتبخشي و به سعادت رساندن همه ابناء بشر دارد.
با اين مقدمه ميتوان گفت كه فعاليت قرآني، فعاليتي است كه اصل آن بر عموميت و فراگيري بنا شده، چنانچه رسالت پيامبر مكرم اسلام نيز كه خاتم رسولان نيز بود رسالتي جهاني است.
البته فعاليت قرآني در حيطههاي تخصصي مستثني از قاعده جاري بر ديگر حيطههاي عمومي يعني ورود به قدر كفايت نيستبدين معنا كه لازم نيست همه مفسر، قاري و يا حافظ كل قرآن كريم باشند هر چند كه تفاوت حوزه قرآن با ديگر مسائل عمومي درباره كسب تخصصهاي قرآني توسط اكثريت ايدهآل است.
اما يكي از ابزاري كه ميتواند در عموميتبخشي به فعاليتهايي كه اصل آنها مبتني بر فراگير بودن است بسيار مؤثر عمل كند رسانهها هستند، رسانههايي كه خود نيز فراگير و عمومي باشند مانند شبكههاي يك تا 6 سيما، شبكههاي استاني، راديوهاي عمومي، خبرگزاريهاي عمومي و روزنامهها و مجلات عمومي كشور كه موضوعات مختلف فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي در آنها طرح ميشود.
با اين رويكرد، تأسيس شبكههاي رسانهاي تخصصي در هريك از حيطههاي صوتي، تصويري و مكتوب و نهادن عنوان تخصصي بر آن در عين دارا بودن برخي مزيتها كه وجود آنها را ضروري جلوه ميدهد با آفت هايي همراه است كه با توسل به رسانههاي عمومي بهرهمند از تنوع برنامه بالا ميتوان آنها را برطرف ساخت چرا كه بالا بودن تنوع برنامهها بر تعداد مخاطبان هر رسانهاي خواهد افزود زيرا افراد بيشتر تمايل به كسب آگاهيهاي مختلف در زمان كمتر و بدون صرف زمان براي مراجعه به منابع متعدد دارند يعني ترجيح ميدهند 10 عنوان موضوع را در يك رسانه دنبال كنند تا اينكه در 10 رسانه مختلف.
مزيت ديگري كه يك رسانه عمومي بر رسانههاي تخصصي دارد احتمال تصادف مخاطبان آنها با موضوعات مختلفي است كه ميتواند راههاي جديدي را بدون اينكه تصميم قبلي براي ورود به آن در ميان باشد را براي آنها بگشايد.
براي توجيه بهتر اين موضوع به مثالهاي زير توجه كنيد.
چند سال پيش نظام بهداشتي كشور تصميم به ريشهكني فلج اطفال گرفت، خب واضح است كه اين موضوع در حيطه بهداشت و درمان است. شما تصور كنيد با توجه به موضوع، وزارت بهداشت براي تبليغات طرح و دعوت مردم براي حضور در منزل در تاريخهاي مقرر براي بهرهمندي از طرح فقط به شبكههاي تخصصي صدا و سيما هدايت ميشد و امكان تبليغات در شبكههاي عممي را نداشت. در اين صورت بديهي بود كه بسياري از مخاطبان طرح از آن مطلع نميشدند، چرا كه بسياري از افراد به دلايل متعدد شبكههاي تخصصي اين موضوع را رصد نميكنند.
يا اينكه تشويق به پيادهروي روزانه و استفاده نكردن از روغن نباتي و چيپس و پفك فقط در شبكههاي ورزش و سلامت تبليغ شود.
در حوزه فعاليتهاي قرآني نيز چنين است؛ آيا فكر ميكنيد تعداد علاقهمندان به حفظ قرآن كريم و يا تلاوت آن به تعداد كساني است كه در اين حوزه حضور دارند؟ يا چنانچه تبليغات طرحهاي آموزشي در اين حوزه در رسانههايي با موضوعات فراگير افزايش يابد و مردم ولو به صورت تصادفي از آن مطلع شوند شاهد گرايش بسياري ديگر از افراد به اين موضوعات خواهيم بود.
اكنون ميتوان نتيجه گرفت كه نشر اخبار فعاليتهاي عمومي در فضاهاي عمومي بايد بيش از فضاي تخصصي باشد،
اما همانطور كه پيش از اين گفته شد، به تصريح قرآن كريم، فعاليت قرآني از عموميترين فعاليتهاي متصور براي بشر بلكه عموميترين آنهاست، چرا كه هدف آن هدايت بشر به سوي سعادت است يعني آنچه كه همه به دنبال آن هستند.
در بين فعاليتهاي قرآني كه در رسانهها صورت ميگيرد اعم از پخش تلاوت، آموزش، گزارشها و مصاحبه و ميزگرد، انعكاس اخبار قرآني از اهميت ويژهاي برخوردار است.
نگارنده معتقد است با علاقهاي كه در قلوب ملت مسلمان ايران نسبت به قرآن كريم وجود دارد و اين شوق در بين اشتغالات روزمره آنها گم شده است چنانچه رسانهها بتوانند با انعكاس گسترده اخبار فعاليتهاي قرآني در رسانههاي عمومي امكان تصادف مردم با اينگونه اخبار را افزايش دهند گام مثبتي در عمومي ساختن فعاليتهاي قرآني برداشته شده است.
نويسنده اين يادداشت عميقاً معتقد است امروزه عده كثيري از مردم علاقهمند به قرآن در ايران اسلامي از بسياري از فعاليتهاي فاخر قرآني كشور مطلع نيستند و به همين سبب موقعيت حضور در آن را از دست دادهاند.
امروز طرحهاي ارزشمندي در زمينه حفظ قرآن كريم، تلاوتهاي زيباي مجلسي، آموزشهاي قرآني، مسابقات و جشنوارههاي قرآني در حال اجراست، اما متأسفانه چون انعكاس اخبار و اطلاعات مربوط به آنها به چند رسانه تخصصي در زمينه قرآني محدود شده است بسياري از مردم از آن مطلع نميشوند.
البته لازم به ذكر است كه طي چند سال گذشته رسانههاي كشور اعم از صوتي، تصويري و مكتوب رويكرد مثبتي نسبت به فعاليتهاي قرآني از خود نشان دادهاند به گونهاي كه اجراي طرح 1446 در سال گذشته براي اولينبار با مشاركت شبكههاي عمومي صدا و سيما برگزار شد و از طرفي ديگر در حوزه نشر اخبار قرآني نيز با وجود اينكه اين مهم در صدا و سيما در سطح محدودي به شبكههاي سيماي قرآن و راديو قرآن منحصر شده است و در بخشهاي عمومي اخبار سراسري خبري از آن نيست؛ شاهد راهاندازي صفحات ويژهاي در برخي از خبرگزاريهاي مهم كشور هستيم.
اما آنچه ميتواند اين جريان محدود را تا اوج پيش ببرد اهتمام شوراي توسعه فرهنگ قرآني با توجه به وظيفه مذكور در بند 13 منشور توسعه فرهنگ قرآني است كه براي تحقق آن پيشنهادات ذيل ارائه ميشود؛
1ـ تمركز بر تقويت و حمايت از رسانههاي عمومي موجود كه اقدام به نشر اخبار فعاليتهاي قرآني ميكنند و اجتناب از تكثير اين رسانهها بدون توجه به كيفيت.
2ـ تقويت توان رصد فعاليت دستگاههاي قرآني با ارائه اطلاعات به آنها
3ـ هدايت رسانهها به سوي پيگيري مهمترين امور قرآني جاري در كشور در حوزههاي آموزشهاي عمومي و تخصصي، تبليغي و ترويجي و پژوهشي.
4ـ فرهنگسازي در زمينه اجتناب از در پيشگيري جريان خبري يكسويه به گونهاي كه فقط شامل ارائه گزارشهاي آماري از سوي دستگاههاي قرآني باشد و هيچگونه نقد و نظر را برنتابد.
5ـ فرهنگسازي براي پاسخگويي به انتقادات به شيوه اقناعي.
6ـ ترغيب رسانههاي عمومي و تخصصي اين حوزه براي رونق دادن به بخشهاي خبري خود از طريق تشكيل ميزگردهاي نقد و بررسي فعاليتهاي قرآني كشور.
7- برجسته كردن جذابيتهايي كه در حوزه فعاليتهاي قرآني وجود دارد از طريق رسانههاي عمومي.
8- اقدام براي تربيت خبرنگاران و گزارشگراني كه بيش از هر چيزي دغدغه رشد فعاليتهاي قرآني را داشته باشند.
انتهاي پيام/م.خ
يکشنبه|ا|1|ا|ارديبهشت|ا|1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]