واضح آرشیو وب فارسی:قدس: قدس بررسي مي كند؛ رونق بورس، ميانبر جذب نقدينگي
* محمد هرمزي
گروه اقتصادي: خبر انتخاب بورس ايران از سوي فدراسيون جهاني بازار به عنوان سودآورترين بورس جهاني در كنار بورس آن چنان
غيرمنتظره بود كه كمتر كسي باور مي كرد بورس كشور پس از گذار سه سال ركود به دوره رونق خود نزديك شده است.
در عين حال تحليل هاي مختلفي از سوي فعالان بازار نسبت به جان گرفتن بازار سرمايه بخصوص طي دو ماه گذشته عنوان مي شد تا جايي كه تقريباً اين نكته براي بيشتر كارشناسان مسلم شد كه بورس در تجهيز منابع ظاهراً از بازارهاي ديگر موفق تر بوده است.
اين مسأله كه بورس ايران در خرداد ماه گذشته در ميان 53 بورس مهم دنيا جايگاه سودآورترين بورس جهاني را به خود اختصاص داده است، جاي بسي خوشحالي دارد؛ زيرا اين بازار كه نقش اساسي در حمايت از بخش توليد دارد و به نوعي سرمايه مورد نياز شركتها را تأمين مي كند، دوباره جان گرفته است.
طبق ديدگاه فعالان اين بازار دوره رونق بازار سرمايه تقريباً از سال جديد آغاز شده است و به باور آنان در عين اينكه عوامل دروني نقش بسزايي در تحرك بورس داشته اند، اما عوامل اصلي، اين تحرك را به عوامل بيروني اعم از سياسي- اقتصادي ارتباط مي دهند؛ آن گونه كه نايب رئيس شركت بورس اوراق بهادار در خصوص رونق نسبي اظهار داشته، سودآوري بسياري از شركتها و... باعث جذب سهام زياد شده است.در عين حال اجراي ابلاغيه اصل 44 و عرضه سهام شركتهاي دولتي همچون مس، فولاد و معدني ها به بهبود بازار كمك كرده است.
گذشته از اين عوامل، عرضه سهام شركتهاي بزرگي مثل مخابرات و بانكها نيز در راه است و به نظر مي رسد كه طعم شيرين رشد شاخصها حداقل براي چند صباحي كام بسياري از فعالان اين بازار را شيرين كند.
البته گروهي از كارشناسان اگر متهم به بدبيني نشوند نسبت به رشد واقعي بورس طي يكي دو ماه گذشته به ديده ترديد نگاه مي كنند، آنان در اينكه شاخصها از رشد قابل توجهي برخوردار بود، ترديد ندارند، اما به اعتقاد آنان وضعيت بورس در يك اجماع كارشناسي مي تواند بهتر تبيين شود، به طوري كه دبير كل كانون نهادهاي سرمايه گذاري از بررسي وضعيت بازار سهام طي هفته اخير خبر داده است كه از سوي سازمان و شركت بورس از يك سو و مديران شركتهاي سرمايه گذاري از سوي ديگر مورد نقد و بررسي قرار مي گيرد.
علي ثقفي تأكيد كرده است كه وضعيت چند ماه اخير بازار سهام و رشد شاخص قيمتها ديدگاه هاي متفاوتي را در پي داشته است. به گفته وي عده اي معتقدند كه دليل اصلي رونق بورس ناشي از ركود بازار مسكن و ديگر بازارها و همچنين حمايت دولت از اين بازار، افزايش اعتماد عمومي به بورس و حجم عظيم واگذاريهاي در پيش رو بوده است. اما گروه ديگري بر اين باورند كه رونق مقطعي و نسبي سهام به دليل رشد قيمت سهام چند شركت و انجام معاملات انبوه بر روي چند سهم خاص بوده است.
ارزش بورس نسبت به GDP
با وجود اين، قرار است وضعيت بورس از سوي فعالان اين بازار مورد نقد و بررسي قرار گيرد كه در همين راستا و به بهانه تحليلي واقع نگر از وضعيت فعلي بورس گفتگويي با دكتر شاهين شايان آراني، كارشناس ارشد بازار سرمايه انجام داده ايم. با وجود آنكه گمانه زني هاي متفاوتي نسبت به رونق نسبي بازار سرمايه شده است، به بررسي تحليلي اين بازار مي پردازد.علل بهبود شاخص قيمتها در بازار سرمايه پرسشي است كه دكتر شايان در اين زمينه مي گويد:
وقتي از رونق بورس صحبت مي شود بايد به اين نكته توجه كرد كه چه چيزي ملاك اين رونق تعيين شده است. اگر افزايش شاخص قيمتها، تعيين كننده رونق بازار باشد بايد گفت كه شاخص عددي تغيير كرده است و شكي در آن نيست. اما وقتي به عمق مسأله توجه مي كنيد آن را نمي توان شاخصي براي رونق بورس دانست. به اين علت كه بورس ايران از لحاظ عملكرد مالي چندان بزرگ و متنوع و همچنين عميق نيست.
وي مي افزايد: اگر مي بينيد حجم بازار به 60 يا 70 ميليارد دلار رسيده باز هم تعيين كننده نيست به اين دليل است كه اين حجم از ارزش بازار را بايد با «GDP» مقايسه كنيد كه نسبت به آن قابل توجه نيست.
به طور مثال اگر ارزش بورسي حتي نصف ارزش بورس ما باشد، اما دو برابر GDP كشورش باشد اين بورس فعال و پوياست، اما مي بينيم كه حجم بورس ما نسبت به GDP كشور بسيار پايين است.
رشد نامتوازن
به گفته وي، اگر رشد شاخص را نشانه رونق بورس بدانيم كمي تأمل برانگيز است.
دكتر شايان ادامه مي دهد: بايد ديد كه رونق بازار مربوط به رشد تمام سهام است يا مربوط به چند سهم بزرگي است كه قبلاً متعلق به دولت بوده و حالا به دليل اجرايي شدن سياستهاي اصل 44 وارد بازار شده است. به نظر مي رسد كه دليل دوم (عرضه سهام چند شركت بزرگ) اثرگذار بوده است.
وي تأكيد مي كند: اين سهام روي رونق بورس تأثير گذار بوده، اما مشكل اينجاست كه رونق بورس نامتوازن و ناهمگون بوده است يعني كل بازار رشد نكرده، بلكه چند سهم بزرگ، بازار را تكان داده، بنابراين اتفاق خاصي در بورس نيفتاده است.
وي مي افزايد: وقتي سهام شركتهايي چون فولاد مباركه، كشتيراني و... را از رشد شاخص كم كنيد، آنگاه رشد واقعي بورس مشخص مي شود؛ يعني اگر شاخصها را قبل از ورود اين شركتها بررسي كنيد، ارزش واقعي بازار به دست مي آيد.
حجم ناچيز معاملات نسبت به كل ارزش بازار
به گفته وي، ظاهراً بورس از نظر حجم ممكن است كه 50 درصد رشد داشته باشد، اما بايد اين بازار را از منظر سلامت و ثبات آن بررسي كرد؛ چون اين رشد ناهماهنگ است.
اين كارشناس بازار سرمايه با بيان اينكه شاخص حجم معاملات انجام شده طي يك سال نسبت به كل ارزش سهام بازار يكي از شاخصهاي دقيق بررسي ارزش بورس ماست، ادامه مي دهد: اگر ارزش بازار ما به طور مثال 40 ميليارد دلار بوده بايد حجم معاملات را بررسي كرد كه چقدر بوده است كه به نظر مي رسد بيش از 5 ميليارد دلار نبوده است.
بنابراين وقتي ارزش معاملات به نسبت حجم بازار چيزي حدود 12 درصد باشد، اين حكايت از آن دارد كه در دنيا پايين ترين شاخص مربوط به بورس ماست؛ يعني از لحاظ عملكرد و چرخش فعل و انفعالات بورس جزو بدترين ها هستيم. پس شاخص نقدينگي بازار؛ روان بودن معاملات و عمق بازار را مشخص مي كند كه متأسفانه عمق بازار سرمايه بسيار پايين است. وي تأكيد مي كند: با اين شرايط، به نظر مي رسد كه رشد بورس ما شكننده باشد؛ يعني حركت آن با توجه به معاملات سهام بزرگ و توقف اين معاملات كند شود و به نوعي اين رشد تداوم نداشته باشد.
وي با ذكر مثالي مي افزايد: معاملات سهام چند شركت بزرگ به مثابه نهنگي است كه حركت آن در دريا مقداري از فشار آب را كم مي كند. اين وضعيت سبب مي شود كه ماهيهاي كوچك (سهامداران كوچك) در كنار آن حركت كنند، حال اگر نهنگ جهت خود را عوض كند، حركت ماهيهاي كوچك به هم مي ريزد.
وي اضافه مي كند: پديده رونق، پديده اي است كه بايد در تمامي سطوح شركتها ديده شود، در حالي كه اين پديده در بورس ما بخشي شده است.
عوامل بيروني بورس
وي تا اينجاي اين مطلب به بررسي عوامل دروني بورس پرداخت، اما در مورد عوامل بيروني تأثيرگذار رشد شاخص قيمت سهام تأكيد مي كند: ركود بازار مسكن در كنار عدم اعلام نرخ سود بانكي، اعمال محدوديتهايي در برخي بازارهاي ديگر شرايطي را به وجود آورد كه فعلاً نقدينگي به سمت بورس حركت كند، البته اين رونق بورس ساختاري نيست.
وي تأكيد مي كند: در كنار بورس، بازارهاي ديگر از جمله اوراق مشاركت، مسكن، طلا، بازار پول وجود دارد كه با يكديگر رقابت مي كنند، اما بايد ديد كه در كشور ما اين بازارها براي تجهيز منابع در حال رقابت هستند؟
به گفته وي، شرايط غيررقابتي باعث شده كه در حال حاضر نقدينگي به سمت بازار سرمايه حركت كند، در صورتي كه هر كدام از اين بازارها به دليل رفع محدوديتها دوباره فعال شود آن وقت رونق بورس را به طور واقع بينانه تري مي توان ارزيابي كرد.
وي تأكيد مي كند: رونق بورس به دليل جذابيت آن نيست، بلكه دورنماي ابهام آميز ديگر بازارها باعث رونق آن شده است، به طور مثال اگر نرخ سود بانكي بالاي 25 درصد تعيين شود آن وقت ببينيد كه نقدينگي چطور از بازار سرمايه فرار مي كند.
دوشنبه 7 مرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: قدس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 575]